Bồi thường nạn nhân chiến tranh Việt Nam

Cuộc chiến Việt Nam dù đã kết thúc gần ba mươi năm vẫn để lại nhiều di chứng cho cả hai bên tham chiến.

Thế nhưng liệu Hoa Kỳ có thừa nhận trách nhiệm và chịu bồi thường cho các nạn nhân chiến tranh Việt Nam?

Và chuyến thăm Hoa Kỳ sắp tới của Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phạm Văn Trà sẽ nói gì về vấn đề này?

Ý kiến xin viết bằng tiếng Việt UNICODE có dấu, và sử dụng hộp email kế bên để gởi cho Ban Việt Ngữ hoặc về địa chỉ [email protected]

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Gió Lào, Saigon

Với tôi mọi cuộc chiến đều chắc chăn để lai các di chứng nặng nề, thậm chí cho một vài thế hệ. Vì vậy những người đã gây ra chiến tranh thì phải có trách nhiệm trước những di chứng đó. Nhưng quan trọng là cách thức để "bồi thường" là như thế nào. Có nên chuyển một lương tiền cho chính phủ Việt nam để rồi nó lại được các quan chức Chính phủ "bồi thường" ở các quán bia? Hay là lại tiêu pha vào các dự án, chương trình ngắn hạn không có hiệu quả?

Theo tôi chính phủ Hoa Kỳ nên thừa nhận trách nhiệm và bồi thường chiến tranh bằng cách chi tiền cho các dự án cải cách triệt để giáo dục của Việt nam. Vì theo tôi cả dân tộc Việt nam đều là nạn nhân của chiến tranh và những đau thương của chiến tranh sẽ phần nào nguôi ngoai khi tương lai của dân tộc được cải thiện.

Hương Quê, Việt Nam

Tôi không biết về tiêu chuẩn trở thành nạn nhân chiến tranh nhưng có rất nhiều người bị chết và thương tật vì trúng đạn, mìn... mà không biết từ phía nào. Nhưng tôi chắc chắn một điều chính phủ cộng sản VN không bao giờ có tòa án để xét xử tội ác chiến tranh vì họ biết rất rõ phải xét xử ai trước tiên. Liên tục các năm 2000 và 2001 tôi bàng hoàng khi xem trên truyền hình cộng sản Việt Nam ca ngợi bộ phim tư liệu mới hoàn thành về huyền thoại con đường mòn trên biển, một nhân chứng cộng sản thản nhiên kể lại ông ta và các đồng chí của ông là những người đầu tiên trên hòn đảo nơi xuất phát của những con thuyền chở tiếp viện vào Nam đã thủ tiêu những người dân vô tình lên đảo để đảm bảo bí mật cho con đường trên biển, xin BBC cho biết đây có phải là tội ác chiến tranh và nạn nhân chiến tranh không? nếu đúng thì nạn nhân và gia đình có được đòi bồi thường hay không?

Khoa Nguyễn, Houston, USA

Theo BBC thì tướng Trà sẽ đến Mỹ vào tháng 11 này, dù chính phủ Việt Nam muốn mọi ngườI biết đến như một chuyến đi mang nặng tính ngoại giao, hợp tác chống khủng bố, người Mỹ mất tích v.v... nhưng vớI sự kiện thời sự hiện tại giúp cho chúng ta nhìn rõ thêm về tính chính đáng của cuộc chiến huynh đệ tương tàn mà người cộng sản lúc nào cũng tuyên truyền là cuộc chiến chống Mỹ cứu nước. Theo tôi chúng ta cần phải nhìn lại quá khứ để làm rõ vấn đề vì sau gần 30 năm nhưng những hệ lụy của nó vẫn tồn tại đến ngày hôm nay.

Theo ông Bùi Tín cựu đại tá cộng sản, đại đa số người Việt chết không phải do người nước ngoài mà chính là do người Việt giết người Việt. Chúng ta cho chất độc màu da cam là một tộI ác. Vậy chúng ta không kết tộI những ai đã phát động cuộc chiến vượt vĩ tuyến 17 để gây ra 3 triệu ngườI Việt chết từ 2 phía. Kế đến sau đó hàng vạn gia đình tan nát chia lìa vì có người thân trong tù “cảI tạo”, nửa triệu ngườI bỏ mình trên đường vượt biên. Và gây ra hận thù trong lòng người Việt vớI nhau... rồi lãng phí một vòng gần 30 năm trong tụt hậu và xơ xát, để rồi nay cho tướng Trà lên đường đến Mỹ và sẽ phảI cần đến Mỹ. Vậy sự chính đáng ở đâu??????

Bùi Văn Vương, HCMC

Nhà nước Mỹ từ xưa đến nay luôn luôn reo rao về nhân quyền và bảo vệ nhân quyền cho nhân loại trên trái đất, thế mà sự thật kinh sợ do chính hoa kỳ tạo ra cướp đi mạng sống cuả bao nhiêu người vô tội lại được Lầu Năm Góc che dấu và ém nhẹm sự thật. Người dân Việt Nam đã phải chiụ chiến tranh cuả Mỹ tàn phá và tra tấn dã man như thế, tàn tích sau bao nhiêu năm vẫn còn đó, nhân chứng vẫn còn đó mà cứ chối quanh.

Nếu Nhà Trắng thực sự bảo vệ nhân quyền thì cách đây 28 năm người dân Việt Nam đâu phải chịu xác xơ tàn khóc như thế: tôi đã chứng kiến rất nhiều cảnh thương đau mà do tàng tích chiến tranh và bom đạn cuả Mỹ để lai. Một mm bé gái đi vào rừng nhặt sắt vụn nhầm phải bom bi cuả Mỹ nổ tan xác toàn thân em bị bấy nhầy do những viên bi oan nghiệt đâm vào.

Một em bé trai khoảng 4 tuổi (tôi còn nhớ tên là cu Tuất ở khu vực Bằng Lăng Sông Bé) đi chơi nhặt phải quả M79 cuả Mỹ ngỡ đâu là cục sắt cầm chạy về nhà trao cho người anh, vừa về đến nhà quả M79 phát nổ người anh của em bị thương rất nặng còn em thì nguyên vùng ngực và bụng bị M79 phá tung, tim gan lồi ra ngoài trông thật kinh sợ. trước lúc nhắm mắt Em vẫn còn gọi một tiếng Ba ơi....

Cuôc sống cuả hầu hết chúng tôi trong thời gian đó hết sức phập phồng lo sợ, cứ vài ngày lại có một tiếng nổ và lại có người chết do bom Mỹ để lai sau chiến tranh. Người dân Afganistan cách đây không lâu cũng phải cùng chung số phận như thế, rồi bây giờ là người Iraq. Theo Tôi chính nhà trắng mới là kẻ gây tội ác chiến tranh và cần phải bồi thường cho sự việc đó, nếu là vì hoà bình cho nhân loại thì hãy dùng biện pháp khác, còn dùng vũ khí và thế lực và sức mạnh đàn áp lên dân lành là tội ác.

Trần Hoàng Anh, Việt Nam

Sự việc Tiger Force có hành động tội ác đối với thường dân VN 36 năm trước, nay bị phanh phui lại của chính báo chí Mỹ và có tin các quan chức quân sự Mỹ sẽ mở lại điều tra, gợi lên những suy nghĩ. Chiến tranh đã qua, thắng thua đã rõ, tội lỗi của binh lính Mỹ là không thể chối cãi, cuộc tương tàn huynh đệ mà nay việc hòa giải dân tộc vẫn chưa thành công là điều ai cũng thấy, di chứng chiến tranh cho nước Mỹ và hậu quả cai trị sai lầm của người chiến thắng tại VN thì cũng không thể bác bỏ… Do vậy nay nhìn sự kiện Tiger Force dưới khía cạnh chiến tranh thì có lẽ cũng chỉ là nhìn về quá khứ.

Tôi muốn có ít so sánh từ sự kiện này dưới khía cạnh dân chủ như một cái nhìn về hiện tại. Cũng cách đây không lâu, vụ thảm sát trong thời gian chiến tranh của binh lính Mỹ tại Thạnh Phong, Bến Tre cũng bị chính báo chí Mỹ phanh phui. Sự việc báo chí Mỹ vạch trần tội ác của quân đội của họ cho thấy vai trò và vị trí của thông tấn và công lý trong xã hội dân chủ.

Họ có quyền tự do ngôn luận, ngay cả khi lôi ra ánh sáng những điều có thể liên quan đến sĩ diện quốc gia, mà không ai có thể “định hướng” họ ngoại trừ quyết tâm của chính họ. Và công lý cũng sẽ không chừa những người đích thực có tội nếu thời hiệu hồi tố vẫn còn. Cho dù điều đó không xảy ra, tức không có sự trừng phạt từ định chế tư pháp, thì những con người đó cũng phải chịu sự trừng phạt của định chế công luận, và lương tâm họ không thể yên ổn trước sự trừng phạt đó.

Vậy về phía VN, nền “dân chủ” tại đây có cho phép làm điều đó hay không? Phong trào (tức có chủ trương chính thức hẳn hòi từ lãnh đạo dao nhất) đấu tố chết người trong cải cách ruộng đất dưới thời Tổng bí thư Trường Chinh đã được ghi nhận đầy đủ đến đâu? Và sau sự kiện đó Trường Chinh vẫn hiển nhiên là một trong những nhân vật hàng đầu của lãnh đạo VN.

Rồi trong chiến tranh, có phải phía miền Bắc và Mặt trận giải phóng miền Nam là hoàn toàn trong sạch? Việc chôn sống người ở Huế trong cuộc tổng tấn công Mậu thân nay có báo chí hay nhà sử học nào dám mở lại cuộc điều tra hay không? Hẳn rất khó, nếu không muốn nói là không thể được trong bối cảnh “dân chủ” được “định hướng” và “quản lý” bởi đảng và nhà nước.

Minh Tran, TP HCM

Đối với tôi nếu muốn kết tội ai đó không thể nói "nghi". Một là "có", hai là "không". Nói một cách khác hệ thống luật pháp Mỹ rất rõ ràng. Mỹ có thể biện hộ đó là chất khai quang diệt cỏ được sử dụng rộng rãi trong nông nghiệp thì sao? Chúng ta phải chứng minh chất khai quang sử dụng tại thời điểm ấy không phải được ứng dụng với mục đích hoà bình. Số lượng khai quang rải xuống phải nhiều đủ để trở thành chất độc hủy hoại môi trường và con người nơi ấy. Bởi vì ngay cả chất phóng xạ nguy hiểm nếu sử dụng đúng cách vẫn có ích trong các ngành như NN, CN, hay y khoa kia mà! Phải có bằng chứng là Mỹ đã vi phạm rõ ràng về luật an toàn khi sử dụng khai quang, bất cẩn khi rải xuống vùng dân cư..., tiêu chuẩn an toàn đã không được chấp hành... Khi có đủ bằng chứng rồi tôi tin là luật pháp Mỹ sẽ có cả một hệ thống để xử lý vi phạm. Những nạn nhân chất độc màu da cam ít ra thì cũng được coi như những nạn nhân của các vụ nhiễm phóng xạ như ở Chernobyl chẳng hạn. Họ phải được bồi thường và được hưởng chế độ điều trị đúng quy cách nếu không nói là phaỉ mời các chuyên gia ở nước ngoài hiểu biết rõ về lãnh vực này để giúp đỡ các nạn nhân.

Quoc, Saigon, Viet Nam

Người Mỹ đã nhận trách nhiệm về cuộc chiến VN qua việc nhận hàng trăm ngàn người VN tới Mỹ và giả lơ khi số người này gửi tiền bạc về giúp người kẹt lại ở quê nhà trong thời kỳ cấm vận. Trong cuộc chiến VN, nếu VNDCCH không xâm lăng VNCH với sự bao che nâng đỡ của Liên Xô và Trung Cộng, liệu nước Mỹ có mang quân vào VN hay không? Đã đến lúc nước Nga (Liên Xô cũ) và Trung Cộng nên nhận trách nhiệm về cuộc chiến VN và bồi thường thiệt hại chiến tranh.

Thien Lam, Viet Nam

Tôi là người VN, dù không bằng lòng với những việc diễn ra ở VN 28 năm qua, như tham nhũng, cực đoan, nhưng tôi ủng hộ việc kêu gọi chính phủ Mỹ có trách nhiệm với cuộc chiến vừa qua và những hậu quả của nó, tôi tin chính phủ Mỹ không hẹp hòi, và có cách cư xử của một siêu cường, tốt nhất là giải quyết cho những ai có mất mát vì chiến cuộc, cả những thương binh, liệt sĩ của hai phía, những dân thường, những trẻ em tật nguyền, cư trú trên lãnh thổ VN, và làm được như thế có lẽ cái được của nước Mỹ, của người Mỹ, sẽ rất lớn nếu họ biết trao tận tay người nhận.Việc ông Tướng Trà là việc của nhà nước, việc chính trị, tôi không quan tâm, tôi đang quan tâm tới cái thực tế cho nạn nhân chiến cuộc.

Phạm Tuyến, Hà Nội

Nếu đứng trên phương diện hòa bình Mỹ nên có hành động và bồi thường những thiệt hại về vật chất và con người cho Việt Nam vì những tội ác mà Mỹ đã gây ra qua việc rải chất độc màu da cam. Chất độc này chả khác những trái bom nguyên tử thả xuống, với những di chứng để lại, cho người dân, con cái họ. Chiến tranh đã qua đi, xong di chứng của nó vẫn còn những người bị di tật, quái thai. Tôi sinh sau chiến tranh nhưng cũng thấu hiểu nỗi khổ, bất hạnh của người dân khi bị chiến tranh tàn phá và nhất là những người bị mất người thân, ảnh hưởng của chiến tranh. Còn chuyện tướng Trà thăm Hoa Kỳ, theo tôi nghĩ phải làm trước đây mấy năm vì: - Việt Nam phải có vị thế trên trường quốc tế - Việt Nam không nên để Trung Quốc lấn án, - Hàn gắn lại viết thương chiến tranh giữa hai dân tộc Việt, Mỹ.

QT, Vancouver, Canada

Trong cuộc chiến VN xin đừng quên cộng sản đã thảm sát hàng ngàn đồng bào vô tội tại Huế năm 1968. Cho đến nay họ chưa có một lời biện minh nào cho thân nhân của những nạn nhân đó.

Trần Bình Nam, Los Angeles, Hoa Kỳ

Tôi nghĩ chuyến thăm viếng Hoa Kỳ của tướng Trà quan trọng hơn là việc bàn về vấn đề tìm người mất tích, việc bồi thường những tổn thất quân đội Hoa kỳ đã gây ra như việc giết thường dân và tác dụng gây bệnh của chất độc màu da cam. Những chuyện này hai bên bàn với nhau từ thời tổng thống Carter. Và bắt đầu lại sau khi Việt Nam mở cửa từ đầu thập niên 1990. Ðến giữa thập niên 1990 sau khi hai nước thiết lập bang giao thì những vấn đề trên đã được tiếp tục thảo luận qua hai tòa đại sứ của hai nước không có một chút cấn cái hay trở ngại gì cả.

Tuy nhiên nếu tướng Trà có bàn bạc những chuyện này với ông bộ truởng Quốc Phòng Mỹ Donald Rumsfeld thì cũng là để làm cảnh che đậy bớt sự chú ý của dư luận về những nội dung thảo luận quan trọng hơn. Tôi nghĩ ai cũng có thể thấy chuyến đi của tướng Trà là một thay đổi chính sách đối ngoại của Việt Nam. Những người lãnh đạo Việt Nam chắc đã phải đắn đo nhiều, và đã phải phấn đấu ngoại giao với Trung quốc để có thể gởi tướng Trà đi Hoa Kỳ, vì Trung quốc hẳn không muốn thấy Việt Nam xích lại gần Hoa Kỳ về mặt quân sự.

Với sức mạnh kinh tế và khả năng khoa học kỹ thuật hiện có nếu Trung quốc có mộng trở thành siêu cường trong thế kỷ 21 cũng là điều dễ hiểu. Nhưng trước khi phóng tầm ảnh huởng ra thế giới Trung quốc phải phóng tầm ảnh hưởng tại nam Á châu trước. Nơi đó đang có một khoảng trống quyền lực. Buớc đầu là kiểm soát đường biển và tài nguyên thiên nhiên. Để kiểm soát đường biển từ Ấn Độ Dương lên, chiếm kho dầu hỏa dưới lòng biển, và xử dụng quần đảo chiến lược Trường Sa, Bắc Kinh – trong đầu thập niên 1990 - đơn phương tuyên bố biển Đông, vùng biển nằm giữa đảo Hải Nam, Việt Nam, Phi Luật Tân và Indonesia thuộc về Trung quốc.

Từ thập niên 1980 áp lực quân sự và kinh tế của Trung quốc càng ngày càng thấy rõ trong vùng. Bằng chứng sau cuộc đụng độ giữa hải quân Việt Nam và Trung quốc năm 1988 để giành mấy hòn đảo trong quần đảo Trường Sa, Việt Nam thua nhưng người ta không thấy Việt Nam nhắc nhỡ đến vấn đề chủ quyền này tại các diễn đàn quốc tế. Mặt khác, năm 1999 và năm 2000 Việt Nam đã phải nhượng bộ Trung quốc để ký thỏa ước biên giới nhường cho Trung quốc một số cao điểm chiến lược dọc biên giới và chia lại vùng biển giữa vịnh Bắc Việt và đảo Hải Nam có lợi cho Trung quốc.

Quyền lợi của Việt Nam đã bị xâm phạm. Nhưng trong toan tính bành trướng của Trung quốc, không phải chỉ quyền lợi Việt Nam bị xâm phạm. Quyền lợi của Hoa Kỳ cũng bị gián tiếp xâm phạm. Hoa Kỳ không thể để cho Trung quốc kềm chế con đường giao thông ngắn nhất từ Ấn Độ Dương lên Bắc thái Bình Dương qua biển Đông đe dọa vùng chiến lược tây Thái Bình Dương, trong khi Việt Nam cũng không thể để tài nguyên thiên nhiên dưới lòng biển lọt trọn vào tay Trung quốc, chưa nói quần đảo chiến lược Trường Sa che sườn phía đông của Việt Nam. Trong bối cảnh đó một quan hệ mới giữa Việt Nam và Hoa Kỳ cần phải được tính toán lại. Đó có thể là lý do của chuyến đi thăm Hoa Kỳ của bộ trưởng Phạm Văn Trà.