Trung Quốc được xem là nước sẽ chiếm thị phần lớn nhất trong thời gian tới

Ngành dệt may tuyển dụng khoảng 40 triệu lao động trên toàn cầu và có doanh thu tới 350 tỷ đôla mỗi năm.

Ba mươi nước xuất khẩu hàng may mặc bị khống chế bởi quota (hạn ngạch) và Quĩ Tiền Tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) có thống kê cho thấy rào cản mậu dịch đã làm mất đi thu nhập toàn cầu tới 137 tỷ đôla.

Trung Quốc thống lĩnh

Việc bãi bỏ quota vào tháng Một năm 2005 đối với các nước là thành viên của WTO có nghĩa là Trung Quốc không phụ thuộc vào cái gọi là quota do Hoa Kỳ và EU áp đặt từ trước tới nay bởi họ đã là thành viên tổ chức này.

Do đó các chuyên gia cho rằng Trung Quốc sẽ là nước thống lĩnh thị phần thế giới bởi không chỉ Trung Quốc có qui mô sản xuất lớn, giá thành thấp và tính hiệu quả mà còn yếu tố bãi bỏ quota vừa nói.

Ngoài ra, người ta cũng nói tới thế mạnh của Trung Quốc ở khả năng phản hồi nhanh cho đơn hàng cũng như uy tín của ngành này tại Trung Quốc.

Hơn nữa tập quán kinh doanh của người Trung Quốc luôn cho thấy họ sẵn sàng lắng nghe nhu cầu của khác hàng.

Các chuyên gia cho rằng các nước lấy may mặc làm ngành xuất khẩu chủ chốt phải có những thay đổi lớn nếu còn muốn cạnh tranh chứ chưa kể duy trì khả năng tồn tại.

Người ta dự kiến Trung Quốc sẽ là nơi sản xuất và xuất khẩu tới phân nửa hàng may mặc trên thế giới trong thời gian tới, đứng sau Trung Quốc sẽ là Ấn độ.

Nên biết kể từ khi Trung Quốc gia nhập WTO, xuất khẩu may mặc của Trung Quốc đã chiếm 25% tổng số hàng may mặc toàn cầu.

Việt Nam trong tình hình mới

May mặc là ngành mũi nhọn xuất khẩu của Việt Nam

Việt Nam hiện chưa là thành viên của WTO và do đó đang và sẽ vẫn chịu sự khống chế của cơ chế quota khi Hoa Kỳ và EU bãi bỏ vào đầu năm 20052.

Hơn nữa khung thuế cao do các rào cản thương mại vì Việt Nam chưa phải thành viên của WTO cũng là cản trở đáng kể đối với hàng may mặc Việt Nam xuất đi các nước.

Những nhận định mới đây rằng Hà Nội sẽ không gia nhập được WTO vào tháng Một năm 2005 theo mục tiêu đề ra sẽ là cản trở với ngành may mặc.

Chi phí cao từ cơ chế quota và cái gọi là phí quota cũng như việc thiếu vắng hạn cụ thể cho việc Việt Nam gia nhập WTO đang làm mất đi các đơn đặt hàng.

Xuất khẩu may mặc của Việt Nam nở rộ từ tháng 12 năm 2001 khi Hà Nội và Washington ký Hiệp Định Thương Mại song phương.

Doanh thu xuất khẩu mặt hàng này tăng từ 49 triệu đôla vào năm 2001 tới 2.5 tỷ đôla vào năm 2003.

Hàng dệt may của Việt Nam sang EU trị giá tới 600 triệu đôla và sang Nhật ở mức 500 triệu đôla vào năm ngoái và Việt Nam hiện tuyển dụng khoảng 2 triệu lao động trong ngành dệt may với khoảng 2000 nhà máy.

Mọi người đều đã lên tàu, còn Việt Nam thì chưa   Đại diện Li & Fung nói về hạn chế của Việt Nam khi chưa vào WTO

Hà Nội cũng đã và đang đàm phán với EU để hy vọng hỏ bỏ cơ chế quota đối với Việt Nam để duy trì và tạo thêm thị phần giúp ngành này trong giai đoạn chuyển tiếp.

Ông Lê Quốc Ân, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho BBC biết Việt Nam hy vọng EU sẽ bỏ quota cho Việt Nam nhưng còn Hoa Kỳ thì hy vọng cho việc bỏ quota là điều khó thực hiện.

Ngành may mặc Việt Nam đang lo lắng về khả năng sống còn của ngành này vào năm sau.

Xu hướng nhập khẩu

May mặc tại Ấn Độ phát triển nhưng giao thông và phân phối còn hạn chế

Tại Hoa Kỳ, nơi nhập nhiều hàng may mặc nhất thế giới, Hiệp hội Nhập khẩu cho rằng các nhà nhập khẩu hàng may mặc sẽ mua hầu hết hàng từ khoảng 5 hoặc 6 nước chứ không nhập từ khoảng 50 nước như hiện nay.

Ngoài Trung Quốc và Ấn độ thì các chuyên gia cho rằng khu vực Trung Mỹ và Đông Âu cũng có lợi thế bởi họ vốn đã có bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực thời trang và có địa thế gần thị trường Hoa Kỳ và tây Âu nên có thể chuyển các lô hàng tới đây nhanh hơn.

Thái Lan, nước đứng đầu sản xuất lụa, cũng được xem là trung tâm thời trang mới tại Á châu với các kỹ năng thiết kế mẫu thời trang đang phát triển mạnh.

Phương Tây bảo hộ

Rào cản bằng quota ra đời từ năm 1974 khi Hoa Kỳ, Châu Âu và các nước giàu chính thức bảo hộ ngành may thông qua cái gọi là Thỏa thuận Sợi tổng hợp (MFA) theo đó các nước đang phát triển bị giới hạn bởi quota (hạn ngạch).

Cơ chế quota có nghĩa là muốn giữ một việc làm tại nước giàu thì sẽ làm mất 35 việc làm tại nước đang phát triển   World Bank nói về bảo hộ mậu dịch

Trên thực tế, cơ chế quota có thể coi là một hình thức thuế đánh mặt hàng này và nó đã làm méo mó bức tranh may mặc cả về giá thành phẩm cũng như qui trình sản xuất.

Việc bãi bỏ quota, thỏa thuận được chấp nhận cách đây 10 năm trong vòng đàm phán Uruguay, theo dự kiến sẽ làm hạ giá các mặt hàng may mặc nhưng cũng sẽ đưa ra các thách thức lớn đối với cả các nước giàu lẫn những nước đang phát triển.

Đối với những nước nghèo khác lấy may mặc làm mũi nhọn xuất khẩu như Bangladesh (3 triệu lao động, chiếm 75% doanh thu xuất khẩu) thì việc bãi bỏ quota may mặc là một ''thảm họa'' đối với họ.

Tại EU nơi có tới 2.7 triệu lao động trong nghành thì bãi bỏ quota cũng có nghĩa là các nước như Anh và Đức cũng bị mất lao động trong khoảng từ 13-15%.

IMF và WB cho rằng cơ chế quota làm các nước đang phát triển mất đi 40 tỷ đôla và làm mất đi 27 triệu lao động mỗi năm.