Sách lịch sử Việt Nam 'khách quan hơn'

Kể từ sau thời kì đổi mới 1986, trong lĩnh vực viết sử ở Việt Nam đã có nhiều thay đổi so với trước đây.

Không khí cởi mở hơn trong xã hội cũng giải phóng các sử gia khỏi những hạn chế mà họ từng gặp phải.

Người ta chỉ cần lướt qua và so sánh các bộ sách mới viết về triều Nguyễn với những đánh giá 30 năm trước đây là có thể thấy sự khác biệt.

Vào năm tới, bộ sách Lịch sử Việt Nam, gồm bốn tập và dày khoảng 2000 trang, sẽ được in để trở thành giáo trình chính thống ở cấp đại học và cao đẳng cho sinh viên Việt Nam, thay thế mọi sách giáo khoa lịch sử đã có trước đây.

Đây là đề tài khoa học cấp nhà nước với yêu cầu viết lại một số nội dung trong lịch sử Việt Nam.

Bộ sách dự kiến được NXB Giáo dục phát hành vào năm 2005, nhưng những thông tin ban đầu cho hay nhiều vấn đề được chính thức nhìn nhận lại với “quan điểm cởi mở, khách quan hơn.”

Một trong những người tham gia biên soạn bộ sách là giáo sư sử học Vũ Minh Giang, hiện là phó giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội.

Ông nói với đài BBC là bộ sách sẽ có những điểm mới như sử dụng những kết quả nghiên cứu mới của các học giả nước ngoài (trước đây chủ yếu chú trọng các thành tựu nghiên cứu trong nước).

Bấm vào đây để nghe phỏng vấn giáo sư Vũ Minh Giang

Trong cách trình bày tiến trình lịch sử Việt Nam, sách sẽ làm rõ giai đoạn khi còn tồn tại các vương quốc trên lãnh thổ Việt Nam như Chămpa, Phù Nam, Chân Lạp.

Việc lịch sử Việt Nam là lịch sử của một cộng đồng gồm nhiều dân tộc khác nhau được tiết lộ là cũng sẽ được đề cập đầy đủ hơn.

Lịch sử cũng sẽ không đơn thuần là "câu chuyện về các cuộc chiến tranh", mà đời sống kinh tế - văn hóa của các cộng đồng người được quan tâm nhiều hơn.

Nói như giáo sư Vũ Minh Giang, thì một ví dụ là cách trình bày trước nay về cuộc kháng chiến chống Nguyên-Mông thế kỷ 13 khiến người đọc có cảm giác "cả thế kỷ 13, dân tộc Việt chỉ có một việc là đánh nhau với giặc Nguyên - Mông."

Tây Sơn không còn là "cuộc cách mạng"?

Quang Trung và phong trào Tây Sơn lâu nay vẫn thuộc vào những sự kiện lịch sử được các sử gia thời hậu 1945 ca ngợi nhất.

Nhà sử học Văn Tân, năm 1957, viết cuốn sách "Cách mạng Tây Sơn". Tuy nội dung sách không hẳn mang tính chất cứng nhắc như nhiều tác phẩm về Tây Sơn sau này, nhưng tựa đề của nó có thể là một tóm tắt tiêu biểu cho xu hướng lý tưởng hóa phong trào Tây Sơn.

Trong bộ sách "Lịch sử Việt Nam" sắp tới, thông tin cho hay sự xuống dốc của triều Tây Sơn sau khi vua Quang Trung qua đời sẽ được nhìn nhận lại.

Về đại thể, những đánh giá chung của sách giáo khoa về Quang Trung và Tây Sơn sẽ không thay đổi.

Tuy vậy, sẽ không "thần thánh hóa" vấn đề này.

Một số chi tiết như lai lịch của các lãnh tụ phong trào - "trước đây cho họ là những thủ lĩnh nông dân vì áp bức bóc lột mà vùng lên đấu tranh" - được viết lại.

Gần đây, một số tác giả như bà Li Tana, qua cuốn Xứ Đàng Trong (đã dịch sang tiếng Việt), cho rằng những nhân vật của Tây Sơn như Quang Trung thực ra là các thương nhân nhỏ buôn bán nhiều nơi nên hiểu nỗi bất bình của dân chúng.

Giáo sư Vũ Minh Giang cho biết những kết quả nghiên cứu như vậy cũng sẽ được tích hợp trong bộ sách mới.

Một câu hỏi khác là sách giáo khoa mới có sử dụng các nghiên cứu của những sử gia miền Nam Việt Nam trước 1975 hay không?

Trước câu hỏi này, giáo sư Vũ Minh Giang trả lời là bộ sách không có sự "kì thị", mà sẽ là một tập đại thành cố gắng phản ánh các kết quả nghiên cứu về Việt Nam có được cho đến thời điểm sách hoàn thành.