Tranh chấp ở vùng đánh cá chung dẫn đến vụ bắn chết ngư dân Việt

Báo chí tại Việt Nam loan tin 9 ngư dân của tỉnh Thanh Hóa bị tàu Trung Quốc bắn chết và bảy người bị thương cùng 8 người khác bị bắt.

Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Việt nam nói rằng ''Chúng tôi coi việc tàu Trung Quốc bắn chết 9 ngư dân Việt Nam và làm bị thương nhiều người khác, gây thiệt hại đến tài sản và ngư cụ của ngư dân Việt Nam là nghiêm trọng."

"Việt Nam đã yêu cầu phía Trung Quốc có các biện pháp tích cực nhằm ngăn chặn và chấm dứt ngay những hành động sai trái trên, cho điều tra và xử lý nghiêm những kẻ bắn chết người".

Các nguồn tin ghi khác nhau về số người Việt Nam bị Trung Quốc giết là tám hoặc chín. Nhưng chắc chắn họ là dân thuộc xã Hoà Lộc, huyện Hậu Lộc, và xã Hoằng Trường, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hoá.

Tin ban đầu cho hay trong khi các ngư phủ Việt Nam đang đánh bắt cá thì bị các tàu lạ nước ngoài bao vây và tấn công.

Vụ việc xảy ra vào lúc Trung Quốc và Việt Nam chuẩn bị kỷ niệm 55 năm ngày thành lập quan hệ ngoại giao (18-1-2005). Theo Thông tấn xã Việt Nam, trong buổi tiếp Phó Chủ tịch Quốc hội Trung Quốc Cố Tú Liên sang Việt Nam, thủ tướng Phan Văn Khải khẳng định 'quan hệ Việt Nam-Trung Quốc rất tốt đẹp'.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cùng ngày phát biểu tại Bắc Kinh cũng nói 'quan hệ hai bên phát triển rất tốt...ngày càng đi vào chiều sâu'.

Quý vị có suy nghĩ gì về quan hệ Việt Trung sau sự kiện ngư phủ Việt Nam bị bắn chết này? Theo quý vị, vì sao những vụ việc như vậy lại diễn ra? Liệu có giải pháp lâu dài nào giúp giải quyết và ngăn ngừa các vụ tương tự?

.............................................................................................................

Song NHan
Có bạn nào đồng ý với tôi cho rằng nước ta bị TQ yểm bùa hay không? Bằng chứng là cứ TQ như nào rồi trước sau gì nước ta cũng dần như thế. Và TQ làm gì thì ta cũng phải chịu, buồn vậy.

Người Việt
Tôi không đồng ý với câu nói của bạn Nam Pho, (TP. HCM), chắc bạn là người Hoa cho nên bạn có vẻ thiên vị TQ. Bạn nói rằng, "Trung Quốc vĩ đại... hôm nay." Xin hỏi bạn, TQ la người đ/c hay người thầy thì tại sao mấy ngàn năm qua họ luôn lấn áp VN, giết hại rất nhiều dân lành VN trong quá khứ và mới đây nhất là ngư dân VN?

TQ đã từng đã và đang xâm lấn và chiếm đất của người VN? Không lẽ TQ lợi dụng tình đ/c hay thầy trò nầy để bắt VN tôi nghe lời của họ sau?

Tôi công nhận bạn có phần đúng trong việc TQ đã từng giúp CSVN trong chiến tranh VN và VN tôi trở thành 1 trong những nước nghèo nhất thế giới cũng vì sự giúp đỡ đó. Nếu miền Nam vẫn còn độc lập thì bây giờ VN tôi không có thua gì Thái Lan hay Hàn Quốc đâu bạn. Vì vậy bạn nên nói rằng "VN bị như ngày hôm nay cũng vì TQ nói riêng và CNCS nói chung" đấy bạn ạ. Xin bạn suy nghĩ cho công bình một chút.

Nam Pho, TP. HCM
Thật ra theo tôi thì mối quan hệ hiện tại của VN và Trung quốc là vô cùng tốt đẹp, nhân dân ta luôn luôn hướng về TQ như hướng về một tương lai tốt đẹp cho mai sau. Trung Quốc vĩ đại đối với chúng ta không chỉ là người đồng chí, mà còn là người thầy tin cẩn đã cưu mang chúng ta nhiệt tình để chúng ta có ngày hôm nay. Vì vậy đối với đa số nhân dân Việt Nam ta thì vịnh bác bộ có thuộc về VN hay TQ thì cũng vậy mà thôi.

Hồng Linh, TP. HCM
Làm sao biết được khi trình độ dân trí còn quá thấp, ngược lại nhồi não thì lại cao. Thành phố thì mới có internet. Còn dân đen thì làm sao mà có thể. Kiếm tiền đã khó cực lắm mà chỉ là người có học mới dễ kiếm tiền. Còn dân đen như tui đây thì bị nhồi não hơi bị nhiều.

Thử hỏi các anh em được ngồi trên máy vi tính như hiện nay là bao nhiêu người và những người quan tâm tới chính đất nước mà họ đang sống là bao nhiêu? Có bao nhiêu người làm cả ngày chỉ để đóng thuế? Và bao nhiêu? Tóm lại không ai không qan tâm tới đất nước của mình nhưng người có trình độ hiểu biết thì ít lắm.

Giang, Hà Nội
Chiến tranh là một điều kinh hoàng. Chúng ta chỉ chấp nhận chiến tranh khi không còn có con đường nào khác. Tôi tin rằng chính phủ Việt nam sẽ có những hành động hợp lý để bảo vệ hơn 80 triệu người dân VN và trả thù cho chín ngư dân vô tội. Về mặty cá nhân, tôi sẽ tẩy chay hàng hóa Trung Quốc và sẽ kêu gọi bạn bè, người quen và mọi người làm như vậy.

Le Bo, Gelsenkirchen, Đức
Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Trung Quốc nói cũng gần đúng đó, "ngày càng đi vào chiều sâu" nghĩa là ngày càng lấn sâu vào biển Đông ...

Quốc Huy
Có lẽ trong nhận thức của bạn Nguyễn Huy cứ hễ người dân đi biểu tình phải do sự sắp đặt của chính phủ. TQ biết quá rõ vì họ cũng độc tài và sẽ cho là chính phủ VN manh động nếu thấy dân chúng biểu tình. Điều này khẳng định thêm trên đất nước VN không có tự do và dân chủ, quyền lợi của Đảng đã không đi cùng với quyền lợi của dân tộc.

TQ có trở thành cường quốc số 1 châu Á thì cũng nhờ một phần vào sự tụt hậu của VN. Cách đây 30 năm chúng ta được thế giới đánh giá có tiềm lực quân sự không kém nhiều so với TQ và đủ sức đương đầu với bất kỳ cuộc xâm lược nào, vậy mà 30 năm sau dưới sự lãnh đạo của Đảng chúng ta chẳng những suy yếu về mọi mặt so với TQ mà còn phải thu hẹp biên giới quốc gia, cái lý nào biện minh đó là “công lao” của Đảng và Chính phủ để mà tiếp tục tin tưởng?

Về kinh tế chúng ta không thể quên được những trò phá hoại sức sản xuất nông nghiệp như thu mua móng trâu, bò... rồi xuất sang những hàng tâm lý chiến như phíc nước, xe đạp, đèn pin... ngày nào cho đến nạn tiền giả hiện nay, tất cả đều từ TQ. Có lẽ Đảng và Chính phủ cũng hiểu được một nước VN mạnh đủ sức đương đầu với bất kỳ hành động bá quyền nào của TQ đều phù hợp với lợi ích chiến lược của Mỹ ở khu vực châu Á Thái Bình Dương, nhưng các đặc quyền đặc lợi mà cái chế độ độc tài mang lại cho Đảng hàng mấy thập kỷ nay đã làm các vị lãnh đạo không đủ can đảm từ bỏ chủ thuyết CS ngoại lai đã héo tàn, không biết chọn bạn và đồng minh như người Do Thái để phục vụ lợi ích dân tộc.

Mới đây tôi đọc trên BBC việc thương thảo mua vũ khí cũ của Phần Lan mà ngán ngẩm. Mấy cái thứ vũ khí cũ kỹ đó đâu chống được ngoại xâm, may ra đàn áp được dân lành tay không tấc sắt. Nguyên nhân máy bay quá cũ có lẽ là nghi vấn số 1 trong vụ 16 chiến sĩ quân khu 4 hy sinh. Chính quân đội và nhân dân VN sẽ phải trả giá thay cho các việc làm vô trách nhiệm của nhóm lãnh đạo Đảng hiện nay.

Vân Anh, TP. HCM
Hiện nay vụ việc này dường như đang được chính phủ cho qua, và báo đài tại Việt Nam đang làm lơ đi chuyện này. Tôi nghĩ trong vấn đề này có rất nhiều uẩn khúc. Tôi tha thiết yêu cầu chính phủ cho biết sự thật còn hơn để người dân ngậm ngùi chịu nhục vì không biết chuyện gì đã xảy ra.

Chính phủ ta luôn có khẩu hiệu: Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra. Nhưng tôi có cảm giác trong chuyện này dân chẳng biết gì mà bàn cả. Chuyện này không giải quyết tới nơi tới chốn thì uy tín của Nhà nước, Chính phủ sẽ bị giảm sút rất nhiều. Nhân dân ta luôn tin vào Đảng, Nhà Nước,sẳn sàng làm bất cứ việc gì để bảo vệ đất nước của mình. Nhưng chúng ta không nên xử sự như vậy, như thế thì dân không hiểu đâm ra hoài nghi.

Mọi người đều hiểu Trung Quốc là một cường quốc kinh tế quân sự và chúng ta đã phải nhịn nhục 1000 năm để có ngày hôm nay. Nhưng đảng ta không nên ru ngủ dân là Trung Quốc là bạn tốt mà nên nói thẳng rằng: Trung Quốc là một nước luôn có ý định bành trướng và qui phục Việt Nam. Chúng ta đối với họ hòa hảo chỉ trên mặt ngọai giao để "dễ thở". Người xưa thường nói là có "lửa" thì mới có "khói". Tôi thật sự muốn biết "lửa", "khói" của việc này để trong lòng được khoây khỏa nổi đau.

Xin tạo điều kiện thuận lợi cho báo đài cũng như các cơ quan thông tấn các nước. Họ có thể giúp đỡ đượ chúng ta rất nhiều. Hãy đem lại niềm tin cho nhân dân. Họ sẽ sát cánh cùng đảng và Nhà nước trong nổi đau chung của một dân tộc lúc nào cũng bị áp bức.

Nguyễn Huy, TP. HCM
Mọi người chớ nên manh động. Theo tôi, chúng ta nên chờ đợi khoảng 30 ngày. Nếu bây giờ mọi người đùng đùng kéo nhau đi biểu tình, hay làm bất kì một cái gì khác ảnh hưởng đến phía TQ, chắc chắn sẽ tạo cho họ một cái cớ để chỉ trích phía VN đồng thời làm thêm nhiều điều bất lợi với chính phủ ta. Nhà nước cũng có cái lý của họ khi"đi đêm"với TQ trong một số vụ khác(nếu đó là những vụ có thật), bởi vì nếu chúng ta làm căng với TQ quá thì phần thiệt thòi chỉ thuộc về chúng ta.

Hiện nay TQ đang là cường quốc số một châu Á, thì việc chúng ta đành ngậm bồ hòn làm ngọt bắt tay với họ (dĩ nhiên là ở một chừng mực nào đó)để giữ được hoà bình và có cơ hội phát triển kinh tế hơn; TQ cũng là một thị trường đầy tiềm năng đối với nước ta;cũng là một điều hết sức thoả đáng. Làm sao chúng ta có thể thẳng thừng và căng thẳng với TQ được khi hiểu quá rõ họ đang có âm mưu đen tối đến dường đó, chỉ cần một hiềm khích nhỏ quá thể hoá thành to. Vậy thử hỏi với một đất nước 80 triệu dân, tổng diện tích chỉ bằng một tỉnh lỵ nhỏ của một đất nước với dân số 1,2 tỉ người cộng thêm tiềm lực về kinh tế và quân sự khiến Mỹ cũng phải kiêng dè, nếu xảy ra chiến tranh phần thiệt thòi thuộc về ai?

Chúng ta đành phải chấp nhận một sự thật là chúng ta không thể cương với TQ. Mặc dù phải trả lại sự công bằng cho chúng ta, NHƯNG đối sách của chúng ta phải lấy mềm dẻo, khôn khéo mà chống, chứ không thể dùng sức mà chống trả được. Tôi là một người VN yêu nước, tôi cũng cảm thấy vô cùng căm phẫn khi chứng kiến đồng bào mình bị một cái chết có nhiều oan khuất nhưng tôi tin tưởng vào Đảng và chính phủ, bởi vì suốt gần 30 năm qua Đảng và chính phủ vẫn lãnh đạo nhân dân và đất nước ngày một đi lên, mặc dù chậm rãi nhưng rất vững chắc. Với một đất nước nhỏ bé,bị hai cuộc chiến tranh khủng khiếp dày xéo mà được như ngày hôm nay chẳng phải là thần kì lắm sao?

Đất nước chúng ta mặc dù đang trên đà phát triển nhưng không thể gọi là thua kém tụt hậu,vốn dĩ bản chất người Việt nam thông minh nên chỉ vì đất nước còn nghèo nên trong giáo dục và xã hội chúng ta còn nhiều mặt thiếu xót nhưng điều đó kông chứng tỏ Đảng bất lực, người VN ngu dốt, lạc hậu.

Nguyễn Duy, Việt Nam
Tôi thật bàng hoàng khi nghe tin những người ngư dân Việt nam bị bắn chết. Tôi thật sự tức giận và căm phẫn trước sự việc này. Tôi đề nghị chính phủ Việt Nam hãy lên tiếng và làm sáng tỏ vụ việc. Không nên lặng im trước mạng người Việt Nam vô tội bị giết như vậy, dù sao đó cũng là người VN, mang trong mình dòng máu người VN.

Quốc Huy
“Đánh chuột nhỏ đừng để vỡ lọ quý” là câu nhắc nhở của người TQ nên bình tĩnh vừa đánh chết chuột vừa giữ được lọ quý, chứ không phải nhẫn nhục nhìn lũ chuột bò kín cả cái lọ đến nỗi rơi vỡ lọ mà vẫn không dám đánh.

Chúng ta không phản ứng theo kiểu “nợ máu trả máu, mạng đổi mạng” dân lành vô tội mà là đòi công lý, điều tra trừng trị những kẻ gây tội ác theo đúng luật pháp quốc tế. Quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước Việt - Trung là quan hệ bình đẳng giữa các dân tộc trên thế giới. Chính Đảng CSVN đã từng hô hào cha ông ta hãy dũng cảm hy sinh đánh thực dân Pháp và đế quốc Mỹ nhưng vẫn phải đoàn kết với nhân dân yêu chuộng hoà bình ở các nước đó là vì chúng ta kiên quyết đòi hỏi được tồn tại bình đẳng cùng họ chứ không phải vì những của cải vật chất mà các chính phủ phương Tây sẵn sàng viện trợ nếu chúng ta chịu khuất phục.

Giờ đây chỉ vì muốn sử dụng hàng hóa rẻ của bành trướng Bắc Kinh mà không dám đấu tranh cho công lý, đánh đổi xương máu của đồng bào lấy đồng nhân dân tệ thì đó là sự sỉ nhục vong linh của những người đã ngã xuống cho độc lập toàn vẹn biên giới của tổ quốc, là kéo dài oan ức khổ đau của gia đình các nạn nhân. Không giải quyết dứt điểm vụ này thì chúng ta sẽ còn phải chứng kiến nhiều vụ khác có khi còn đau đớn và nhục nhã hơn. Niềm tự hào dân tộc của tôi đã bị tổn thương nặng nề, chẳng có phép màu nào có thể cứu vớt được chúng ta!

Bình Minh, Hà Nội
Quan hệ chính trị và kinh tế Việt trung là sống còn đối với người nước Việt nam hôm nay. Rõ ràng, là người láng giềng lớn ở phương Bắc, ta không thể có hòa bình, ổn định nếu không có quan hệ tốt với TQ. Cứ thử nhìn thị trường mà xem, bao nhiêu phần trăm thị phần hàng tiêu dùng mà ta dùng hàng ngày là từ Trung quốc. Chắc chắn phía TQ cũng ý thức được nguồn lợi của họ từ thị trường Việt nam. Người TQ có câu "Đánh chuột nhỏ đừng để vỡ lọ quý", nên phải có hành động thật khéo léo trong trường hợp này. Nếu chúng ta không nói gì, rất có thể phía TQ càng lấn tới quấy nhiễu ngư dân của ta nhiều hơn. Nếu chúng ta phản ứng quá mạnh thì rất dễ làm vỡ mất cái lọ quý rồi.

Nguyễn Ái Việt, Hà Nội
Các thành viên Web site ttvnol.com vừa rụt rịch bàn nhau việc biểu tình trước Đại Sứ Quán TQ để phản đối đã lập tức bị công an Việt Nam "mời về làm việc." Web site ttvnol.com, một web site nổi tiếng nhất trong giới trẻ VN, đã lập tức bị giựt khỏi mạng. Ngược lại cách đây không lâu khi Mỹ tấn công Iraq thì chính nhà nước VN lại hồ hởi tổ chức mít tinh chống Mỹ. Đây không phải lần đầu những tiếng nói yêu nước nhưng không "đúng đường lối" bị đàn áp trắng trợn. Vậy, việc bảo vệ sinh mạng của người dân, danh dự của giống nòi, giang sơn của ông cha có quan trọng bằng việc bảo vệ cái quyền lực chuyên chính hay không? Câu trả lời đã rõ từ lâu.

Trần Long, TPHCM
Nhưng điều anh Quang Huy đã nêu ra thật là đáng lưu ý. Dân chủ, Tự do và Cẩp tiến. Đất nước ta muốn hùng mạnh , đoàn kết,phát triển và ấm no thì chỉ khi nào nhân dân có quyền tự quyết qua dùng lá phiếu cũa mình bầu ra, giám sát, tín nhiệm quyết định và tin tưởng vào những thành phần lãnh đạo cũa dân tộc mình. Thêm vào đó, tất cã khao khát, ước vọng và tiếng nói cũa nhân dân dưọc tự do diễn đạt qua các hình thức tự do báo chí và ngôn luận, thì không thành trì xấu xa, tiêu cực và tham nhũng nào có thễ tồn tại lâu được. Rồi khi mà toàn dân tin tưỏng và giám sát chính phủ bằng lá phiếu thật sự của chính mình. Nếu tất cả đều đó là sự tự nhiên cộng với hiến pháp thực thi triệt để.

Nếu không quá trể, đất nước chúng ta mới có hy vọng vươn lên, sống còn và thịnh vượng. Bằng chứng là chúng ta thử nhìn qua Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bãn, Mã Lai...Họ đang ngẫng cao đầu với sức mạnh vê` mọi mặt, và quan trọng hơn hết Trung Quốc muốn lấn đất hoặc vùng biễn của họ không sẽ là điều đơn giản. Còn Việt Nam chúng ta với chế độ độc đãng, tham nhũng ,với chính sách ngoại giao và quốc phòng lo sợ “Diễn biến hòa bình” hơn là một nước Trung Hoa bành trướng đang đe dọa sự toàn vẹn lãnh thỗ của VN chúng ta, thì không sớm muộn gì Việt Nam có thể là Tây Tạng thứ hai.

Kim Nguyễn, Brussels, Bỉ
Người Việt Nam nào mà không công phẫn trước sự kiện này. Có một điều chắc chắn là nếu không có cái hiệp định phân lại hải phận, cắt thêm biển cho TQ thì sẽ không có thảm trạng này. Đây mới chỉ là màn đầu thôi, chắc chắn nó không dừng lại ở đây đâu.

Văn Khoa, HCMC
http://www.biendong.org http://www.biendong.org/vbb/tnbd.htm Đây là trang Web do các bạn nghiên cứu sinh và sinh viên ở Hoa Kỳ, Đức, Úc, Anh (có tên va email liên lạc) lập nên để thu thập, tập trung các thông tin, sự kiện liên quan đến việc phía Trung Quốc giết và bắt giữ các ngư dân Việt Nam.

Nguyên My, Hoa Kỳ
Tôi đã đọc bài báo của Trung Quốc. Tôi có phần đồng ý với Doremi, HCMC. Chúng ta không nên làm chuyện quá khích làm tổn hại đến danh dự của dân tộc. Chúng ta không thể biểu tình trước sứ quán TQ khi chưa biết được sự thật. Là người Việt thì không thể là người ngọai cuộc được, nhưng không có mặt ở hiện trường nên không thể kết luận là ai nói thật, ai nói láo. Mong rằng nhà nước VN sớm làm sáng tỏ việc này để lấy lại công đạo và danh dự cho ngư dân VN.

Quang Huy, Pháp
Xin góp ý bài viết: "Tàu Trung Quốc bắn chế ngư dân Việt". Xin cảm ơn: Các bạn có thấy rằng khi chúng ta mong muốn điều gì với đất nước, ta chỉ có thể mong đợi, mong mỏi, hy vọng và chờ đợi đảng (CS) và nhà nước hãy làm điều đó. Đó là điều duy nhất mà chúng ta có thể làm, còn nó có được làm hay không thì không phụ thuộc vào chúng ta, vào Nhân dân Việt Nam. Nhưng nếu bạn nhìn ra thế giới, bạn có thấy rằng nhân dân các nước hoàn toàn có quyền lựa chọn đường lối, quan điểm, cách hành sử của nước họ. Chẳng hạn người Tây Ban Nha không muốn tham gia cuộc chiến Iraq, họ dùng là phiếu của họ để quyết định, ngay lập tức 3000 binh sĩ được rút về. Người Úc muốn đứng dưới danh nghĩa của Hoàng gia Anh, họ luôn có điều đó. Người Nam Phi không muốn phân biệt chủng tộc, họ bỏ phiếu cho ANC lên lãnh đạo đất nước...

Còn nước ta, không phải chính phủ không muốn làm điều tốt cho đất nước, nhưng họ làm được đến đâu là việc của họ, còn Nhân dân chỉ có thể mong chờ và hy vọng. Mỗi lần họp Quốc hội là một lần hô hào chống tham nhũng, lần thì cứ 500 triệu thì tử hình, lần thì kê khai tài sản cán bộ, lần thì thành lập cơ quan chống tham nhũng,… Nhân dân ta lại được thấp thỏm, hy vọng, chờ đợi rồi thất vọng. Nhân dân hy vọng một phản ứng phù hợp với Trung Quốc để đề phòng những trường hợp tương tự, thì chính phủ chỉ hai ngày sau mới cho đăng tin, năm ngày sau mới có lời nhận định, 2 tuần sau mới dám phản đối.

Lần này Nhân dân ta lại phải mong mỏi đợi chờ, và hy vọng sẽ không còn đồng bào nào bị chết oan như vậy. Những liệu có được không ? Đến bao giờ Nhân dân ta không phải mong mỏi nữa mà được quyền quyết định, được quyền chọn ra người lãnh đạo đất nước, được quyền điều khiển đường lối phát triển kinh tế, xã hội, đường lối quan hệ ngoại giao với các nước khác? Đây là quyền cơ bản nhất của một công dân trong xã hội dân chủ, theo đúng nghĩa đen của nó, là dân làm chủ.

Thanh Nam, HCM, Việt Nam
Đây là hình ảnh tàu ngư dân Việt Nam mà phía Trung Quốc gọi là "warship" http://www.vnn.vn/dataimages/original/images446848_lachtruong.jpg Đây là vị trí tàu ngư dân Việt Nam bị cảnh sát biển Trung Quốc tấn công http://www.vnn.vn/dataimages/original/images451657_Bacbo.jpg Theo điều tra của Bộ chỉ huy bộ đội biên phòng tỉnh Thanh Hóa, các tàu đánh cá VN đang ở trong phần lãnh hải VN khi bị tấn công. Các tàu VN khi đó đang ở 18 độ 16 phút vĩ bắc, 107 độ 6 phút kinh đông, cách đường phân định đến 10 hải lý.

Doremi, HCMC
Mọi sự việc đều có nguyên nhân riêng của nó. Là người ngoài cuộc, theo tôi nghĩ: Chúng ta không nên kết luận: Hoăc là người Việt Nam đã vi phạm hoặc là người Trung Quốc"vừa ăn cướp, vừa la làng". Các đơn vị liên quan hãy tìm kiếm và đưa sự việc ra ánh sáng để mang lại sự công bằng cho nhân dân hai nước...Hãy suy nghĩ và tìm hiểu sự việc kỹ trước khi phát ngôn vì nó ảnh hưởng tới danh dự của nhân dân hai nước.