Tình thôi xót xa: Đi tìm lời đáp
Một ca khúc từng có thời rất thịnh hành, là mốt một thời gian và rồi như quy luật bình thường, lặng lẽ chìm đi, nhường chỗ cho các bài hát khác trên thị trường.
 |
Mấy năm đi qua, chợt một hôm có những ̣điều tiếng liên quan bài hát, và ngay lập tức nó trở thành chủ đề âm nhạc ‘nóng bỏng’.
Đó là điều đang xảy ra cho nhạc sĩ Bảo Chấn và bài Tình Thôi Xót Xa (cùng với ca khúc ít nổi hơn của ông, Dường Như).
Ca khúc Tình Thôi Xót Xa (được nhạc sĩ Bảo Chấn nói là viết trong thập niên 1980) có giai điệu rất giống bản hòa tấu Frontier của nhạc sĩ Nhật Keiko Matsui (có thể nghe trong một phiên bản game Super Mario Brothers, rồi phát hành trong album Cherry Blossom, 1992).
Phiên bản mà Lam Trường giúp làm nổi tiếng năm 1997 đã nghe giống về giai điệu, và nếu người nghe bật thử version do Hồng Nhung trình bày trước đó mấy năm thì sự giống sẽ càng tăng, ngay từ đoạn dạo đầu.
Sau khi nhận được đĩa CD Cherry Blossom (bản phát hành 1992) do Keiko Matsui gửi, chúng tôi đã bật thử nghe bài Crescendo và phải thừa nhận nó nghe giống ca khúc Dường Như của nhạc sĩ Bảo Chấn.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn đài BBC ngày 4-4-2004, nhạc sĩ Bảo Chấn nói ông không sở hữu đĩa nhạc nào của Keiko Matsui. Ông để ngỏ khả năng là thời gian ông là trưởng ban nhạc chơi ở các phòng trà đã để lại những ảnh hưởng mà sau này khi sáng tác bài Tình thôi xót xa, ông không nhận ra:
"Khi đó hàng đêm tôi vẫn phải hòa tấu các bài nhạc ngoại. Bằng cách nào mình có được thì tôi không biết, ví dụ nhạc ngoại hồi xưa thì truyền lại từ thời Beatles..."
"Người sáng tác mà xuất thân từ nhạc công chịu ảnh hưởng nhiều từ luồng nhạc mà mình chơi để kiếm sống. Có khi ảnh hưởng lớn đến mức để lại dấu vết trong tác phẩm của mình."
Ngày 6-4, nhạc sĩ Bảo Chấn có cuộc trả lời trực tuyến bạn đọc báo Tuổi Trẻ TP. HCM. Theo tờ báo, đã có 3000 câu hỏi gửi về, cho thấy mức độ quan tâm đang dành cho câu chuyện.
Sau đó, đài BBC đã liên lạc lại với nhạc sĩ Bảo Chấn để nghe suy nghĩ của ông. Ông Bảo Chấn nói mình đã nghe cả hai bài nhạc Nhật và cảm giác là các bài hát giống nhau. Khi được hỏi ông có còn bảo lưu ý kiến là có thể ông đã vô tình bị ảnh hưởng nhạc người khác, nhạc sĩ Bảo Chấn nói ông vẫn giữ ý kiến này và muốn có thời gian tìm hiểu thêm.
"Nhiều khả năng rất là vô tình. Ví dụ tôi đọc trên internet thì biết là cô Keiko có sử dụng bài hát cho trò chơi Mario. Vào khoảng những năm 1990, 1992 thì ở Việt Nam đã có những trò chơi đó. Rất nhiều người chơi game và thuộc nhạc trong đó."
"Nhưng tôi nghĩ có thuộc thì cũng chỉ là một đoạn ngắn thôi, làm sao phát triển thành một bài được. Vấn đề bây giờ là phải tìm hiểu xem là nó vào nhau, hai bên vào nhau như thế nào, hoặc bên này hoặc bên kia. Cái đường tìm ra thế nào thì tôi chưa tìm thấy."
Phía Nhật nói gì?
Nói chuyện với đài BBC qua điện thoại từ nhà riêng ở Tokyo, ông Kazu Matsui (chồng và là nhà đại diện âm nhạc cho bà Keiko Matsui) nói:
"Tôi chỉ muốn ông ấy nói ra sự thật. Tôi nghĩ ông ấy nên nói với mọi người là ông ấy xin lỗi và quả thật ông ấy đã copy bài hát chúng tôi. Đó là điều đầu tiên."
| 
|
Tôi nghĩ ông ấy nên nói với mọi người là ông ấy xin lỗi.
"Còn nếu ông Bảo Chấn không muốn làm điều đó thì người quản lý của chúng tôi ở Mỹ sẽ phải tìm đến một tổ chức bản quyền quốc tế nào đó. Tôi không muốn làm điều này đâu, nhưng lý do tôi nói ra là vì việc ông Bảo Chấn sao chép bài hát chúng tôi là quá rõ ràng."
Ông Kazu Matsui nói những ngày qua ông đã nhận nhiều thư của các báo và khán giả Việt Nam hỏi sự việc và ông đã viết một lá thư chung theo dạng thông cáo báo chí để hồi âm những ai quan tâm.
Lá thư đưa ra nhiều chi tiết nhằm chứng minh ông Bảo Chấn đã sao chép không chỉ giai điệu mà cả phần hòa âm bài Crescendo (giống bài Dường Như).
“Ông ấy copy phần dàn dựng của một nhà hòa âm nổi tiếng Gary Stockdale, từng được đề cử giải Emmy 1999. Tôi đã nhờ Gary soạn phần đàn dây và bass, cũng như cái sườn hòa âm chính của giai điệu. Ông Bảo Chấn copy nó.”
“Ông ấy lại copy cả đoạn guitar solo – là phần trình diễn ngẫu hứng – của Ron Komie, cũng là một nhạc sĩ thu âm ở Hollywood. Chúng tôi đã trả khoảng ba, bốn nghìn đôla cho các vị này, và nếu quả thật ông Bảo Chấn đã sáng tác, thì tôi sẽ phải đi kiện cả Gary Stockdale, Ron Komie.”
Kazu Matsui nói điều kỳ lạ là mặc dù có chút khác biệt trong giai điệu thể hiện qua giọng hát (vocal), nhưng nhạc sĩ Bảo Chấn đã dùng đàn synthesizer để chơi giai điệu nguyên gốc của Keiko bên dưới dòng vocal.
Khi được hỏi liệu sẽ làm gì, ông Kazu Matsui trả lời ông chưa biết. Hiện tại ông chỉ muốn khẳng định với người Việt Nam là bà Keiko Matsui là tác giả giai điệu hai bài hát:
“Tôi muốn chắc chắn là người Việt Nam sẽ không nghĩ Keiko là kẻ cắp. Đó là điều quan trọng nhất tôi muốn người Việt Nam biết.”