Quốc Vinh - Lê Quỳnh Ban Việt ngữ đài BBC

Mặt tiền của Drayton Court Hotel hiện nay

Thời gian ông có mặt ở Anh, khoảng 1913-1914, là một trong những giai đoạn ít được biết đến và ghi chép nhất trong cuộc đời ông.

Trong số vài chi tiết đã được xác quyết, người ta biết rằng ông Hồ Chí Minh từng làm việc cho hai khách sạn ở London.

Ở khách sạn Carlton ngày nay, khách du lịch có thể thấy một tấm biển đồng nhỏ ghi nhận thời gian ông làm phụ bếp.

Nơi còn lại ít tư liệu và cũng không có biển đồng ghi lại là Drayton Court Hotel – tuy rằng đây là nơi đầu tiên mà ông Hồ Chí Minh tìm thấy công việc ổn định khi đến London.

Đó là năm 1914. Và 90 năm sau, chúng tôi quay lại nơi này để xem cảnh vật giờ đây ra sao.

Tìm về chốn cũ
Tiếp chúng tôi, Theofilos Hatzigiannidis, chủ khách sạn hiện nay, cho biết khách sạn thành lập năm 1894 (đã 100 năm tuổi!).

Tôi không ngờ mình đang làm công việc mà ngày xưa một vị chủ tịch nước đã làm.   Cô Asola, phụ bếp ở quán Drayton Court Hotel

Trong ngôi nhà, còn thấy một tấm ảnh chụp cảnh khách sạn ở thời điểm đầu thế kỷ 20 – có lẽ giống như khi ông Hồ, khi đó với tên Nguyễn Tất Thành, đến đây xin việc phụ bếp năm 1914 - với bờ tường gạch mộc.

Năm 1894, khi khách sạn khai trương với 60 phòng, một bữa ăn tối ở đây tốn hai shilling và sáu xu.

Trong thập niên 1960, nơi đây vẫn là khách sạn với 25 phòng ngủ và một phòng khiêu vũ.

Tháng Năm năm 2004, khi chúng tôi đến, Drayton Court Hotel đã ngưng dịch vụ khách sạn và chỉ còn là một quán bar (pub). Ông chủ Theo cho biết hiện nay một người làm công việc rửa bát và dọn dẹp trong bếp có mức lương khởi điểm là 4.5 bảng một giờ.

Vào bếp, chúng tôi được mục kích công việc của một người rửa bát tại đây bây giờ. Cô Asola, một người phụ bếp Brazil, giải thích đầu tiên cô phải rửa chén đĩa bằng tay rồi sau đó mới bỏ vào máy rửa bát.

Ông chủ Theo hình dung 90 năm trước đây khi Nguyễn Tất Thành làm phụ bếp, có thể ông Hồ cũng sẽ phụ với đầu bếp chính trong việc rửa rau, cắt trái cây, lau chùi nhà bếp.

Quyển sách của Trần Dân Tiên (mà sau này nhiều nhà nghiên cứu nói là bút danh của ông Hồ Chí Minh) kể khi mới đến London, công việc đầu tiên của Nguyễn Tất Thành là cào tuyết cho một trường học.

Vườn sau của quán Drayton Court Hotel ngày xưa là sân tennis

Hai ngày sau, ông Thành chuyển sang việc xúc than trong căn hầm của một chủ người Anh với tiền công rẻ mạt.

Sau đó ông chuyển đến làm thuê tại Drayton Court Hotel. Trong một tấm bưu thiếp gửi từ địa chỉ khách sạn này cho cụ Phan Chu Trinh ở Paris, ông nói mình đã tìm được nơi để học tiếng. “Mấy bốn tháng rưỡi nay thì chỉ làm với Tây, nói tiếng Tây luôn luôn.”

Đi cùng với ông chủ Theo dạo quanh khu nhà, chúng tôi được Theo cho biết vào thời ông Hồ làm việc ở đây 90 năm trước, có thể ông được cho một phòng trọ tại khách sạn và được ăn miễn phí.

Phía sau khách sạn, 90 năm trước, là một khu vườn và sân tennis. Giờ đây, đó là một khoảng sân rộng kê bàn ghế cho khách ngồi uống bia, cộng thêm một khu cầu tuột nhỏ cho trẻ con chơi.