Tổng thống Nga Vladimir Putin ban bố lệnh động viên một phần, huy động quân dự bị cho chiến trường Ukraine, trong khi phương Tây nói đây là biểu hiện Nga đang 'thất bại'.
Hai người Mỹ bị lực lượng do Nga hậu thuẫn bắt giữ sau khi tình nguyện chiến đấu ở Ukraine đã được thả.
Alexander Drueke và Andy Huynh, cả hai là cựu quân nhân từ Alabama, mất tích sau một cuộc chiến ở khu vực Kharkiv của Ukraine vào tháng Sáu.
Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm thứ Tư đã cáo buộc Nga đưa ra những lời đe dọa "liều lĩnh" và "vô trách nhiệm" về sử dụng vũ khí hạt nhân.
Biden nói rằng Moscow đã vi phạm các nguyên tắc cốt lõi của tư cách thành viên Liên Hợp Quốc khi xâm lược Ukraine.
Phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, Biden đã chỉ trích Tổng thống Nga Vladimir Putin vì đã khơi mào một cuộc chiến vô cớ.
Trước đó, vào hôm thứ Tư, ông Putin đã ra lệnh điều động quân dự bị để tham chiến tiếp tục tại Ukraine.
Putin cũng đe dọa sử dụng mọi vũ khí để “bảo vệ” nước Nga.
"Một lần nữa, mới hôm nay, Tổng thống Putin đã công khai đe dọa hạt nhân chống lại châu Âu, một cách liều lĩnh, coi thường trách nhiệm trong việc không phổ biến vũ khí hạt nhân," Biden nói.
Ông nói: “Một cuộc chiến tranh hạt nhân không thể thắng và không bao giờ được tiến hành.”
"Một thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã xâm lược nước láng giềng của mình, cố gắng xóa một quốc gia có chủ quyền khỏi bản đồ. Nga đã vi phạm một cách đáng xấu hổ những nguyên tắc cốt lõi của Hiến chương.”
Trong diễn văn, Tổng thống Joe Biden nói rằng Hoa Kỳ “không tìm kiếm xung đột” hoặc “chiến tranh lạnh” với Trung Quốc hoặc bất kỳ đối tác nào khác và nhắc lại cam kết của Hoa Kỳ đối với chính sách “Một Trung Quốc”.
“Chúng tôi không tìm kiếm xung đột. Chúng tôi không tìm kiếm một cuộc chiến tranh lạnh. Chúng tôi không yêu cầu bất kỳ quốc gia nào phải lựa chọn giữa Hoa Kỳ hoặc bất kỳ đối tác nào.”
Biden cũng nhắc lại rằng Hoa Kỳ tìm cách “thúc đẩy hòa bình và ổn định” trên eo biển Đài Loan.
Tổng thống cũng nói rằng Hoa Kỳ phản đối "những thay đổi đơn phương về hiện trạng" liên quan đến chính sách "Một Trung Quốc".
Nhà bình luận Nga, Dmitry Oreshkin nói với hãng tin AP rằng đàn ông Nga "sẽ tìm mọi cách để tránh không bị gọi vào lính. Họ sẽ chống cự thụ động, sẽ trốn, và chi tiền hối lộ nữa".
Cùng ngày 21/09, phong trào Vesna ở Nga kêu gọi biểu tình trên cả nước vào ngày 22 để phản đối lệnh động viên quân dự bị.
Họ nói "hàng nghìn người cha, người chồng, con trai của các bạn sẽ bị ném vào máy nghiền thịt trong cuộc chiến, và họ phải chết vì Cái Gì?".
Nguồn hình ảnh, MIL.RU
Bộ trưởng Quốc phòng Nga, Sergei Shoigu nói từ đầu "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine, có 5.397 quân Nga bị giết.
Nhưng quân đội Ukraine cho là họ đã giết 55 nghìn lính Nga từ đầu cuộc xâm lăng tính đến 21/09/2022.
Theo phía Ukraine thì chỉ riêng lực lượng lính ly khai ở CH Nhân dân Donetsk bị giết đã là trên 3000, và 13 nghìn bị thương.
Học thuyết quân sự của Nga nói rằng vũ khí hạt nhân sẽ chỉ được sử dụng nếu chính nhà nước Nga bị đe dọa và Putin đã định dạng cảnh báo của mình bằng cách nói rằng ông đang đáp trả các mối đe dọa từ phương Tây.
Việc ông nói về khả năng dùng vũ khí hạt nhân không phải là kiểu ‘nói xạo’ là khi ông ám chỉ một tình huống khi lãnh thổ của Nga bị đe dọa.
Một câu hỏi quan trọng là Putin thấy lãnh thổ đó mở rộng bao xa sau cuộc trưng cầu dân ý sắp tới ở Ukraine.Tất cả những điều này cho thấy việc sử dụng vũ khí hạt nhân còn lâu mới xảy ra.
Không bao giờ có thể bác bỏ hoàn toàn khả năng này, đặc biệt nếu Putin cảm thấy an ninh của quốc gia bị đe dọa, nhưng tình báo phương Tây sẽ theo dõi chặt chẽ hành vi thực tế của Nga hơn là lời nói đao to búa lớn của Putin.
Ukraine hiện có bảy thuyền bọc thép lớp Gurza (Gurza-M class) gắn vũ khí chống tăng để tuần tra đường sông và ven biển.
Đây là loại thuyền quân sự nhỏ, mang súng máy và hai hỏa tiễn chống tăng (Project 58155) hoàn toàn do Ukraine thiết kế, sản xuất và hạ thủy từ giai đoạn 2016-2021.
Ukraine đang sản xuất thêm tám chiếc nữa.
Nguồn hình ảnh, Quân lực Ukraine
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói với hãng tin Reuters rằng ông hy vọng cuộc chiến giữa Ukraine và Nga sẽ "kết thúc tại bàn đàm phán".
Nhưng ông khẳng định điều này chỉ có thể xảy ra nếu Kyiv đạt được kết quả chấp nhận được trong bất kỳ thỏa thuận nào có thể đạt được.
Phát biểu sau khi Vladimir Putin kêu gọi động viên lính, ông Stoltenberg nói rằng bài phát biểu cho thấy nhà lãnh đạo Nga đã “tính toán sai lầm lớn".
Ông Stoltenberg, người cũng đang ở New York để tham dự cuộc họp Đại hội đồng LHQ, nói rằng các đồng minh của NATO có mặt sẽ tiếp tục cung cấp "sự hỗ trợ chưa từng có cho Ukraine" trong suốt cuộc chiến.
Nguồn hình ảnh, EPA
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Uông Văn Bân nói tại họp báo ở Bắc Kinh hôm 21/09, sau khi có tin Nga ban lệnh động viên quân dự bị:
"Trung Quốc muốn các bên [trong cuộc chiến ở Ukraine] ngưng bắn, thông qua đối thoại và tư vấn."
Tuy không bình luận trực tiếp về tin Nga để các vùng thuộc Ukraine "trưng cầu dân ý" để gia nhập Liên bang Nga trong mấy ngày tới, ông Uông Văn Bân nhắc lại quan điểm của Trung Quốc là "tôn trọng Hiến chương LHQ về toàn vẹn lãnh thổ các quốc gia".
Nguồn hình ảnh, EPA
Quốc gia láng giềng của Nga, CH Latvia ở vùng Baltic vừa cho biết họ sẽ không cho người Nga bỏ chạy vì sợ lệnh động viên quân dự bị của Nga được hưởng quy chế tỵ nạn.
Tin tức từ Nga nói ̣đàn ông từ 18 đến 65 tuổi lo ngại bị gọi vào quân đội khiến có hiện tượng mua vé máy bay, xe lửa đi sang các nước láng giềng.
Bộ trưởng Ngoại giao Latvia Edgars Rinkevics viết trên Twitter, giải thích nước ông "vì lý do an ninh, sẽ không cho người Nga trốn quân dịch quyền hưởng visa nhân đạo".
Phần Lan cũng nói họ tăng cường kiểm soát biên giới với Nga.
Lithuania cho hay đêm hôm 18/09, biên phòng của họ bắt giữ 11 công dân Nga tìm cách vượt biên vào lãnh thổ Lithuania.
Bài phát biểu của ông Putin đã làm dấy lên lo ngại rằng một số nam giới trong độ tuổi nhập ngũ sẽ không được phép rời khỏi Nga, mặc dù Bộ trưởng Quốc phòng nước này cho biết lệnh gọi lính sẽ chỉ giới hạn đối với những người có kinh nghiệm chiến đấu.
Các chuyến bay thẳng từ Moscow đến Istanbul ở Thổ Nhĩ Kỳ và Yerevan ở Armenia - cả hai điểm đến cho phép người Nga nhập cảnh mà không cần thị thực - đã bán hết vé cho ngày hôm nay, mặc dù tất nhiên không thể biết khi nào vé các chuyến bay được mua.
Ngay cả hầu hết các tuyến có điểm quá cảnh, bao gồm cả các tuyến từ Moscow đến Tbilisi ở Georgia, cũng không còn vé, trong khi các chuyến bay rẻ nhất từ thủ đô Moscow đến Dubai có giá hơn 300.000 rouble (4.945 đô la) - khoảng năm lần mức lương trung bình hàng tháng của người Nga.
Theo hãng tin Reuters, dữ liệu của Google Trend cho thấy số lượt tìm kiếm Aviasales tăng đột biến. Đây là trang web phổ biến nhất ở Nga để mua vé máy bay, theo hãng tin Reuters.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Câu hỏi tiếp theo trong dòng thời sự là Nga, hậu thân của Đế chế Liên Xô, có đang tiếp tục tan rã?
Trang Geopolitical Futures, ở Hoa Kỳ hôm 01/09/2022 vừa công bố nghiên cứu đặc biệt mang tựa đề “Will Russia Collapse Again?” (Nước Nga sẽ lại tan rã?).
Công trình này đánh giá rằng hơn 30 năm sau khi Liên Xô sụp đổ, Liên bang Nga của ông Putin lại rơi vào vị thế có quá nhiều “vùng đệm” đang bị teo lại (Ukraine), bị hở sườn (Phần Lan), hở bụng (Biển Đen với yếu tố Thổ Nhĩ Kỳ), và hở lưng (Trung Á).
Về kinh tế, Nga thực chất là các vùng kinh tế khác nhau gộp lại. Vùng Viễn Đông có logic kinh doanh, hoạt động khác vùng châu Âu của Nga. Vùng Caucasus và biển Caspi có các quan tâm năng lượng khác, và vùng Biển Đen có những nguồn lợi và mối đe dọa khác.
Một khi Moscow có quyền lực mạnh, bao trùm (như thời đế chế Nga, hoặc Liên Xô) thì Nga có an ninh tốt.
Nhưng ngày nay, theo công trình nói trên, các ưu thế của những vùng khác nhau ở Nga không ứng cứu cho vùng gặp nạn được, vì chính quyền thực ra bất lực.
Một ví dụ: các mỏ khí đốt ở Viễn Đông không bơm sang châu Âu được mà chỉ có thể bán cho Nhật, Trung Quốc, với số lượng nhỏ bằng ¼ sản lượng Nga bán cho “kẻ thù” là EU hiện nay.
Về nhân lực, nếu Putin không khéo thì việc huy động lính từ các cộng hòa ở vùng châu Á sang đánh giúp “nước mẹ” ở Ukraine có thể gây nội loạn. Các cuộc bầu cử thống đốc vùng từ 2012 cho thấy dân Nga ở các vùng xa có xu hướng không tin tưởng Moscow.
Các bạn đọc lại bài đã đăng tại đây:
Trong bài phát biểu của mình, Tổng thống Putin nói một số người ở phương Tây đã tham gia vào "vụ tống tiền hạt nhân".
Putin cho biết Moscow sẽ sử dụng mọi phương tiện sẵn có để bảo vệ lãnh thổ của mình - và có "rất nhiều vũ khí để đáp trả".
Theo viện nghiên cứu của Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, Nga có 5.977 đầu đạn hạt nhân - thiết bị kích hoạt một vụ nổ hạt nhân - mặc dù con số này bao gồm khoảng 1.500 đầu đạn đã không còn sử dụng và chuẩn bị được loại bỏ.
Trong số khoảng 4.500 đầu đạn còn lại, hầu hết được coi là vũ khí hạt nhân chiến lược - tên lửa đạn đạo, hoặc rocket, có thể nhắm mục tiêu ở khoảng cách xa. Đây là những vũ khí thường gắn liền với chiến tranh hạt nhân.
Trong diễn biến lớn, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 21/9 có bài phát biểu trên truyền hình, phát lệnh động viên một phần lính dự bị sang chiến đấu ở Ukraine.
Bài phát biểu còn là dịp để ông Putin bày tỏ thái độ về phương Tây cũng như biện hộ cho cuộc xâm lược Ukraine.
Để góp phần hiểu và phân tích tình hình, mời quý vị đọc toàn văn bài nói chuyện của Tổng thống Putin ngày 21/9.
Ukraine không chỉ dùng vũ khí Nato mà nhận được cả vũ khí của các láng giềng từng thuộc Khối Hiệp ước Warsaw thời XHCN cũ để chống quân xâm lược Nga.
Trong hình là chiếc xe tăng T-72M1 thiết kế theo tiểu chuẩn Khối Hiệp ước Warsaw.
CH Czech và Ba Lan đã tặng cho Ukraine 230 chiếc xe tăng loại này để dùng trong cuộc chiến Vệ quốc chống quân Nga.
Một phần nội dung sắc lệnh mà Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa ký ngày 21/9:
"Theo luật liên bang Số 61-FZ Về Quốc phòng, ngày 31 tháng 5 năm 1996, và Số 31-FZ về Chuẩn bị Động viên và Huy động ở Liên bang Nga, ngày 26 tháng 2 năm 1997, và số 53-FZ về Nghĩa vụ quân sự, ngày 28 tháng 3 năm 1998, Tổng thống tuyên bố động viên một phần ở Liên bang Nga kể từ ngày 21 tháng 9 năm 2022.
Lệnh Hành pháp quy định việc kêu gọi công dân Liên bang Nga phục vụ trong Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga như một phần của nỗ lực động viên. Công dân Liên bang Nga được gọi nhập ngũ như một phần của đợt điều động sẽ được hưởng quy chế quân nhân phục vụ trong Lực lượng vũ trang Liên bang Nga theo hợp đồng.
Lệnh Hành pháp quy định các khoản trợ cấp tiền cho các công dân Liên bang Nga được gọi nhập ngũ như một phần của việc động viên, cũng như thời hạn của hợp đồng nghĩa vụ quân sự mà các quân nhân đã ký, lý do để giải ngũ quân nhân phục vụ theo hợp đồng, cũng như các công dân được gọi nhập ngũ trong Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga như một phần của đợt động viên.
Các hướng dẫn tương ứng đã được ban hành cho Chính phủ Liên bang Nga và các quan chức chính phủ cấp cao nhất của Liên bang Nga.
Theo Sắc lệnh Hành pháp, công dân Liên bang Nga đang được các công ty quốc phòng tuyển dụng sẽ được miễn động viên trong thời gian họ làm việc cho các tổ chức này. Chính phủ Liên bang Nga sẽ xác định các tiêu chí đối với công dân Nga có quyền miễn trừ và cách thức miễn trừ."
Hôm 21/09, thị trường chứng khoán dùng tiền rouble, Moscow Exchange (MOEX) sụt 10% và giá cổ phiếu của Rosneft và Gazprom có lúc sụt giảm 12% vì tin ông Putin ra lệnh 'động viên một phần' với quân dự bị Nga.
Ngay sau khi Tổng thống Vladimir Putin ban bố lệnh động viên một phần, huy động 25 triệu quân dự bị Nga, các chuyến bay ra nước ngoài từ thủ đô Nga đã bán sạch vé, theo trang The Moscow Times.
"Các chuyến bay từ Moscow đến thủ đô Georgia, Thổ Nhĩ Kỳ, Armenia — các điểm đến không cần visa với công dân Nga — đã bán hết sạch vé trong vài phút đầu ngày 21".
Trang báo này trích nguồn aviasales.ru đưa ra các thông tin trên vào lúc sáng.
Sau đó, đến chiều giờ Moscow, các chuyến bay thẳng từ Moscow đi Azerbaijan, Kazakhstan, Uzbekistan và Kyrgyzstan cũng không còn xuất hiện trên trang web.
Trang báo Nga cho hay đang có tin đồn Nga đóng biên giới tuy cả Hỏa xa Nga và hãng hàng không Aeroflot nói họ chưa nhận được lệnh cấm đàn ông từ 18 tới 65 tuổi mua vé.
Cùng lúc, trên một số kênh Telegram có tin được người dùng ở Nga chia sẻ về chuyện "đàn ông ở tuổi nhập ngũ bị chặn ở cửa khẩu".
Nguồn hình ảnh, Reuters
Sự ủng hộ của Liên hiệp châu Âu đối với Ukraine luôn tồn tại, Chủ tịch hội đồng đại diện cho 27 quốc gia thành viên của khối cho biết.
Ông Charles Michel viết trên Twitter: "Trong cuộc chiến này, chỉ có một bên xâm lược là Nga, và một nước bị xâm lược là Ukraine".
"Sự ủng hộ của EU đối với Ukraine sẽ vẫn kiên định," ông viết từ New York - nơi đang diễn ra các cuộc họp Đại hội đồng Liên hợp quốc trong tuần này.
Sẽ có nhiều tuyên bố hơn trong ngày khi Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Liz Truss và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đều sẽ phát biểu.
Nguồn hình ảnh, Reuters
Con số tiền các nước cam kết từ 24/01 đ̣ến 03/08/2022, giúp Ukraine trong cuộc chiến chống Nga.
Những khoản tiền này được quy ra vũ khí, khí tài cho quân đội Ukraine.
Ngay trước khi ông Putin tuyên bố động viên hàng trăm nghìn quân dự bị, hôm 20/09, GS George Friedman viết:
"Các sự lựa chọn của Nga không có nhiều. Giải pháp dùng vũ khí nguyên tử chiến thuật cũng không giúp gì cho tình hình ở chiến trường, chưa kể nếu tấn công Ukraine bằng vũ khí nguyên tử nhỏ thì vùng nhiễm phóng xạ sẽ lan sang đất Nga...Vì thế, cách duy nhất Nga có thể làm là tăng quân, tăng thật nhiều để đánh trở lại miền Đông Ukraine."
