30 Tháng 10 2007 - Cập nhật 13h22 GMT

Trần minh Thảo
Gửi đến BBC từ Việt Nam

Quan hệ Trung Việt và câu hỏi dân chủ

Bạn Lê Hoàn có ba bài tranh luận với Nguyễn Tiến Trung và Luật sư Lê công Định về các loại hình dân chủ và các thủ đoạn chính trị cấp quốc tế.

Trên diễn đàn BBC và một số diễn đàn mạng khác (x-cafevn.org, doi-thoai.com…) một số thành viên cho rằng các bài viết của Lê Hoàn vi phạm các nguyên lý lý luận, tự mâu thuẫn, chủ quan và đầu hàng số phận...

Những nhận xét ấy xét toàn bộ thì đúng cho phần lập luận, chưa đúng cho phần giới thiệu. Những ‘vấn đề’ mà Lê Hoàn đưa ra để kết luận là Việt nam không cần và không nên có chính trị dân chủ đa đảng, dân chủ một đảng là lựa chọn tốt nhất lại chính là những ‘vấn đề căn cốt’ của chính trị dân chủ Việt nam. Có thể nói Lê Hoàn đã ‘nhìn thấy vấn đề’, giới thiệu được những ‘tảng đá’ trên con đường kiến tạo nền chính trị dân chủ cho Việt nam.

Bài viết này trình bày mấy suy nghĩ nông cạn, không tranh luận mà nhằm mở rộng ở mức có thể một số ‘vấn đề’ do Lê Hoàn nêu ra: Trung quốc, văn hóa làng xã, văn hóa Đông Tây, nước nhỏ, nước lớn, dân trí, địa chính trị…

Lý luận Marx kiểu Trung quốc

Trung quốc không muốn Việt nam có dân chủ đa đảng mà đảng Cộng sản Việt nam cũng chống dân chủ đa đảng là sự thực. Cả hai quyền lực thống trị đó đều kết án những ai hô hào dân chủ đa đảng là chống tổ quốc, chống nhân dân, chống cách mạng, vì tư thù, tư oán, tư lợi, tay sai ngoại bang…Do đó mới có cách nói: hai đảng anh em.

Tuy vậy Trung quốc không chỉ chống một Việt nam dân chủ đa đảng. Hãy xét một số sự kiện.

Thứ nhất là ‘Hợp tác’ nghiên cứu tư tưởng, lý luận: Hai đảng anh em đã ký kết hợp tác nghiên cứu lý luận. Một số đảng viên Việt nam hồ hởi nói: do hợp tác với đảng Trung quốc mà về lý luận ta đã có những phát hiện mới về chủ nghĩa Mác.

Các bạn hãy tìm đọc bài viết của giáo sư, nguyên ủy viên bộ chính trị, nguyên chủ tịch hội đồng lý luận trung ương Nguyễn đức Bình trên báo Nhân dân các ngày 5-6/9/2007: “Tiếp tục một cách kiên định và sáng tạo con đường xã hội chủ nghĩa”, các bài góp ý của Lê Tiến, đảng viên: “Một số ý kiến về bài báo của giáo sư Nguyễn đức Bình đăng trên báo Nhân dân ngày 5-6 tháng 9-2007 và bài phản biện của nhà thơ Bùi minh Quốc “Chống nội xâm, cứu nước!” ở các đường dẫn bên tay phải trang.

Một số bài viết khác chủ yếu là của thanh niên trên các diễn đàn mạng.

	Ủy viên Bộ Chính trị Giả Khánh Lâm của Trung Quốc với TBT Nông Đức Mạnh của Việt Nam tại Hà Nội tháng Ba 2006

Ai nô dịch ai qua các 'phát hiện mới' về chủ nghĩa Marx? Cách nói của đảng với đảng viên cũng rất thần bí. ‘Có phát hiện mới’ nhưng ‘mới’ như thế nào, có bao nhiêu cái mới thì không cho biết cụ thể. Có lẽ đảng viên cũng chỉ cần biết về lý luận, do hợp tác với Trung quốc mà đảng đã có ‘phát hiện mới’ là đủ.

Nếu phải góp ý với giáo sư Bình thì tôi thấy giáo sư chỉ nên nói ‘kiên định’, không nên nói ‘sáng tạo’, vì sáng tạo có hàm ý xét lại, cải biên, làm mới và làm khác, là chối bỏ chủ nghĩa Marx-Lenin và các thứ, là phản bội chủ nghĩa Marx-Lenin. Tức là đã ‘sáng tạo’ thì không thể ‘kiên định’ mà ‘kiên định’ thì không thể ‘cải biên’,’sáng tạo’.

Tiến một bước (sáng tạo), lui một bước (kiên định), làm việc nước với quan điểm “dùng dằng nửa ở nửa về” như vậy thì muốn tồn tại trong thế giới ngày nay đã khó, nói gì đến phát triển, thịnh vượng với văn minh, tiến bộ. Nhưng Trung quốc rất muốn Việt nam ‘dùng dằng’ như thế thật.

Vấn đề lãnh thổ

Thứ nhì là Biển Đông. Ao Nam hải: Hoàng sa là việc đã rồi, Trường sa thì thực tế là không còn của Việt nam. Một số đảng viên nói: Trường sa coi như cũng mất rồi. Các điểm đóng quân của Việt nam ở Trường sa chỉ để làm công việc “quan sát và báo cáo” theo cách nói của giáo sư Úc Carlyle Thayer- khi tàu chiến Trung quốc bắn chìm thuyền đánh cá và giết chết ngư dân Việt nam trước đây ở Trường sa. Trên một số diễn đàn mạng và nhiều trang Blog, nhiều người hỏi nhau làm sao để lấy lại Hoàng sa và Trường sa, lấy bằng sức mạnh quân sự hay bằng luật pháp quốc tế?

Về sức mạnh quân sự trên biển của Trung quốc và quan hệ với Việt Nam, các bạn nên nên đọc các nghiên cứu như “Sức mạnh của Trung quốc trên biển Đông” của tiến sĩ Ngô Vĩnh Long, bài “Chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thử phân tích lập luận của Việt Nam và Trung Quốc” của tiến sĩ Từ đặng minh Thu tại, và "Lập trường của Trung Quốc trong tranh chấp chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và luật quốc tế” của luật gia Đào Văn Thụy cùng bài "Đi tìm một giải pháp hoà bình hợp công lý cho Biển Đông Nam Á” của TS Vũ Quang Việt tại các đường dẫn trang bên.

Biển Đông của Việt nam đã thành ‘cái ao Nam hải’ của Trung quốc chưa? Trong cái ao ấy, Trung quốc có cả một hạm đội hùng hậu là hạm đội Nam hải, mạnh nhất trong ba hạm đội mà họ có, chỉ thiếu có một hàng không mẫu hạm vì chưa đóng xong. Trong cái ao ấy, Việt nam chỉ đủ lực để ‘quan sát và báo cáo’, chỉ như vậy thôi. Về lâu dài, Việt nam có muốn ‘chỉ quan sát và báo cáo’ thôi e cũng ‘lực bất tòng tâm’, nói gì đến những ‘dầu’ và ‘khí’. Để yên lòng dân thì nhà nước Việt nam nên có chủ trương giảm khai khác, ngừng thăm dò dầu khí trên biển Đông với lý do đó là nguồn dự trử chiến lược.

Trên nhiều trang Blog, các thành viên nói Hoàng sa và Trường sa như một nỗi nhục vì sự nhẫn nhịn đến một lúc lại chính là sự xúc phạm nặng nề lòng tự trọng dân tộc mà nếu ai lên tiếng thì bị kết tội là phá hoại chính sách ngoại giao, tình hữu nghị hai đảng, hai dân tộc, vi phạm an ninh quốc gia và bị tù đày…Chúng ta không thể chạy đua vũ trang, đánh đu với khỉ, vậy làm thế nào để giữ nước?

Có người như cố học giả Nguyễn Hiến Lê để lại di chúc: Việt nam nên học Israel. Khâm phục Israel một thì phải khâm phục gấp đôi kiều dân Do thái trên toàn thế giới trong việc góp sức làm cho đất nước Israel dân chủ tí hon tồn tại và phát triển được bên cạnh khối dân Arập khổng lồ.

Hàng Trung Quốc tràn ngập

Trên biển thì vậy, trong đất liền thì sao? Hệ thống mạng lưới bán lẻ: Thỉnh thoảng báo chí trong nước đưa các tin bắt giử hàng lậu, hàng giả, tiền giả với số lượng lớn, phát hiện nơi này nơi nọ các thứ hàng hóa độc hại không rõ xuất xứ. Hàng hóa nhập lậu, hàng giả, hàng nhái, hàng hóa độc hại, tiền giả… không phát hiện được là bao nhiêu? Người dân hỏi nhau có bao nhiêu tiền giả đang lưu hành trên thị trường, trong hệ thống ngân hàng nhà nước? Đã có nhiều cửa hàng trang bị máy phát hiện tiền giả mà phát hiện riết rồi máy chỉ còn là vật trang trí hiện đại. Tiền giả giống y tiền thật, cứ mua mua bán bán cũng chẳng sao.

Mới đây, quốc tế cảnh báo Việt nam có nguy cơ không làm chủ được thị trường bán lẻ sau 01/01/08. Theo tôi thấy thì cái mạng lưới bán lẻ hàng giả, hàng kém phẩm chất, hàng giá rẻ không rõ xuất xứ đã rải đều trong mọi ngõ ngách của đất nước cả chục năm nay rồi, đã ‘rễ sâu gốc bền’ rồi, rõ nhất là khỏang 5 năm trở lại đây.

Thực tế đã có một mạng lưới bán lẽ hàng Trung quốc giá rẽ, kém phẩm chất trong mọi ngõ ngách của thị trường bán lẻ Việt nam. Đã có các nhà máy, xí nghiệp vốn FDI tuyên bố phá sản, đóng cửa bỏ chạy. Trong tình hình đó, sức mua của xã hội tăng có làm cho kinh tế đất nước phát triển lành mạnh? Ai bảo vệ người tiêu dùng, chăm lo sức khỏe của nhân dân? Khi tính toán mức nhập siêu có tính đến các thứ hàng hóa kém phẩm chất, hàng nhập lậu, hàng giả gọi là hàng nhập tiểu ngạch, hàng phi mậu dịch, hàng xách tay vào Việt nam từ mọi ngõ ngách mà một vị lãnh đạo cấp tỉnh ở biên giới phía Bắc nói là do đường biên dài, phức tạp không kiểm soát được? Con số nhập siêu năm 2007,dự đoán là từ 9 đến 10 tỷ USD có là con số thực?

Cần phải có một điều tra tầm quốc gia về cái ‘thị trường bán lẽ tự phát mà có tổ chức’ đó mới có thể có đối sách có hiệu quả. Nếu không có đối sách đúng thì có thể như một số báo trong nước viết:

-Hàng giả có nhản mác sẽ vào các hệ thống siêu thị do lợi nhuận cao.

-Các công ty, xí nghiệp sản xuất hàng hóa,doanh nghiệp bán lẻ, cả của nước ngoài sẽ dẹp tiệm hoặc bỏ chạy khỏi Việt nam.

-Trung quốc là kẻ thống trị, độc chiếm thị trường bán lẻ hàng hóa ở Việt nam, đã hình thành được hệ thống cửa hàng bán lẻ rãi đều mà không tốn một xu đào tạo, tuyển dụng, trả lương nhân viên và giá thì rẻ mạt.

-Việt nam sẽ bị ‘định hướng từ bên ngoài’ như Nguyễn Quang (thành viên của X-cafevn) đã viết trên diễn đàn BBC.

Việt nam đã trở thành, chưa trở thành hay không bao giờ trở thành một thứ sân sau (thậm chí là bãi rác thải) của người ta? Biến đất nước khác thành sân sau của mình, ‘cái chợ bán lẻ’ của mình thì đó là thứ chủ nghĩa gì? Bạn nào thử tìm hiểu đảng cộng sản Việt nam và thế giới đã từng nói thế nào về chủ nghĩa thực dân kiểu mới.

Việt nam đã thua trên thị trường bán lẻ từ rất lâu. WTO có giúp Việt nam lấy lại thị trường đó không?

Có thể, nếu Việt nam có sự tự trọng chính trị, có quyết tâm sáng suốt về chính trị. Việt nam mất quyền kiểm soát thị trường bán lẻ nội địa là do sai lầm chính trị, không phải do kinh tế, thương mại nội địa yếu kém.

Mấy năm trước, nhà sử học Tạ Chí Đại Trường có một nhận xét trên mạng Talawas mà tôi cho là hợp lý: những nước nhỏ quanh Trung quốc nói riêng và các nước lớn nói chung muốn phát triển bền vững, giử được độc lập, tự chủ thì cần có vùng đệm. Ông nêu ra trường hợp Nam Hàn. Có lẽ nên nghiên cứu “học thuyết vùng đệm” cho Việt nam chăng? Một học thuyết vùng đệm dựa trên mô hình liên bang hoặc vùng tự trị là không có gì không hay. Khi ấy, ai đó có dã tâm quì gối, bán nước thì cũng chỉ bán được một phần thôi, chỉ một phần đất nước trở thành ‘cái chợ bán lẻ’, thuộc địa kiểu mới của người ta thôi.

Nhưng dù trong thời đại nào, cha ông ta đã nhắn nhủ phải coi Trung quốc là trung tâm của mọi chính sách đối ngoại, phải trên cái nền vì lợi ích dân tộc trên hết mà định ra chính sách quan hệ với Trung quốc.

Xét toàn bộ diễn biến chính trị, văn hóa, tư tưởng, kinh tế, tài chính, thương mại, an ninh quốc phòng…thì lợi ích nào đang chi phối chính sách ngoại giao của Việt nam với Trung quốc? Lợi ích nào bị hy sinh để đảng cai trị ‘kiên định’ con đường XHCN như giáo sư tiến sĩ Nguyễn đức Bình lý luận?

...

Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả. Trong bài tiếp theo vào tuần tới xin giới thiệu đến quý vị phần tác giả Trần minh Thảo viết về Văn hóa làng xã, Đông và Tây và giải pháp dân chủ cho Việt Nam.

---

Hadoban, Yokohama
Chính trị nó có muôn vàn dối trá và vô đạo đức. Nói vậy chứ không phải vậỵ CS VNhay VNCH đều có những cái sai của nó. Chủ nghĩa không thay đổi được xã hội, chỉ có con người mới làm tốt được xã hội mà thôi. Quốc gia hay CS chủ nghĩa nếu ở một nước , mà con người ý thức trách nhiệm, có tinh thần dân tộc, có đạo đức bản thân, có liêm sĩ dù CS hay không CS cũng đem lại một Xã Hội công bằng và nhân ái.

CS phát triển được, vì nó là một cuộc cách mạng vô sãn chuyên chính, lý tưởng quá cao đẹp, nhưng ngày nay CS bị thoái hóa vì con người theo CS mà không có tinh thần vô sản, nên chủ nghĩa CS chỉ là tư duy không tưởng và chủ nghĩa này đã gây biết bao hệ lụy. Việc của chúng không phải là việc "đứng lên đáp lời sông núi"hay việc làm cách mạng , mà việc của chúng ta là sống sao cho ra một con người, thì dù ở đâu cũng thật sự làm tốt được xã hội cả. Như vậy là "yêu nước", yêu xã hội và yêu con người.

Long, Đức
Bài này đã nêu rõ lý do tại sao xã hội ta lại như vậy, thế hệ trẻ lại suy đồi như vụ scandal mới đây. Tôi nghĩ TQ đã luôn làm mọi cách để VN yếu thế nhằm thu hút lợi ích của thế giới vào TQ. TQ có bè lũ bốn tên. TQ có thể áp dụng chiến thuật này cho VN?? Rượu mời không uống sẽ uống rượu phạt là cái cách mà TQ thích áp dụng. Chỉ tiếc là VN ko có minh quân, và nếu có chắc cũng như vua Quang Trung thôi.

Mai Ninh, SG
Bạn Minh Thảo nêu vấn đề này ra chẳng khác nào đưa ra một ngõ cụt. Một thể chế không dám chấp nhận cạnh tranh trong đất nước của mình thì làm sao có đủ sức để cạnh tranh với người ngoài. Cũng giống như trong một công ty, một người có chút kinh nghiệm, kiến thức học được không giám chỉ cho đồng nghiệp biết, sợ đồng nghiệp vượt qua mình. Rồi khi đồng nghiệp tìm cách vươn lên thì lại tìm mọi cách kéo xuống, hãm hại để giữ vị trí cho mình. Hậu quả thì mọi người đã thấy và đang thấy.

Linh, Moscow
Không những nhìn vào Israel, VN hãy nhìn vào Estonia và Phần Lan. Nếu tiếp tục con đường theo đàn anh TQ thì đảng CS hết thuốc chữa. Hãy dựa vào dân các ông Đảng ạ.

Lo Van Ten, Hà Nội
Vấn đề lãnh thổ là vấn đề khó khăn nhất mà Việt Nam phải đối phó. Thường thì kẻ mạnh luôn chiến thắng. Từ năm 1949 - 1950, Trung Quốc đã thôn tính nhiều nước như Tây Tạng, Mãn Châu,.. làm thuộc địa. Hiện nay hải quân Trung Quốc tập trung chủ yếu ở biển đông thể hiện rõ ý tưởng thôn tính hoàn toàn Trường Xa. Để bảo toàn được lãnh thổ, cách duy nhất là dựa vào các nước mạnh xây dựng các tuyến phòng thủ phương nam, thực hiện phương châm kẻ thù của địch là bạn của chúng ta. Về vấn đề hàng hoá Trung Quốc tràn ngập khắp Việt Nam là điều không tránh khỏi trong thời điểm hội nhập toàn cầu. Tuy nhiên có thể nhận thấy hầu hết hàng Trung Quốc là hàng chất lượng thấp và có nhiều sản phẩm độc hại do đó có thể thành lập các tổ chức phi chính phủ trợ giúp người tiêu dùng để người tiêu dùng Việt Nam không bị thiệt thòi, chỉ nên mua hàng Trung Quốc chất lượng tốt.

Việt Nam không nên có đa đảng trong thời điểm hiện nay, do bản chất dân tộc Việt Nam nếu có nhiều đảng sẽ gây mất ổn định đất nước, giảm khả năng phát triển kinh tế, Đảng cộng sản đang làm tốt nhiệm vụ của mình nếu cần có thể đổi tên thành Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà theo đúng tuyên ngôn độc của Bác Hồ kính yêu để gắn kết các thành phần kinh tế của đất nước. Đảng thấy cần làm gì nên làm không cần phải nghe theo lời của Trung Quốc.

Ý kiến
Mới đây trên tờ FAZ Chủ nhật của Đức có bài báo về các doanh nghiệp may của người Việt Nam bên Việt Nam dời xưởng may qua Cambodia vì trả 100 USD/tháng lương cho một công nhân VN họ coi là quá đắt, bên Cambodia chỉ phải trả phân nửa là 50 USD/Công nhân/tháng. Tư tưởng yêu nước để đâu hết rồi hay chỉ còn lo làm giàu bằng mọi giá, phát triển như vậy có bền vững không?"