Qua sách sử và đời sống thường ngày tôi biết rằng dân tộc VN ta từ xưa đã thấm nhuần nề nếp của nhiều tôn giáo trên thế giới, và nói chung dân VN hiền hòa không kỳ thị tôn giáo, mà trái lại biết tôn trọng tôn giáo của đồng bào chung quanh, tôn trọng những vị tu hành của các tôn giáo qua cách xưng hô kính nể.

Ở nước ta không hề thấy dân chúng xung đột về tôn giáo, chùa chiền, giáo đường, tu viện, đình miếu được xây dựng từ nhiều thế hệ trước trên cùng một làng xã, một con phố, không hề có vấn đề , ngoại trừ các tập tục mê tín, dị đoan, bùa ngải mệnh danh tôn giáo này nọ thì ở đâu cũng không được đồng bào tin tưởng và bảo tồn.

Đối với chính quyền VN thì lịch sử cho thấy thời vua Tự Đức đạo thờ chúa Jesu bị lên án là tôn giáo do thực dân Pháp du nhập và các vị tu sĩ của đạo này tiếp tay cho thực dân nên tuyệt đối bị nghiêm cấm, nhưng khi người dân đã tín ngưỡng thì dù khó khăn tôn giáo này vẫn phát triển tốt đẹp, rồi được các triều đại, cũng như các chính quyền kế tiếp tôn trọng như các tôn giáo cổ truyền, hàng trăm năm nay đã đóng góp thêm truyền thống đạo đức cho dân tộc.

Giữa tôn giáo và chính trị đôi khi cũng có sự lạm dụng nhưng không vì thế mà trước kia tôn giáo bị chính quyền kiểm soát hạn chế, hoặc đối sử bất công . Kể từ khi chính quyền CS cai trị đất nước, người ta vẫn thấy hình ảnh tu sĩ các tôn giáo được đề cử làm đại biểu nhân dân , đại diện cho tôn giáo để thể hiện cho tinh thần đoàn kết dân tộc và tự do tôn giáo.

Nhưng đương nhiên phải hiểu CS là đảng chủ trương độc tôn, bá quyền nên những gì có tính cách đoàn thể, hội họp, truyền bá tư tưởng đều bị ngờ vực gián tiếp bị các thế lực "chính trị phản động" lợi dụng.

Cho nên các chế độ CS có những kế hoạch ngắn hạn và dài hạn, kín đáo hoặc công khai để lần hồi triệt tiêu hoặc CS hóa các tôn giáo . Tôi không dám nhắc lại những điều tôi chỉ nghe nói về chính sách bài trừ tôn giáo ở miền Bắc VN của chế độ CS thời thập niên 50, nhưng tôi còn nhớ chỉ ít lâu sau khi kiểm soát miền Nam, dựa trên cơ sở lịch sử chính quyền CS đã cho báo chí công khai mạt sát kể tội lỗi tiếp tay cho thực dân của đạo Thiên Chúa, và Ủy Ban Tôn Giáo của nhà nước bắt đầu giám sát việc bổ nhiệm, hạn chế các dòng tu, thầy tu.

Đối với Phật giáo mà họ từng lợi dụng cho việc chính trị tại miền Nam thì họ mạnh tay tịch thu Viện Hoá đạo, giải tán nhiều tu viện, cô nhi viện, thay đổi các sư trụ trì . Đối với Cơ đốc giáo họ tạo ra vụ nhà thờ Vinh Sơn phản động, để nhân đó kéo dài thời hạn "học tập" của quân nhân công chức miền Nam, mà còn có thể mạnh tay kiểm soá! t, trưng dụng tất cả các nơi thờ tự làm trụ sở công an khu vuc, hoặc đưa mục sư của đảng ra quản nhiệm, vì thế mới có danh từ sư sãi, linh mục, mục sư "quốc doanh" trong dân gian như ngày nay.

Ngày nay bức màn sắt của thế giới CS đã hé mở, việc quản lý tôn giáo đã nới rộng nhưng sự kiểm soát của CS trên phương diện tôn giáo vẫn rất tinh vi, bề ngoài các tín đồ hôm nay vẫn tự do tín ngưỡng, lễ bái, nhưng bề trong quản chế các nhà tu, hạn chế tu viện, chủng viện, và tiến hành kế hoạch tạo ảnh hưởng các thế hệ ngày mai thấm "giáo lý" của đảng nhiều hơn là tôn giáo.

Vì thế với tư cách một người hiền lương, nhưng bất khuất tinh thần Việt Nam, tôi cực lực phản đối lời phát biểu thiếu chính xác của bà ngoại trưởng Hoa Kỳ . Tôi yêu cầu bà phải lập lại rằng " nếu ĐẢNG CS VIỆT NAM tiếp tục cải thiện thành tích về tôn giáo, khả năng là CHẾ ĐỘ này sẽ được đưa ra ngoài các CHẾ ĐỘ cần quan tâm đặc biệt " , xin bà và CSVN đừng đánh đồng dân VN, đất nước VN với đảng CSVN là một .