23 Tháng 4 2008 - Cập nhật 09h33 GMT
Một số bài thơ của Lê Đạt
Bài thơ "Nhân câu chuyện mấy người tự tử" của Lê Đạt (1929-2008) được đăng trên báo Nhân Văn số 1 ngày 20.09.1956.
Theo nhà thơ Hoàng Cầm trong cuộc nói chuyện với BBC hôm 22.04.2008, thì vì bài thơ này mà cả ông và Lê Đạt đã gặp nhiều 'rắc rối'.
"Báo Nhân dân số 822
Có đăng tin mấy người tự tử
Vì câu chuyện tình duyên dang dở
Trưa mùa hè nóng nung như lửa
Tôi ngồi làm thơ
Vừa giận vừa thương những người xấu số
Chân chưa đi hết đường đời
Đã vội nằm dưới mộ.
Chết là hết
Hết đau hết khổ
Nhưng cũng là hết vầng trăng soi sáng trên đầu
Hết những bàn tay e ấp tìm nhau
Người con trai ngồi trên gò đất
Thổi sáo gọi người yêu
Bắt nắng chiều đứng lại
Lúa đang thì con gái…
Xôn xao gió thổi
Đầu sát bên đầu tính chuyện tương lai
Anh công an nơi ngã tư đường phố
Chỉ đường cho
xe chạy
xe dừng
Rất cần cho luật giao thông
Nhưng đem bục công an đặt giữa trái tim người
Bắt tình cảm ngược xuôi
Theo luật lệ đi đường nhà nước
Có thể gây nhiều đau xót
ngoài đời"
Sau khi bị vụ Nhân văn-Giai phẩm trong vòng 30 năm, Lê Đạt đi vào viết về thân phận của mình, của xã hội thời kỳ cấm đoán và tìm tòi cách tân thơ.
Bài "Cảng Cấm":
Hai vợ chồng ghế đá đêm suông
Cảng Cấm
còi tàu u ú
gió oà
Đất nước mẹ mình
hay mẹ ghẻ
Bài "Thu nhà em":
Anh đến mùa thu nhà em
Nắng cúc lăm răm vũng nhỏ
Mà cho đấy rửa lông mày
Nông nỗi heo may từ đó
Mưa đêm tuổi nổi ao đầy
Đồi cốm đường thon ngõ cỏ
Bướm lượn bay hoa ngày
Tin phấn vàng hay thuở gió
Tóc hong mùi ca dao
Thu rất em
và xanh rất cao
Bài "Ác mộng":
"Mơ tôi một giấc mơ khiếp sợ
Đường phố
cả căn nhà tôi ở
Mặt sắt chữ vàng biển đỏ
“Không phận sự miễn vào”
Bài "Bước Ký XXI" viết trước thềm thiên niên kỷ mới:
"Năm 2000
năm chiếu cố
những địa đầu thiểu số
Các nhà cầm quyền
đối đám nghi can
đúng trước giờ công bố
hãy nhẹ tay."