Đặng Phong Giáo sư Kinh tế, Hà Nội

Khi đó, các nhà cải cách Việt Nam, như Ngoại Kỳ Hầu Cường Để, đã hướng sang Nhật Bản để tìm cảm hứng canh tân

Lần trước vào phần tư đầu thế kỷ, với phong trào Duy tân. Lần sau vào phần tư cuối thế kỷ , với công cuộc Ðổi mới.

Xét về ngữ nghĩa, Duy tân là Ðổi mới. Ðổi mới cũng là Duy tân. Nhưng nếu xét về hoàn cảnh lịch sử, về lộ trình, về nội dung, về ý nghĩa và kết quả, thì duy tân và đổi mới có nhiều chỗ khác nhau.

Duy tân và Đổi mới vì thế, có nhiều chỗ giống nhau và khác nhau.

Duy tân là việc của phần tư đầu thế kỷ XX. Ðổi mới là việc của phần tư cuối thế kỷ XX. Khoảng cách thời gian xa nhau, hoàn cảnh khác nhau, con người khác nhau, đối tượng khác nhau và kết quả cũng khác nhau.

Cả hai phong trào đều lựa chọn cái mới, cái tiến bộ như giải pháp cơ bản của phát triển. Cả hai đều có nội dung cơ bản là khắc phục những định kiến và lề thói cũ, kể cả những cái từng được ngộ nhận là 'khuôn vàng, thước ngọc' đã lỗi thời.

Nhưng cả hai đều có chung những 'khuôn vàng, thước ngọc' muôn thuở là: dân giầu, nước mạnh, công bằng, hữu ái, văn minh.

Thiển nghĩ: nếu hôm nay chúng ta tụ hội tại đây để tôn vinh những nhà duy tân, thì có nên chăng cũng đáng có một dịp nữa để tôn vinh những người đã có công đột phá và đổi mới, tức các nhà 'tân duy tân'?