Quota dệt may là một vấn đề phức tạp, dẫn tới tình trạng mua bán, hối lộ

Vụ bắt giữ được tiến hành do có những cáo giác liên quan tới đường dây hối lộ cấp quota dệt may.

Cơ quan an ninh điều tra Việt Nam đã khởi tố và bắt tạm giam 9 người có liên quan ở Hà Nội và TP HCM trong đường dây phân bổ quota dệt may sang Mỹ.

Bộ trưởng thương mại Viêt Nam đã tuyên bố ông chưa từng nhận đơn tố cáo nào về sự tiêu cực trong phân phối quota dệt may xuất khẩu.

Vụ bắt giữ làm xôn xao giới doanh nghiệp dệt may tại Việt Nam.

Nó cũng khiến người ta liên tưởng và so sánh với vụ tham nhũng khá quy mô tại Tổng công ty Dầu khí Việt Nam, với giá trị có thể lên tới hàng trăm tỷ đồng.

Theo báo chí Việt Nam, hai ông Lê Văn Thắng và Bùi Hồng Minh bị bắt là do một doanh nghiệp dệt may tố cáo hai ông đã nhận hối lộ để lo cho doanh nghiệp thêm quota một số mặt hàng dệt may chủng loại nóng xuất sang Mỹ.

Phản ứng Bộ thương mại
Bộ trưởng thương mại Viêt Nam đã tuyên bố ông chưa từng nhận đơn tố cáo nào về sự tiêu cực trong phân phối quota dệt may xuất khẩu.

Bộ trưởng Trương Đình Tuyển nói với báo giới Việt Nam ngày thứ Sáu sau khi cơ quan an ninh điều tra Việt Nam bắt tạm giam 9 đối tượng có liên quan đường dây phân bổ quota dệt may sang Mỹ.

Ông Trương Đình Tuyển được trích lời nói rằng:

"Tôi chưa hề nhận đơn tố cáo nào về sự tiêu cực trong phân phối. Cá nhân tôi luôn không yên tâm về cách phân bổ quota dệt may. Vì vậy đích thân tôi đã ký quyết định thanh tra nội bộ Vụ Xuất nhập khẩu. Tôi đã phải tìm một cán bộ có năng lực và có cái tâm trong sáng để chủ trì công tác thanh tra, qua đó xem có những sai sót, sơ hở và thậm chí có tiêu cực gì trong việc phân bổ quota dệt may."

"Việc xảy ra là xấu, nhưng phát hiện được còn tốt hơn là để nó xảy ra mà không ai phát hiện."

Bộ trưởng thương mại Việt Nam nói chuyện mua bán quota là phổ biển trên thế giới.

"Người Mỹ cũng thừa nhận đây là vấn đề đau đầu. Khi làm việc với họ tôi đã nói thật, nếu tôi biết tình hình phân bổ quota đi Mỹ phức tạp thế này thì tôi xin ở lại làm bí thư tỉnh uỷ còn hơn làm Bộ trưởng Thương mại."

Dệt may là mặt hàng xuất khẩu cao thứ nhì của Việt Nam, chỉ sau dầu thô, và kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam sang Mỹ năm ngoái đạt 1.7 tỉ đôla.

Bộ Thương mại đã chỉ định ông Nguyễn Đức Thanh đảm nhiệm công việc quản lý và phân bổ quota dệt may thay cho ông Lê Văn Thắng.

Phân bổ quota

Việc phân bổ quota dệt may thường là dựa trên kết quả thực hiện của tám tháng cuối năm trước, vì thế có những doanh nghiệp khó khăn trong việc xin quota như theo lời ông Nguyễn Duy Khiêm, giám đốc Xí nghiệp dệt may xuất khẩu Textaco.

Ông Khiêm cho biết vì phân quota theo thành tích của năm trước nên có công ty chỉ làm riêng xuất khẩu, không sản xuất nhưng vẫn giành được quota nên họ uỷ thác cho công ty khác, những đơn vị có khó khăn là đơn vị có trang thiết bị nhưng chưa đáp ứng kịp thời mẫu hàng của Hoa Kỳ.

Chính vì thế đến khi thực sự có năng lực sản xuất lại không xin được quota.

Dệt may là một trong những mặt hàng có doanh số lớn nhất của Việt Nam xuất sang Mỹ

Nhiều doanh nghiệp có tiềm lực nhưng chỉ được phân quota có hạn như theo lời ông Trương Thanh Tùng, giám đốc Xí nghiệp may mặc xuất khẩu quận 8 cho biết.

Chính vì thiếu hạn ngạch hoặc gặp khó khăn trong việc xin hạn ngạch nên dẫn tới những trường hợp phải mua bán quota và “chạy chọt”, hối lộ để được cấp quota.

Tình trạng hối lộ, tham nhũng tại Việt Nam

Hồi đầu năm, một cuộc điều tra độc lập ở 12 nước châu Á do tổ chức Tư vấn mức độ nguy hiểm về kinh tế và chính trị thực hiện đã xếp Việt Nam đứng thứ ba trong số những nước tham nhũng nhất, chỉ sau Ấn độ và Indonesia.

Khi được hỏi về vụ bắt giữ liên quan tới quota dệt may này, ông Robert Broadfoot, Giám đốc Tổ chức tại Hong Kong cho biết có hai điểm đáng chú ý trong vụ việc mới nhất liên quan tới quota dệt may.

Thứ nhất, ông cho rằng chính phủ Việt Nam phải chứng tỏ rằng mình đang đấu tranh chống tham nhũng.

Thứ hai, chính phủ Việt Nam cần xử lý vấn đề dệt may, trước khả năng sẽ có những thay đổi lớn vào cuối năm nay, khi Trung quốc được bỏ quota tại một số thị trường lớn ở Mỹ, và thị trường dệt may toàn cầu trở nên cạnh tranh hơn rất nhiều.

Ông Broadfoot cho biết cơ chế tại VN có nhiều khe hở, với một hệ thống doanh nghiệp nhà nước khổng lồ, quan liêu bao cấp và với tính chất của hệ thống pháp luật như vậy thì có rất nhiều cơ hội cho tham nhũng và vẫn không giảm bớt.

Ông Robert Broadfoot nói rằng tham nhũng là một sự phí phạm nguồn lực, là thiếu tính hiệu quả. Nếu có thể loại bỏ được một số lý do dẫn tới tham nhũng, Việt Nam có thể đẩy quá trình phát triển kinh tế nhanh hơn nhiều.

Ông Broadfoot cho rằng xử lý tình trạng tham nhũng cũng sẽ giúp Đảng Cộng Sản cải thiện được về mặt chính trị.

Hiện Thụy điển đang giúp Việt Nam trong một dự án nghiên cứu đánh giá tình trạng tham nhũng tại Việt Nam, nhằm tìm hiểu rõ hơn về cơ chế hoạt động của nạn tham nhũng, những khó khăn thách thức phải giải quyết và gợi ý cho chính phủ các biện pháp đấu tranh chống tham nhũng.

Dự án được ký kết hồi tháng 11 năm 2002 và kết quả nghiên cứu sẽ được công bố vào năm 2005.

Ông Jan Olove Agrell, đặc trách về Phát triển và Hợp tác tại Đại sứ quán Thụy điển cho biết cuộc đấu tranh chống tham nhũng là một quá trình lâu dài, và Việt Nam phải tiến hành nhiều bước cần thiết.

Ông Agrell cho biết khó khăn lớn nhất của Việt Nam trong việc giải quyết nạn tham nhũng, chính là tìm ra cách thức hữu hiệu nhất trong cuộc đấu tranh này.