Bùi Văn Phú Viết từ California

	Phim Vượt Sóng đang được chiếu ở Mỹ

Qua phim ảnh, trước đây có phim Boat People của đạo diễn An Hui, thực hiện khoảng đầu thập niên 1980 và phim Dust of Life, dựa trên tiểu thuyết Đồi Fanta của cố nhà văn Duyên Anh, trình chiếu vào đầu thập kỉ 1990.

Nay ở Hoa Kỳ đang chiếu một phim mới về cuộc đời nhiều người Việt Nam đã trải qua trong hơn một thập kỉ sau ngày 30-4-1975.

Phim Vượt sóng, dài 134 phút, của đạo diễn Hàm Trần là cuốn phim nói về hành trình sinh tử của nhiều người Việt.

Vào phim là hình ảnh bà nội (Kiều Chinh) kể lại cho cháu Lai (Nguyễn Thái Nguyên) nghe mỗi đêm trước khi đi ngủ câu chuyện cổ tích lịch sử về Thần Kim Qui.

Rồi ngày 30.4.1975 đến với hoảng loạn, lo lắng. Long (Nguyễn Long) một người phục vụ trong chế độ Việt Nam Cộng Hoà quyết định ở lại, dù Mai (Diễm Liên), vợ Long, cố thôi thúc anh theo gia đình ra đi.

Những tháng năm theo sau là một chuỗi ngày cực khổ của gia đình. Long đi học tập cải tạo.

Đời sống trại với sắc mầu âm u, bùn lầy, phòng giam, lao động kiệt sức, thiếu ăn dưới hàng khẩu hiệu vô nghĩa “Không có gì quí hơn độc lập tự do”.

Dù là trại Suối Máu hay Dạ Bàn thì giữa chốn rừng hoang đều có giọng lên lớp của quản giáo, có âm vang của súng nổ, tiếng đánh đập, xiềng xích chạm nhau.

Rồi cảnh thăm nuôi đầy nước mắt. Người cha trong tù hằng đêm nhớ đứa con gái tên Phương (Cát Ly) đã vượt biển.

Cảnh trong đêm trước giờ vượt biển (Ảnh: SFIAAFF-24)

Giữa nghịch cảnh đó vụt lên hồi tưởng xưa cũ qua cánh diều mang những mơ ước bay cao theo dòng nhạc: “Người ơi một chiều nắng tơ vàng hiền hòa hồn có mơ xa” và thực tế cuộc sống bên ngoài với nhiều người toan tính vượt biển, trong đó mẹ, vợ và con của Long.

Sau đoạn đường gian nan để xuống được bến, con tàu ra khơi gặp sóng gió, mây đen đe dọa.

Mưa bão ập tới, đoàn người ói mửa, vật vờ trong cơn say dưới khoang tầu chật chội, thiếu không khí.

Như bao chuyện không may khác trong hành trình vượt biển, tàu hư máy, rồi gặp cướp biển. Những phụ nữ bị bắt. Khi thấy Mai bị kéo đi, bà mẹ chồng đã hất nồi cháo còn nóng xuống.

Cuối cùng Mai và gia đình cũng được định cư ở Hoa Kỳ.

Thư và hình ảnh gửi về, có người thăm nuôi lén chuyển vào trại học tập nên Long âm mưu trốn trại cùng với một bạn tù là Thanh (Jayvee Mai Thế Hiệp), mang hy vọng rồi sẽ vượt biển đoàn tụ với gia đình.

Vượt thoát khỏi trại nhưng chưa đi được bao xa thì Long bị bắn chết.

Bên ngoài nước Việt, nơi vùng đất lạ lại là một cuộc vượt sóng vào đời sống mới cho Mai và gia đình với những hội ngộ buồn. Mai gặp lại Phương, rồi Phương gặp lại một bạn tù của cha mình vẫn còn đem theo tấm hình của cô ngày còn nhỏ như một lời trăn trối của người cha đã chết trong tù gửi lại.

Giữa tình cờ đó là trò chơi vui Merry-Go-Around nơi miền đất lạ, nhưng với Mai lại là những vòng quay chóng mặt, nhức đầu.

Mai vừa đi học Anh ngữ vừa lo làm việc quần quật để nuôi gia đình. Ở trường, Lai thường bị bọn học trò ngổ ngáo ăn hiếp, không chịu được nên đánh trả, gặp ông hiệu trưởng có óc kỳ thị phạt đuổi học Lai và còn đổ tội cho người Việt hay đánh nhau trong quá khứ, rồi mắng mỏ rằng đừng mang những chuyện đó qua đất nước này.

Nguyễn Long (trái), Kiều Chinh, Nguyễn Thái Nguyên (bé lớn), người em và đạo diễn Hàm Trần, đêm bế mạc Liên Hoan Phim ở San Francisco, 03/2006 (ảnh Bùi Văn Phú)

Vì thiếu vắng bóng cha, tuy có được chú Nam (Khanh Đoàn), từng là thuyền trưởng tàu vượt biên, thương yêu giúp đỡ, nhưng cuộc sống, học hành của Lai do bà nội chăm lo dù tiếng Anh bà không hiểu, còn Mai quá bận rộn công việc, lơ là với con nên đã có những xung đột gia đình.

Khi xung đột bùng nổ lên, cái chết của Long không còn cất giấu được nữa. Sau đó gia đình trở nên êm ấm hơn.

Những ước mơ lại theo cánh diều bay cao trong khoảng trời xanh trên vùng đất mới, nơi chuyện Thần Kim Qui tiếp tục được kể lại.

Đó cũng là câu chuyện của những người Mỹ gốc Việt thuộc thế hệ thứ nhất.

Câu chuyện của bà nội đi nhặt từng ống lon phế thải, của những cha mẹ cặm cụi làm việc trong xưởng may, cửa hàng, công xưởng để con cháu mai sau có cơ hội trở thành những bác sĩ, kĩ sư, những luật sư, giáo sư, đạo diễn, những nhà sáng tạo, nhà kinh doanh tài giỏi của ngày hôm nay.

==============================

Bùi Văn Hải
Chẳng riêng gì những người Việt thoát ly ngày ấy đã vượt được sóng gió đổi đời, không thể quên quá khứ, mà những người Việt bám trụ với quê hương lầm than cho đến ngày "đổi mới" cũng không thể quên được quá khứ của mình, của ông bà, cha mẹ mình, vì đó là kinh nghiệm sống để kiên trì, là gia tài giúp hậu thế hồi phục tinh hoa dân tộc, giúp đất nước trường tồn, vượt qua những u ám, trầm luân. Nếu ai nông nổi vội vàng coi đây là nuôi dưỡng căm thù, là chống phá chế độ của họ, nên hiểu rằng chính họ còn vướng mắc thù hận ảo, chính họ không coi trọng giống nòi, chưa phân biệt được đâu là chánh tà, giả trá, chưa ý thức nguyên do nào dân tộc còn chia rẽ, sống lầm than. Đến bao giờ tôi có thể coi phim này?

Steve Quan, USA
Cảm ơn anh Bùi Văn Phú đa viết một bài thật hay và rất xúc động. Nó gợi nhớ cho tôi những ngày khi mới đặt chân đến nước Mỹ và sau này. Tôi cảm ơn nước Mỹ và trân trọng những ngày gian khổ đã qua để có được ngày hôm nay. Tự hào là người dân gốc Việt và hứa sẽ sống xứng đáng hơn