Việt Nam đang phát triển nhưng vẫn cần cân bằng giữa lượng và chất

Hiện làm tư vấn cho Ngân hàng Thế giới, tiến sĩ Phạm Văn Thuyết có kinh nghiệm nhiều năm làm việc ở ban nghiên cứu chính sách của Ngân hàng Thế giới ở Washington DC, Hoa Kỳ.

Phạm Văn Thuyết: Nói về cảm tưởng của tôi, Việt Nam ngày nay, sau thập niên đổi mới, đã có những bước phát triển quan trọng. Nếu so với các nước trong vùng, có lẽ tương tự như Thái Lan 20 năm về trước. Tức là giống Thái Lan vào thời kì trở mình thoát ra khỏi cảnh lạc hậu để thành Thái Lan của hôm nay.

BBC: Như vậy trong 20 năm tới, Việt Nam có thể hy vọng trở thành như Thái Lan của ngày hôm nay, theo ông?

Rất có thể, nếu Việt Nam có một số thay đổi về cơ chế, chính sách. 20 năm là thời gian rất dài, và cũng có ý nghĩa khác nhau ở từng nước cụ thể. Ví dụ, 20 năm phát triển vừa qua của Nam Hàn có thể bằng đến 70, 80 năm của một nước châu Âu.

Thành thử, tùy theo thời điểm và tùy những thay đổi ở nước đó. Nên Việt Nam sẽ có thể phát triển như, hoặc hơn, Thái Lan; nhưng cũng có thể thấp hơn. Không thể nói chắc chắn là sau 20 năm, Việt Nam sẽ bằng Thái Lan.

BBC: Một số người có cảm giác Việt Nam không có những bước phát triển thần kỳ cỡ như Hồng Kông, Đài Loan, hay Nam Hàn. Điều đó, theo ông, tốt hay xấu?

Nói đúng ra, Việt Nam đã bỏ lỡ một cơ hội, vào khoảng thời gian 1995-1999. Đó là lúc đáng nhẽ nếu Việt Nam tiếp tục đổi mới hơn nữa, thì bước tiến đã xa hơn. Vào thời điểm đó, một số điều đáng tiếc – quan trọng nhất là nhiều nhà đầu tư ngoại quốc ra đi và đến nay vẫn chưa hoàn toàn trở lại. Đó là chuyến tàu đã bỏ lỡ.

BBC: Ông có tán đồng với ý kiến rằng sự phát triển của Việt Nam thời gian qua vẫn chỉ nghiêng về số lượng, thay vì chất lượng?

Đây là vấn đề mức độ, hơn là bản chất. Cả lượng và phẩm trong sự phát triển của Việt Nam đều có; nhưng tôi cũng đồng ý về hai điểm.

Thứ nhất, giáo dục vẫn chưa giải quyết đến nơi đến chốn. Điểm thứ hai, có lẽ quan trọng nhất, đó là vấn đề khoảng cách giàu nghèo. Vấn đề này đã không đi đôi với phát triển kinh tế.