Phạm Khiêm Ban Việt Ngữ BBC

Việt Nam sẽ mở lại thị trường cho thịt bò của Canada

Dù rằng cựu thủ tướng Jean Chrestien đã tới Việt Nam hai lần.

Phát triển, hay tăng cường quan hệ với Canada, một nước công nông nghiệp hàng đầu, thành viên của khối G8, luôn là điều tốt cho Việt Nam. Nhìn vào cơ cấu của nền kinh tế, hai nước có nhiều sản phẩm có thể thể bổ trợ cho nhau, Canada mạnh về hàng công nghiệp kỹ thuật cao và nông phẩm có chất lượng, trong khi Việt Nam có thể cung cấp cho Canada hàng tiêu dùng, quần áo, dày dép, và thủy hải sản.

Tăng cường quan hệ chính trị và mở rộng giao thương là hai mục đích chính của chuyến thăm của đoàn thủ tướng Việt Nam.

Về chính trị hai nước đã ký được hiệp định Canada ủng hộ Việt Nam gia nhập tổ chức Thương mại thế giới WTO. Cạnh đó là hiệp định giao nhận con nuôi. Thủ tướng Paul Martin đã nhận lời đến Hà Nội dự hội nghị APEC năm 2006. Việt Nam được Canada đưa vào danh sách 25 nước ưu tiên nhận viện trợ phát triển của Canada trong giai đoạn tới.

Nếu chính trị đã đi được những bước chắc hơn thì thương mại còn đang đi những bước chập chững.

Thăm dò nhiều hơn

Tháp tùng đoàn của thủ tướng sang Canada có đại diện của nhiều doanh nghiệp, cả nhà nước cũng như tư nhân. Và cảm giác đầu tiên của họ là nhìn nhận và thăm dò nhiều hơn đặt bút ký.

Quebec tiểu bang nói tiếng Pháp của Canada

Nhiều diễn đàn doanh nghiệp đã được tổ chức tại các thành phố lớn nơi đoàn Việt Nam dừng chân.

Trị giá hợp đồng theo phó thủ tướng Vũ Khoan hai nước đã ký được một số hiệp định trị giá khoảng 60 triệu đô la.

Đáng kể nhất là ngân khoản 17 triệu đô la Canada giúp Việt Nam thiết lập hệ thống kiểm tra chất lượng hàng nông sản.

Và một khoản viện trợ khác là dự án cải thiện hệ thống ngân hàng Việt Nam trị giá 10 triệu đô la.

Đại diện doanh nghiệp hai nước cũng ký một số hợp đồng về may mặc và hàng thủy sản.

Dù vậy phải thừa nhận rằng chưa có doanh nghiệp Việt Nam nào xác lập được tên tuổi của họ tại Canada. Chứng tỏ hàng Việt Nam vào nước này còn rất ít. Có thể chủ yếu nhân công Việt Nam được dùng để gia công hàng cho các công ty đa quốc gia, sau đó chúng được chuyển sang bán lẻ tại Canada dưới tên hiệu của hãng đó.

Một trong các nhà bảo trợ cho diễn đàn doanh nghiệp tại Toronto là công ty Tiberon Mineral. Công ty này đang có dự án đầu tư khai mỏ lớn nhất Việt Nam tại tỉnh Thái Nguyên, với số vốn gần 150 triệu đôla.

Ông Mario Caron, chủ tịch công ty muốn thấy có nhiều công ty Canada đầu tư vào Việt Nam

“Chắc chắn chúng tôi xem Việt Nam là một nơi tốt để kinh doanh và đầu tư. Và lời khuyên của chúng tôi sẽ là anh nên hợp tác tốt và lắng nghe người Việt Nam. Trong dự án của chúng tôi có đối tác Việt Nam, chúng tôi giữ quan hệ chặt chẽ với cộng đồng nơi diễn ra dư án khai khoáng. Và chúng tôi giữ mối quan hệ tốt đẹp với các viên chức Việt Nam ở mọi cấp.”

Ông Mario Caron nói Việt Nam nên tiếp tục con đường hiện nay và tiếp tục mở cửa.

“Thông điệp của giới đầu tư là các quy tắc cần được áp dụng đồng bộ cho tất cả mọi người. Và thủ tục cấp giấy phép càng nhanh gọn càng tốt.”

Dự án khai thác và chế biến khoáng sản ở Núi Pháo là dự án khai khoáng lớn nhất tại Việt Nam. Nghiên cứu khả thi cho thấy thời gian khai thác mỏ tối thiểu là 16 năm.

Khi được hỏi ông có lời khuyên gì cho một doanh nhân trẻ Việt Nam muốn xâm nhập thị trường nước ngoài, ông Mario Caron nói:

“Tôi sẽ khuyên nhà doanh nghiệp trẻ ấy là nên lắng nghe, và thận trọng. Hãy tôn trọng nền văn hóa địa phương và thị trường mà bạn muốn thâm nhập. Bạn cũng cần tìm những người tốt ở địa phương mà có thể giúp bạn.”

Hàng Canada đắt

Thương mại hai chiều giữa hai nước Việt Nam và Canada hiện đang ở mức 429 triệu đô la trong năm 2004. Hàng của Việt Nam xuất sang Canada bao gồm quần áo, giày dép, xe đạp, nông sản, thủy hải sản. Việt Nam nhập của Canada thuốc tân dược, thiết bị điện thoại, đồ nhựa, bột giấy, phân bón, và máy móc.

Đầu năm 2005 Canada đã bãi bỏ hạn ngạch đối với hàng dệt may từ Việt Nam. Viện trợ phát triển của Canada dành cho Việt Nam tăng từ 7.5 triệu đô la năm 1999 thành 26 triệu trong năm ngoái. Khoản tiền này được dùng trong các lĩnh vực cải cách hành chính, kỹ thuật tin học, bảo vệ môi trường, giáo dục, và giảm nghèo tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Nhã, một trong những thương gia Việt Kiều thông thạo thị trường hai nước đã nói về giá cả của hàng hóa Canada là một trong số các trở ngại chính để đẩy mạnh giao thương giữa hai nước.

Thủ tướng Canada Paul Martin trong ngày bầu cử

“Canada có thể xuất sang Việt Nam bột giấy, tân dược, sữa, hay sản phẩm sữa bò, thế nhưng những thứ này giá đều cao hơn hàng của các nước khác. Dù phải thừa nhận rằng hàng của Canada chất lượng rất tốt”

“Ví dụ như sữa bột thì Việt Nam có thể mua của Úc hay New Zealand, với giá mềm hơn. Bột giấy thì đi mua ở Bắc Âu. Thuốc tây thì gần đây đã có một số thuốc Việt Nam bắt đầu sản xuất được, không còn phải nhập nữa. Những cái gì phải nhập thì họ chọn mua từ Nam Triều Tiên, hay Ấn Độ, rẻ hơn nhiều”

Một mặt hàng Việt Nam có thể mua được từ Canada đó là thịt bò, và gia súc sống. Tuyên bố chung nhấn mạnh việt Nam mở cửa lại thị trường cho hàng hóa này của Canada. Tuy nhiên ông Võ Văn Em, giám đốc công ty kinh doanh thịt quốc doanh hàng đầu là Vissan nhắc đến giá cả sẽ là yếu tố chính để công ty của ông cân nhắc nên mua hàng từ đâu. Hiện giờ Vissan đang nhập thịt từ Úc và New Zealand.

Còn khi đài BBC hỏi đại sứ quán Việt Nam tại Ottawa là siêu thị Việt Nam hiện có bày bán món hàng nào của Canada hay không, tham tán công sứ Nguyễn Quốc Cường nói rằng Canada là một nước công nghiệp phát triển, hàng hóa làm ra vốn đắt, Việt Nam khó mà nhập về nổi. Tuy nhiên Việt Nam có nhập nhiều phân bón của Canada, và một số thiết bị điện thoại của hãng Nortel. Những thứ này chủ yếu được dành đầu tư cho sản xuất.