 | | | | | | | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Berthe Morisot: Ấn tượng đầy nữ tính | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mặc dù là nữ họa sĩ duy nhất trong nhóm Ấn Tượng, nhưng Berthe Morisot thường xuất hiện khá mờ nhạt trong các ấn bản giới thiệu về trường phái này. Tuy nhiên, nếu lược lại lịch sử hình thành và phát triển của nhóm Ấn Tượng thì hầu như trong sự kiện nào cũng có mặt Morisot và bà luôn luôn được các họa sĩ khác đối xử ngang bằng về mặt nghề nghiệp. Vai trò của Morisot nổi bật hẳn lên khi nhóm Ấn Tượng đang ở trong hoàn cảnh thất chí vì nghèo khó và hoang mang vì đã nhiều lần triển lãm gây tranh cãi vẫn không bán đủ tranh để sống. Một số ý kiến phân tích cho rằng sự chống đỡ về tinh thần của Morisot đã giúp cả nhóm chịu đựng được những ngày tháng bi quan nhất trước khi nhà buôn tranh Paul Durand- Ruel kịp đem lại vinh quang cho họ sau chuyến hàng liều lĩnh đem tác phẩm của họ sang bán ở Hoa Kỳ. Dù vậy, do đa số đánh giá đặt cơ sở trên tác phẩm, cho nên khi phải rút gọn bài viết thì các tác giả thường chỉ có thể nhắc đến một vài họa sĩ có lượng tranh lớn hoặc mở đầu cho một xu hướng kỹ thuật hay trường phái mới. Hôm nay, tại bảo tàng Musée d'Orsay ở Paris, tức là nơi được xem là điểm lưu trữ chính của tranh Ấn Tượng, dù chỉ đóng góp một vài tác phẩm, nhưng mầu sắc và nét vẽ đặc biệt của Morisot đã tạo cho tranh của bà một ấn tượng rõ nét với người xem. Có ý kiến cho rằng lối sử dụng mầu xanh lá cây nhạt phối hợp với các sắc mầu khác đã tạo nên bản sắc riêng cho tranh của Morisot.
Nhận xét này phần nào đúng vì gia đình của Morisot đã tạo điều kiện cho bà theo đuổi mỹ thuật bằng cách dựng ngay xưởng vẽ trong vườn nhà. Các người mẫu của Morisot cũng thường là người quen hoặc các cô tiểu thư và các em bé đi chơi trong vườn, trong công viên, nơi có hồ nước, có bãi cỏ. Nét vẽ của Morisot khá đặc biệt với những đường tache dài và zig-zag, nhất là khi cần thể hiện các chi tiết mờ nhạt như váy áo, mặt nước, cỏ cây... Cách thể hiện người mẫu nữ trên tranh của Morisot rất nữ tính, mềm mại, tạo sắc thái riêng cho nhân vật. Tranh vẽ người của Morisot có một nét gì đó gần với thể loại tranh truyền thần thường gặp ở Việt Nam, nhưng lại cũng gần với các thể loại tranh hiện đại sử dụng chất liệu mảng mầu. Người ta ghi nhận là khách xem tranh khi thưởng thức bức Summer's Day của Morisot ở triển lãm của nhóm Ấn Tượng vào năm 1880 đã phải bật hỏi - theo cách hiểu của họ - là tại sao tác giả rõ ràng là có tài nhưng lại không chịu vẽ cho "hoàn chỉnh" bức tranh đi ?
Ý kiến từ giới chuyên gia nhận định lối vẽ riêng biệt của Morisot hình thành từ cá tính mạnh kết hợp với kiến thức thu nhận được từ cả các bậc thầy Cổ Điển như Corot, Oudinot, Guichard, lẫn từ các bậc thầy Ấn Tượng như Manet, Monet, Degas và Renoir. Nếu xét từ góc độ xã hội, phân tích nhóm Ấn Tượng như một hệ thống, một quá trình phát triển tư tưởng, thì vai trò của Berthe Morisot sẽ vượt trội hẳn lên. Trong khi Edouard Manet được ghi nhận như là đầu tầu tư tưởng cho nhóm Ấn Tượng, Claude Monet là bậc thầy vẽ phong cảnh, Edgar Degas là bậc thầy vẽ người, thì Berthe Morisot là chiếc cầu nối trung tâm giữa các họa sĩ Ấn Tượng với nhau, và giữa họ với nhóm Hậu Ấn Tượng sau này. Khoảng năm 1885 Morisot thường xuyên tổ chức các bữa tiệc tối cho nhóm Ấn Tượng, tạo môi trường trao đổi cho các thành viên vốn cực kỳ mâu thuẫn tư tưởng với nhau. Không chỉ là họa sĩ, trong vai em dâu của Edouard Manet, có vẻ Morisot đã dung hòa được những xung khắc quá mức trong nhóm. Sau đó là năm 1886, Morisot đã cùng chồng tổ chức buổi triển lãm cuối cùng (lần thứ Tám) cho nhóm Ấn Tượng, tạo cơ hội cho thế hệ Hậu Ấn Tượng như Seurat và Signac cùng góp mặt. Sinh cùng năm 1841 như Frédéric Bazille và Auguste Renoir, nhưng Morisot chết sớm năm 54 tuổi vì cúm, khiến cả nhóm Ấn Tượng sững sờ, như Camille Pissarro đã ghi nhận lại trong các ghi chép riêng.
Trong một quyển sách giới thiệu cuộc đời sáng tác của Berthe Morisot, nhà nghiên cứu Jean-Dominique Ray nhận định tranh của bà trước hết là vẽ để giải trí nhưng không thiếu luyện tập và kiên định với con đường nghệ thuật đã chọn. Có lẽ đây cũng là cá tính mà nhiều phụ nữ thời hiện đại và hậu hiện đại muốn chia sẻ khi xem tranh của Berthe Morisot - nữ họa sĩ duy nhất của nhóm Ấn Tượng. Quí vị có quan tâm đến hội họa Ấn Tượng xin mời đón đọc các bài viết mới trên trang Văn Hóa của Ban Việt Ngữ đài BBC. ------------------------------------------------------------------------------------------------ Tham khảo: David Bombord et al. 1990, Art in the Making: Impressionism, National Gallery Publications. Jean-Dominique Ray 1982, Berthe Morisot, Bofini Press Corporation. John Rewald 1985, The history of Impressionism, Martin Secker & Warburg Limited. | Diễn đàn BBC CÁC BÀI LIÊN QUAN  Monet và nhà ga Saint-Lazare06 Tháng 3, 2004 | Văn hóa & Xã hội TRANG NGOÀI BBC BBC không chịu trách nhiệm về nội dung các trang bên ngoài. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
