Liệu Covid có thể gây nên một cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Bắc Hàn?
Ngày 12/05, Bắc Hàn lần đầu tiên tuyên bố dịch bệnh Covid đã bùng phát do biến thể Omicron sau 2 năm 6 tháng đóng cửa biên giới.
Nhà lãnh đạo Kim Jong-un cho rằng đây là "một sự hỗn loạn lớn nhất" trong 70 năm qua kể từ thời lập quốc và ban bố tình trạng phong tỏa toàn quốc, huy động quân đội vào cuộc.
Có 2 yếu tố khiến một cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn có thể xảy ra tại Bắc Hàn là nền y tế công kém phát triển và hầu hết người dân đã không được tiêm chủng.
Hiện có rất ít các phòng chăm sóc tích cực tại Bắc Hàn, hệ thống chăm sóc y tế và năng lực xét nghiệm rất yếu kém. Bắc Hàn chỉ công bố các ca có triệu chứng 'sốt' và không nêu rõ là ca dương tính với Covid.
Các cửa hàng dược phẩm hiện đang phải mở cửa 24/7, và thiếu thuốc men điều trị. Người dân được khuyên thường xuyên súc nước muối hay sử dụng đồ uống nóng như gừng, trà kim ngân hoa hay từ lá liễu. Các hãng dược phẩm được yêu cầu "tăng tốc sản xuất" nhưng không rõ loại thuốc sản xuất là gì.
Nền kinh tế Bắc Hàn đã bị suy yếu nghiêm trọng sau khi phải đóng cửa biên giới với Trung Quốc - đối tác thương mại chính của quốc gia này, cùng thiên tai, và nhiều năm chịu các lệnh trừng phạt quốc tế vì những chương trình thử nghiệm tên lửa đạn đạo.
Người dân được cho bị thiếu lương thực thực phẩm, suy dinh dưỡng và có nguy cơ bị bệnh nặng khi nhiễm Covid.
Tổ chức Y tế Thế giới ngày 17/05 cho rằng hiện có nguy cơ xuất hiện các biến chủng mới có khả năng lây lan cao hơn khi dịch bệnh xảy ra tại Bắc Hàn, nơi có tỷ lệ người dân chưa được tiêm vaccine rất cao.
Trong video KCNA công bố ngày 23/05 thì nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã không đeo khẩu trang khi dự tang lễ của một quan chức quân sự cấp cao nước này. Trong khi đó người dân đã luôn được yêu cầu phải đeo khẩu trang, và thậm chí là 2 khẩu trang trong một số trường hợp.
Bắc Hàn, quốc gia có gần 26 triệu dân đã không tiến hành chương trình tiêm vaccine phòng Covid nào cho người dân. Cho đến nay các lời trợ giúp từ quốc tế dành cho Bắc Hàn đều nhận sự phớt lờ, bao gồm cả Mỹ.
Năm 2021, Bắc Hàn cũng từ chối lời đề nghị viện trợ vaccine Sinovac của Trung Quốc và vaccine AstraZeneca từ cơ chế Covax. Tháng 2 vừa qua, Covax cũng giảm số lượng vaccine phân bổ cho Bắc Hàn sau khi quốc gia này không bố trí bất kỳ đợt nhận vaccine nào.
Vốn là một quốc gia cô lập và bí ẩn, tính đến nay Bắc Hàn không cung cấp bất kỳ dữ liệu tiêm vaccine nào cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Và dù nếu được cung cấp vaccine thì khả năng trữ vaccine, cùng năng lực nhân viên y tế của Bắc Hàn cũng là một rào cản lớn.
Cũng có mối quan ngại rằng nhà lãnh đạo Kim Jong-un có thể sẵn lòng chấp thuận một số lượng lớn ca nhiễm và tử vong ở "mức chấp nhận được" thay vì phải cung cấp quá nhiều thông tin cho cộng đồng quốc tế.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngày 17/05 cho rằng việc Bắc Hàn không cung cấp thông tin về dịch bệnh Covid đã vi phạm quy định Điều lệ Y tế Quốc tế năm 2005 (International Health Regulations). Tuy nhiên Tổ chức Y tế Thế giới nói không thể can thiệp vì đây là vấn đề chủ quyền quốc gia.
Dù thiếu lương thực nhưng Bắc Hàn luôn dành một lượng lớn trong Tổng thu nhập quốc gia (GDP) cho các chương trình phát triển vũ khí. Một số chuyên gia nhận định dù có khó khăn chống dịch Covid nhưng Bắc Hàn sẽ vẫn tiếp tục phóng thử nghiệm tên lửa trong thời gian tới.
Trong ngắn hạn, Bắc Hàn có thể gác lại kế hoạch thử vũ khí hạt nhân để tập trung chống dịch. Tuy nhiên nếu nỗi sợ của người dân ngày càng dâng cao thì nhà lãnh đạo Kim Jong-un có thể tiến hành một vụ thử tên lửa để "làm chuyển hướng nỗi lo sợ này".
Video explainer do nhà báo Nguyễn Giang từ BBC News Tiếng Việt trình bày.
Xem thêm: