Lê Quỳnh BBC Việt ngữ, Bangkok

	Forest Whitaker đóng vai nhà độc tài Uganda Idi Amin

Will Smith, trong The Pursuit of Happyness, diễn trên trung bình ở một phim trên trung bình. Nghe nói ngoài đời, Smith rất được giới nghệ sĩ Hollywood quý mến, và đó là một lợi thế trong cách bỏ phiếu dân chủ ở giải Oscar.

Vai một tay lính đánh thuê của Leonardo DiCaprio trong Blood Diamond làm tôi hy vọng anh được giải.

Tuy vậy, quả thực giữa ba vai mà tôi được xem, vai nhà độc tài châu Phi của Forest Whitaker để lại ấn tượng mạnh mẽ nhất.

Châu Phi

Phim dựa trên sự kiện lịch sử có thật, nói về chế độ ở Uganda của tổng thống Idi Amin, người cầm quyền từ 1971 đến 1979, năm ông ta bị lật đổ. Giai đoạn cầm quyền của Idi Amin tiêu biểu cho bi kịch của cả châu Phi, với ước tính hàng chục ngàn người đã chết vì sự đàn áp của Idi Amin.

Nhân vật chính trong phim được tác giả hư cấu là một bác sĩ người Scotland vừa tốt nghiệp, tên là Nicholas. Anh đến Uganda năm 1971 đúng lúc tướng Idi Amin lên nắm chính quyền nhờ đảo chính.

	Forest Whitaker nhận giải Oscar cho nam diễn viên chính

Khi viên tướng bị thương vì đụng xe, thì tình cờ Nicholas được đưa đến để băng bó. Được biết Nicholas là người Scotland, Idi Amin thích quá, vì ông ta tự xem mình là “vị vua cuối cùng của Scotland” còn chiến đấu chống lại đế chế Anh (Uganda đã là thuộc địa của Anh).

Idi Amin mời ngay Nicholas vào làm bác sĩ riêng cho mình; Nicholas ban đầu do dự nhưng rồi vui vẻ nhận lời, một cuộc sống sung túc mở ra trước mắt anh.

Ở phần đầu của phim, Idi Amin hiện ra như một lãnh tụ khí khái của một quốc gia vừa nếm mùi độc lập.

Ông ta hứa sẽ có một Uganda ‘tốt hơn, đẹp hơn' với một phong thái rất duyên dáng. Ở thời kì đầu, khi lãnh tụ còn duyên, người xem cứ phải bật cười cười trước những câu rất hóm của Idi Amin.

Nhưng rồi Idi Amin từ một lãnh đạo hùng hồn, ăn nói duyên dáng kiểu nông dân, chuyển sang thành một nhà độc tài điên loạn.

Bác sĩ Nicholas ban đầu là một anh chàng lãng tử, phóng túng (mới đến cái trại thiện nguyện ở Uganda được một ngày đã đòi tình tang với vợ của một bác sĩ đồng nghiệp). Đến cuối phim anh trở thành con người mang thương tật, một nhân chứng (bất đắc dĩ) trước lịch sử khốc liệt của một đất nước mà ban đầu anh ta chỉ định ghé chơi.

Phần thưởng

Sinh năm 1961, Whitaker đến với nghệ thuật khá tình cờ, chỉ sau khi một chấn thương khiến chàng thanh niên không thể tiếp tục giấc mơ làm danh thủ bóng đá Mỹ.

Whitaker vào Đại học Nam California để học ngành opera, và sau đó được nhận vào trường kịch nghệ.

Mặc dù chưa bao giờ là một "siêu sao" của Hollywood, Forest Whitaker được đánh giá cao về diễn xuất.

Năm 1988, vai nghệ sĩ nhạc jazz Charlie Parker, trong phim Bird, đem lại cho Whitaker giải nam diễn viên ở Liên hoan Cannes.

Trong thập niên 1990, không còn tìm được nhiều vai chính, Whitaker xoay sang công việc sản xuất và đạo diễn.

Vai nhà độc tài Idi Amin trong The Last King of Scotland đã trả lại cho Whitaker ánh hào quang của những lời khen ngợi, mà đỉnh cao là giải Oscar nam diễn viên năm nay.