Chúng ta có thể gân cổ lên mà chửi bới thậm tệ, mà tha hồ bênh vực cho lập trường thiên tả thiên hữu của mình trên một diễn đàn khác (Ví dụ : Diễn đàn về lời kêu gọi đại đoàn kết của cựu thủ tướng Võ Văn Kiệt, hay diễn đàn về “Nền giáo dục Việt nam và tham nhũng”…).

Thiết tưởng, điều nên dừng lại ở “Nhật Ký Đặng Thùy Trâm” là cùng nhau trở về cảm nghiệm tình tự dân tộc đã một thời chìm trong binh đao khói lửa, đã một thời huynh đệ tương tàn để, không phải “đưa lên bệ thờ một điển hình tiên tiến Đặng Thùy Trâm, Nguyễn Văn Thạc”, nhưng là để nhặt nhạnh trong đống tro tàn lịch sử của chiến tranh những “viên ngọc sáng ngời” của những con người Việt Nam không phân biệt Nam Bắc, không đố kỵ ở chiến tuyến nào.

Cho dù Nhà Nước Việt Nam hiện nay có vận dụng tập Nhật Ký nầy như “bửu bối” để tuyên truyền và khích động tuổi trẻ yêu chủ Nghĩa xã hội, trung thành với Đảng, thì cũng không vì thế mà làm mất đi tính nhân văn, văn học trong sáng và độc đáo của cuốn “Nhật ký tâm hồn” đã 35 năm lưu lạc nầy.

Tôi đồng cảm với anh Vương Trí Nhàn, người biên tập và giới thiệu tác phẩm đã có nhưng lời nhận định thâm thúy : “Nhật ký Đặng Thùy Trâm có cái nhân tố nhân văn đầy bí mật đó. Nếu cuốn sách có thể giúp mỗi người sau khi đọc xong quay trở lại tìm ra nhữ! ng thiết tha cao đẹp và cả những cay đắng bi th! m có t hể có trong kiếp người của chính mình, tức là sự hy sinh của một con người ở tuổi 27 có thêm một ý nghĩa chân chính” (NKĐTT, trang 15). R

iêng tôi, nền văn học Việt nam của thời chiến không phải chỉ là “dụng cụ phục vụ chiến tranh” mà là phản ảnh văn hóa của Đất Nước và Con Người Việt Nam trong giai đoạn khốc liệt nầy. Đã đến lúc, chúng ta phải khách quan mà gạn lọc hết mọi thiên kiến chính trị và ý thức hệ cục bộ để tìm thấy những giá trị văn hóa, văn học, nhân văn của một thế hệ Việt Nam trãi qua một đoạn đường lịch sử bi thương của Dân Tộc.

Chúng ta tin rằng còn nhiều lắm những “viên ngọc quí” ẩn khuất đâu đó mà do bao nhiêu hệ lụy của hận thù chiến tranh để lại đã phủ lấp đi. “Nhật ký Đặng Thùy Trâm” hay “Ca khúc Da vàng! ”, “Kinh Việt Nam” của Trịnh Công Sơn…đều xứng đáng để chúng ta hôm nay trân trọng và tìm thấy trong đó những gợi ý tìm về tình tự Dân Tộc, lịch sử và tâm hồn Việt Nam hầu làm phong phú thêm kho tàng văn hóa, văn học của Đất Nước.

Tôi muốn ghi lại đôi dòng ca của bài hát “Người con gái Việt nam da vàng” của Trịnh Công Sơn, để chúng ta nhận ra rằng : ở hai miền Đất Nước thuở ấy, đã có những đồng cảm tuyệt vời giữa một “Người con gái Hà Nội nhân ái, khát khao hòa bình lại lao mình vào khói lửa chiến tranh (Đặng Thùy Trâm) và một chàng sinh viên Miền Nam với cây đàn guitar hát rong nhưng bài ca phản chiến (Trịnh Công Sơn) : Người con gái một hôm qua làng Đi trong đêm, đêm vang ầm tiếng súng Người gái chợt ôm tim mình Trên da thơm, vết máu loang dần Người con gái Việt Nam da vàng Mang giấc mơ quê hương lìa kiếp sống Người con gái Việt Nam da vàng Yêu quê hương nay đã không còn Ôi cái chết đau thương vô tình Ôi đất nuớc u mê ngàn năm Em đã đến quê hương một mình Riêng tôi vẫn âu lo đi tìm.