26 Tháng 4 2005 - Cập nhật 09h40 GMT

Ý kiến thính giả Little Patriot về tương lai Việt Nam

Ý kiến của Little Patriot từ Hà Nội

Phải nói rằng, giai đoạn trước 1975 là thời kỳ chủ nghĩa anh hùng được đề cao và phát huy tột độ. Về mặt lý luận, hầu như tất cả mọi lý luận nêu trong CN Marx-Lenin đều dường như rất phù hợp tại thời điểm này (ta có thể liệt kê đến chế độ công hữu rất phù hợp với nền kinh tế thời chiến, mâu thuẫn giai cấp một mặt nào đó là miền Bắc của đội ngũ công nhân và miền Nam của những người Tư sản, sự chuyên chính trong thời chiến, tinh thần quốc tế vô sản của Liên xô, Trung quốc...).

Đó là về lý luận, còn thực tiễn, phải nói rằng cho đến 1973 và phần nào đó là đến 1975, ta (VNDCCH) đã có những sách lược tổng thể cũng như những chiến thuật rất khôn khéo (thành lập mặt trận VM, ủng hộ CM Ailao, Cambot, đàm phán Paris...), điều này kết hợp với tinh thần yêu nước và viện trợ của các nước trong phe XHCN đã đem lại những thắng lợi lớn trên mặt trận.

Tuy nhiên, nếu ta qui đồng những thành quả này chính là nhờ sự lãnh đạo của Đảng CS thì vừa đúng vừa không. Đúng là ở chỗ quả là có một đảng tên là Đảng Lao động (hay sau này là ĐCS) lãnh đạo đất nước nhưng không đúng ở chỗ nếu là một đảng khác thì do đặc thù thời chiến, cũng sẽ phải tiến hành như thế, cũng phải đoàn kết dân tộc, tận dụng nguồn lực bên ngoài, đề cao chủ nghĩa anh hùng để cộng hưởng và thăng hoa các sức mạnh cá thể.

Vậy, theo tôi Đảng LĐ (hay là ĐCS) lãnh đạo theo chủ nghĩa yêu nước, các lý luận của CN Marx được coi là phù hợp ở phần trên chẳng qua là đặc thù không thể khác của thời chiến, không phải thương hiệu độc quyền” của CN Max (ngay cả Hoa Kỳ, vào thời chiến toàn bộ kinh tế cũng đều được cơ cấu để phục vụ chiến tranh, lợi ích cá thể giảm tối đa (WW2), hay là chiến tranh Nam-Bắc Mỹ, miền Bắc sở dĩ chiến thắng miền Nam là có phần đóng góp của các nô lệ, đó chính là đoàn kết dân tộc).

Giai đoạn sau 1975 có thể chia làm 02 gd nhỏ 75-86 và 86-nay - 75-86: khoảng 02 năm đầu sau 1975 là thời gian phấn khích, say men chiến thắng, hầu như ai cũng muốn làm người tốt, cả đất nước sống trong ngày hội dài, giai đoạn này không đáng để ý lắm, CN Marx dường như vẫn đúng cho gia đoạn này (hệ quả của sự khôi phục nhanh sau chiến tranh của bất cứ nền kinh tế nào, không phụ thuộc vào ý thức hệ), sau 77: men chiến thắng đã giảm, cả nước phải đối mặt với trận đói lớn, biên giới Tây Nam, biên giới phía Bắc, đoạn giao Việt Trung, cấm vận, cải tạo tư sản, bù giá, đổi tiền làm, tự nhiên dồn dập các tín hiệu xấu xảy đến, các nhà lãnh đạo bắt đầu mơ hồ cảm thấy có điều gì bất ổn, tuy nhiên, những bất ổn này nhanh chóng được qui kết cho CN bành trướng, CN Tư bản và sau nũa là thiên nhiên, một lần nữa, lý luận Marx Lenin vẫn được bảo vệ.

Giai đoạn 86 -nay, nổi bật nhất trong giai đoạn này, theo tôi, là: 1) Sự sụp đổ đomino của hệ thống XHCN, trong đó có thành trì Xô Viết 2) VN ngay sau khi áp dụng chính sách kinh tế mở lập tức từ một nước nhận viện trợ lương thực trở thành cường quốc xuất khẩu gạo (đương nhiên là còn rất nhiều sự kiện khác như bình thường hóa bang giao Việt-Mỹ, Việt-Trung, gia nhập ASEAN, tổ chức một vài hội nghị cấp nguyên thủ…).

Hai sự kiện này có một sự liên quan bởi sự kiện đầu đã phủ định cái được coi là chân lý trong suốt gần một thế kỷ, sự kiện sau là một sự tưởng thưởng và chào đón VN mở cửa hội nhập và bước đầu áp dụng các qui luật tự nhiên của thị trường (vốn không được công nhận trong hình thái công sản chiếm hữu), đôi lúc tôi tự hỏi, nếu phe XHCN và khối COMECOM vẫn tồn tại thì liệu giờ này ta sẽ đang thế nào(?).

Một thực tế không thể phủ nhận là nền kinh tế VN trong những năm gần đây đã phát triển đúng hướng mặc dù còn rất chập chững, những thành quả đạt được là rất to lớn, từ một nước đến hẹn lại lên ngửa tay xin viện trợ của anh Hai Liên Xô, nay ta đã không những tự đứng và bước đi trên đôi chân của mình mà còn thực hiện một số nghĩa vụ quốc tế với các nước nghèo hơn. Trớ trêu thay, sự thành công về mặt kinh tế lại chính là nguyên nhân gây ra sự bế tắc về lý luận do nền tảng của sự thành công này chính là áp dụng nguyên tắc kinh tế học tư bản chủ nghĩa.

Hiện nay, người ta đang cố không nhìn nhận thực tế này bằng cách khoác cho nó những cụm mỹ từ như: “kinh tế thị trường mang định hướng XHCN”, “Đảnh lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”…Hầu như mọi luận thuyết trong CN Marx Lenin đều bị các diễn biến thực tế trong giai đoạn này làm cho lung lay dữ dội, Đảng cầm quyền đang gặp khủng hoảng về lý luận, mà một khi lý luận bế tắc, người ta sẽ không dám và không thể đưa ra những chủ trương lớn và dài hạn một cách chính xác.

Theo tôi, ngoài một vài cá nhân “sâu dân mọt nước”, Đảng CS vẫn là một đảng của dân và gần dân hơn bất kỳ lực lượng chính trị nào, tuy nhiên những diễn biến thời gian gần đây cho thấy nếu là một đảng dân tộc và trong một môi trường chính trị cởi mở và minh bạch hơn thì ĐCS mới có thể thoát ra khỏi bế tắc về lý luận nếu không muốn đi đến chỗ suy vong.

Việt Nam 30 năm phía trước có gì: Phải khẳng định rằng việc thay đổi toàn diện là điều tất yếu, nền kinh tế chỉ có thể cất cánh và tính nhân bản trong một xã hội chỉ có thể sinh sôi khi lợi ích của cá nhân được tôn trọng và đảm bảo (thể hiện qua chế độ sở hữu, quyền bầu cử ứng cử…), cải cách kinh tế sẽ dẫn đến cải cách chính trị và chỉ có cải cách toàn diện mới tạo tiền đề cho VN cất cánh.

Từ phân tích nêu trên, tôi cảm thấy tất cả chúng ta đều ý thức được cần phải thay đổi triệt để cả về kinh tế lẫn chính trị, tuy nhiên vấn đề là khi nào mà càng chậm thì sẽ càng khó khăn, khắc nghiệt, bên cạnh đó sự chậm thay đổi cũng bị tác động bởi một số nguyên nhân: - lo ngại cái giá phải trả về mặt cá nhân - Vẫn tồn tại một lớp các nhà CM lão thành, sống với quá khứ, không thể chấp nhận sự thay đổi quá phũ phàng và đau đớn. - sự xáo trộn xã hội.

Để xác định ta có gì 30 năm sau thì phải xác định được ta có gì bây giờ ngoài những thành tựu lớn mà ai cũng biết: - VN đang bị cạnh tranh gay gắt trong việc thu hút đầu tư. - Vai trò địa chính trị của VN đang giảm dần, nếu không nói là VN có nguy cơ trở thành “nước không quan trọng trong khu vực”. - Nền kinh tế chưa được cởi trói hoàn toàn có thể làm thui chột nội lực và làm nản lòng các nhà đầu tư nước ngoài. - Nền giáo dục khập khiễng “đại học hóa phổ thông, phổ thông hóa đại học (VoV)” đang làm rỗng kiến thức và khô cứng tư duy của giới trẻ, bên cạnh đó, giới trẻ gần như bị lạc hướng do không được định hướng rõ ràng nhất quán.

Mặc dù tôi thấy mình không có gì phàn nàn về tự do, có thể đả kích ai đó trong một chừng mực nhất định… tuy nhiên hình như cái tự do manh mún đó là trạng thái vô chính phủ, bất mãn, cái mọi người muốn là tự do mang tính hệ thống thì chưa có. Ta có gì trong vòng 30 năm sau phụ thuộc vào dũng khí của ban lãnh đạo trong việc cải cách triệt để, bất chấp hiện trạng, giả sử trong 5 năm nữa xã hội VN biến chuyển về chất một cách ôn hòa, xuôn sẻ, không có lật đổ, tắm máu, hận thù… thì 25 năm sau nữa, theo tôi dự đoán ta sẽ là: - một nước phát triển cao trong vùng (ASEAN) và khá ở Châu Á. - GDP đầu người vượt Malaysia (xin đừng tính đến GDP tăng 7,5% mà hãy chờ Big Bang trong gia đoạn này do nội lực dân tộc ta rất mạnh, một khi được cởi trói nó sẽ phát huy tác dụng kinh khủng ngay lập tức). - trở thành một trung tâm cung ứng chất xám (đây là truyền thống) - điện ảnh, thời trang phát triển. Nhưng nếu việc biến chuyển chậm hoặc có sự lật đổ xảy ra thì quả tình tôi không thể dự đoán được.