Trần Minh Thảo cho rằng thế hệ trẻ Việt Nam đang phải học một nền giáo dục 'Nho-Mác'

Cảm nhận về nền Giáo dục ở Việt nam hiện nay. Qua báo đài, sách vở và tìm xem trong sách giáo khoa Việt nam tôi thấy một cách tổng quát, nền giáo dục Việt nam có hai yếu tính.

1/Tính Nho: Nho giáo coi mọi thứ của thánh hiền (Đông Tây) nói ra là hoàn hảo, người sau chỉ học theo không được tranh luận. Trẻ con 9-10 tuổi đã biết “Nhân chi sơ tính bổn thiện” (Tam tự kinh - sách vở lòng của trẻ con trong nền Hán học). Trẻ con 10 tuổi đã thành triết gia nói về những vấn đề rất lớn của triết học: tính thiện, tính ác, tính không thiện không ác…

Không hiểu cũng phải học thuộc nằm lòng để lớn lên làm vua nếu có được thiên mệnh hoặc làm kẻ sĩ quân tử trở thành bầy tôi hoặc thần dân trung thành tuyệt đối của vua. Học trò Việt nam phải biết đạo”vừa phải”, biết an phận, vui với cái nghèo nếu còn nghèo. Đó là cái học uyên bác, làu thông kinh sử. Giáo dục Việt nam hiện nay cũng vậy. Có lẽ những nhà lãnh đạo giáo dục Việt nam
là những Nho sĩ tinh thông Hán học và có ít nhiều Tây học, muốn phục hồi đạo Nho ở Việt nam.

2/Tính Mác: Học sinh 13-14 tuổi đã phải nghiên cứu lịch sử phát triển của xã hội loài người và biết rành qui luật đấu tranh giai cấp chính là động lực phát triển của nhân loại. Một số nhà nghiên cứu chương trình giáo dục Việt nam hiện nay thấy nhà trường Việt nam dạy cho trẻ con Việt biết căm thù nhau trước và yêu thương nhau sau.

Học sinh Việt nam học biết cách “tước đoạt” trước khi biết cách yêu thương nhau, phải có quan điểm lập trường giai cấp vững vàng. Ở Việt nam những nhà lãnh đạo giáo dục giác ngộ chủ nghĩa Mác là lẽ thường tình. Những vị ấy phải giỏi Nga ngữ-vì nước Nga là thành trì của chủ nghĩa Mác.

Tôi không hiểu làm thế nào một nền giáo dục thiên trọng “Nho-Mác” lại đào tạo ra được cái gọi là người chiến sĩ làm giàu cho đất nước trong thế kỷ 21: Doanh nhân (thương nhân).

Theo tôi,nền giáo dục Việt nam hiện nay nên gọi là “Nền giáo dục Nho-Mác”.Việt nam trong tương lai sẽ thành một quốc gia Nghiêu Thuấn, xã hội có cơ cấu là: sĩ nông công thương (sĩ-là đảng viên, nông (dân-tá điền) được coi trọng, thương là thành phần rất đáng khinh, không tin tưởng được, rất vụ lợi, không biết yêu nước…).

Nông nghiệp thành ra hoạt động kinh tế mũi nhọn-chiếm tỷ trọng lớn (80%?) trong nền kinh tế đất nước. Lãnh đạo đất nước là một ông vua (hoặc 2,3 gì đấy). Các ông vua truyền ngôi cho nhau theo kiểu truyền hiền (giống Trung quốc) khác với kiểu truyền tử như Bắc Triều Tiên đang làm (tuy cả ba đều theo văn minh Nho giáo).

Các nhà lãnh đạo Việt nam là những bậc đạt đến cảnh giới “nội thánh ngoại vương”. Đất nước Việt nam thành một thứ “vương quốc của trời”.

Sở dĩ tôi thấy ra như vậy vì các hoạt động phục hồi truyền thống dân tộc hiện nay cho thấy Nho học được phục hồi rất mạnh mẽ: sửa sang Văn miếu (thờ Khổng tử, tứ phối, thất thập nhị hiền) và có thể cho xây thêm văn miếu khắp nước

Văn miếu Trấn biên ở tỉnh Đồng nai rất hoành tráng, có lẽ ở tỉnh đó còn nhiều đảng viên là nho sĩ, giỗ tổ Hùng Vương đã thành ngày quốc lễ và có thể sẽ xây thêm các đền thờ tổ khác-thờ các vị tổ khác cho 56(?) dân tộc anh em chung sống trên lãnh thổ Việt nam (người Chăm, Khơ Me, Êđê, Hoa… chẳng hạn, đâu có quyền giỗ Hùng vương,cũng không thể ép các sắc dân đó coi Hùng vương là tổ của họ.

Nếu có sự bắt buộc thì không biết thế giới có coi đó là hành vi phân biệt hay không?), khuyến khích nhân dân cả nước xây nhà thờ họ (tất nhiên là phải coi trọng việc sinh con trai để nối dõi tông đường,coi sóc nhà thờ họ-đến một lúc sinh nhiều con gái chắc là phải giết đi như nông dân Trung quốc đang làm để dân số không tăng quá đáng).

Các nhà nghiên cứu sắp sửa cho ra các công trình khẳng định Nho giáo là của dân Việt bị Trung quốc ăn cắp, Nghiêu Thuấn cũng là các thánh vương của Việt nam mà Trung quốc dành lấy v.v…Tôi chưa hiểu cái sâu xa trong việc thành lập các hội đồng hương của mỗi tỉnh,có lẽ sắp thành lập liên bang Việt Nam gồm 64 (tỉnh thành) tiểu bang chăng? Hay là dân tỉnh này không được cứu trợ dân tỉnh khác?

3/Cải cách cái gì? Tôi suy nghĩ mãi vẫn không nghĩ ra được cái gì hay để đóng góp cho công cuộc cải cách giáo dục ở Việt nam. Điều nghĩ ra được thì báo chí ở Việt nam đã nói hết rồi.

Tôi có đọc báo thấy tất cả các ý kiến đóng góp của các tập thể,cá nhân của những nhà trí thức khoa bảng trong nước là rất tâm huyết, có trách nhiệm, dũng cảm, trung thực với bản thân và với tương lai của lớp trẻ và của dân tộc và nghĩ rằng đảng, quốc hội, chính phủ Việt nam sẽ lắng nghe, không thông qua dự thảo luật cải cách giáo dục trong kỳ họp này.

Nhưng nghĩ lại thì thấy mình ấu trỉ . Do vậy tôi lại tin chắc dự luật ấy sẽ phải được thông qua áp đảo với một số sửa đổi không cơ bản. Vì tôi thấy giáo dục quốc gia là một bộ phận trong một tổng thể, giáo dục là một bộ phận phải khớp với tổng thể. Vì thế cho nên một nền chính trị như chính trị Việt nam tất yếu phải có một nền giáo dục Nho Mác.

Không thể phê phán gì các nhà làm chính sách giáo dục vì những vị ấy nằm trong hệ thống, chẳng có trách nhiệm gì về cái đúng cũng như cái sai. Tôi không thể đóng góp gì được vì tự thấy không có đủ hiểu biết để góp ý sửa đổi luật cho một nền giáo dục nhằm mục đích đào tạo ra những nhân tài vừa Nho vừa Mác như vậy.

Rất xấu hổ. Mà tại sao Việt nam lại không có một nền giáo dục tổng hợp: Nga,Tàu,Nhật, Anh, Mỹ, Pháp, Đức, Việt.v.v..) mà chỉ có Nga Tàu không thôi?

---------------------------------------------------------

Trần Minh, Việt Nam
Trước hết xin cám ơn Minh Thảo về bài viết ngắn gọn đầy gợi ý. Theo tôi xây đền thờ miếu mạo chỉ là hình thức bên ngoài. Cái cốt yếu là nhận biết những tinh hoa và thâm thuý của đạo Nho đưa được cái học nơi trường ốc đến với đời sống đó mới là vấn đề. Lấy thí dụ phương đông có câu: Tận kỳ tính" tức là tìm cách phát triển và hoàn thiện để đạt đến cái tính thuận nhiên, tinh tuyền. Thế nhưng đó chỉ là trên sách vở chứ trong thực tế chúng ta chưa có luật lệ rõ ràng để bảo đảm quyền tự do cá nhân để con người có thể đạt đến tuyệt điểm tinh hoa, đến chí thiện hay hoàng cực. Nói một cách khác phát triển một cách trọn vẹn nhân phẩm nhân cách của mình(personality).

Đây là trọng trách của giáo dục, mà giáo dục đôi khi tuỳ thuộc vào thể chế. Làm sao tự do dân chủ có thể phát triển yên bình và bền vững tại VN? Đây cũng là vấn đề mà nếu có dịp sẽ bàn tới.

Bây giờ ta nên bàn đến chuyện học thì phải hành. Không phải cái gì Liên Xô cũng xấu. Trong thời gian nước này còn nằm sau bức màn sắt ta thấy người dân nơi đây đôi khi rất xuất sắc trong một vài lãnh vực ví dụ như phát triển vũ khí hay về thể thao. Mục đích của chính quyền độc tài lúc đó muốn tạo ra hình ảnh tích cực đối với quốc tế. Người ta dồn mọi nỗ lực vào đó. Phải công nhận trình độ của các khoa học gia Liên Xô trong vấn đề thi đua phát triển vũ khí không thua kém gì Mỹ cả! Do đó cả Mỹ và Liên Xô đã ra sức kiềm chế lẫn nhau, kiểm soát lẫn nhau bằng những cuộc thương thuyết cắt giảm vũ khí c! hiến lược. Nếu không đồng sức thì làm sao phải thương thuyết ký kết mặc cả với nhau? Chỉ tiếc là những chế độ độc tài không bao giờ cho cá nhân được tự do phát triển trọn vẹn ở những lãnh vực mà họ cho là nguy hiểm đe doạ đến quyền lực của họ. "Tinh thần toán học" không thể phát triển ở những lãnh vực khác như hành chính, quản trị kinh tế.

Ở Vn chúng ta thấy các em thường rất xuất sắc trong môn toán. Đi thi thường đoạt giải quốc tế. Thế nhưng khi ra đời tường không áp dụng được vào thực tế. Ít có sáng tạo làm ơn ích cho đời. Những mẹo vặt trong những bài toán mà hàng ngày học sinh phải vắt óc ra mà giải thật sự giúp họ được gì?

Tuần trước khi nghe một quan chức của VN nói rằng "Bây giờ mà bỏ không quản lý hộ khẩu nữa thì loạn". Trời đất! hoá ra là chưa có một chuẩn bị nào cả nếu như chế độ hộ khẩu bị xoá bỏ hay sao? Tinh thần toán học đâu rồi?Óc tập trung, phân tích, gạn lọc, phối hợp, hệ thống hoá đâu rồi?Ta cứ thử nhìn ra phương tây xem mạng lưới kiểm tra người dân của họ như thế nào? Chỉ cần bấm số an sinh xã hội(social security number) là có thể kiểm soát được tình hình tài chính và an sinh của một cá nhân nhờ đó người dân có thể đóng thuế đầy đủ cho nhà nước, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ công dân không trốn thuế cũng như được hưởng chế độ an sinh như tai nạn, thất nghiệp, hưu trí.

Với một hệ thống dữ liệu chằng chịt qua lại, những mã số không bao giờ trùng lắp chỉ cần bấm số an sinh thì những chi tiết đầy đủ của một cá nhân sẽ hiện ra cho dù cá nhân đó có di chuyển khắp nơi trên đất! nước thay đổi công ăn việc làm liên miên.Lẽ dĩ nhiên cũng có kẻ trốn thuế, cư trú lậu... thế nhưng đó cũng chỉ là những thiệt hại không đáng kể ví như đồng tiền lọt qua kẽ vậy mà!(falling into the grate". Cái lợi vẫn là đáng kể. Vấn đề trong giáo dục ở Vn không phải nằm ở việc tiếp thu kiến thức mà là ở kỹ năng xử lý kiến thức mình đã học.