Trần Tiến Dũng viết cho BBC từ TP Hồ Chí Minh

	Quá trình rước đuốc gây nhiều tranh cãi

Tin về một du học sinh được chọn tham gia rước đuốc, anh Lê Minh Phiếu đã có thư ngỏ gởi đến ngài chủ tịch IOC phản đối việc Bắc Kinh chính trị hóa tinh thần Thế Vận hội, qua việc lập bản đồ rước đuốc qua Hoàng Sa trước khi đến Sài Gòn.

Bộ mặt thông tin về rước đuốc Olympic Bắc Kinh có hai mảng đối lập rõ rệt. Các kênh truyền thông nhà nước hầu như không đưa tin gì về thái độ ủng hộ và phản đối khi ngọn đuốc đi qua London, Paris, San Fransisco. Trong khi đó, thế giới blog thì lại tràn ngập hình ảnh và tin nóng về về sự kiện trên.

Hé cửa thông tin?

Người ta nhớ lại rằng, trước đây trong nội dung thư ngỏ phản đối Trung Quốc hành chánh hóa quần đảo Hoàng Sa của một nhóm văn nghệ sĩ sống trong nước, họ đã gởi đi lời kêu gọi không ủng hộ Thế Vận hội Bắc Kinh.

Tinh thần trên được các trang web truyền đi và đã thu thập được hàng ngàn chữ ký.

Gần đây hơn và ở một nội dung khác, bức thư ngỏ của một nhóm văn nghệ sĩ ở Hà Nội đã phát đến các cơ quan công quyền cấp cao và công chúng văn học về việc kiến nghị đừng thu hồi tuyển tập thơ Trần Dần.

Ở Việt Nam lúc này, một câu hỏi mà mọi người có ý thức đang tự hỏi hoặc trao đổi riêng tư với nhau bằng nhiều tâm trạng rằng: Không hiểu sao các cơ quan quản lý thông tin bỗng hé cửa, cung cấp thêm dưỡng khí cho mọi người được rộng đường hít thở.

	Báo VN không đề cập tới biểu tình

Ông C, một nhà báo có 15 năm thâm niên, vừa lãnh xong tiền trợ cấp vì tự ý nghỉ việc kể rằng: Nhà báo VĐD có rủ một số tờ báo lớn đi làm lọat bài về nông dân bị mất đất ở Long An.

Không tờ báo lớn nào chịu cử người đi cùng ông, lý do là nếu viết đúng sự thật thì không thể đăng. Rốt cuộc ông VĐD phải đi làm bài một mình, và trong bài viết có cụm từ “ cướp đất”.

May thay trong hệ thống báo chí lớn nhỏ khắp cả nước cũng còn có tuần báo VN chịu đăng mà không cắt bỏ cụm từ “cướp đất.”

Trong lịch sử xã hội thông tin độc quyền ở Việt Nam, cũng có nhiều thời kỳ nhà nước thực hiện chính sách “ngó lơ” một khoảng thời gian để cho những thành phần theo khuynh hướng thông tin tự do “đục lỗ” xả xú páp. Và tuy chỉ là tạm thời và rất ngắn ngủi, những giai đoạn đó luôn là mùa xuân rực rỡ của xã hội thông tin Việt Nam.

Một nhà thơ vỉa hè kể: Anh được một quan chức trong ngành Văn hóa tư tưởng cho rằng, anh thiếu thông tin “trầm trọng” về quan điểm của nhà nước trong vụ Hoàng Sa và Trường Sa.

Quan chức này sẵn sàng trao đổi với anh để anh có quan điểm chính xác trong việc đưa ra chính kiến trong sáng tác.

Giá trị thông tin phản biện

Không ai ngây thơ cho rằng nhà nước đang dần dần từ bỏ công cụ sắc bén toàn trị thông tin.

Nhưng các cơ quan quản lý thông tin dù rất muốn cũng không thể kiểm soát hết được toàn bộ thông tin qua ngõ Internet trong thời đại toàn cầu hóa.

Không ai ngây thơ cho rằng nhà nước đang dần dần từ bỏ công cụ sắc bén toàn trị thông tin.

Đương nhiên hệ thống an ninh mạng có dựng bức tường lửa, nhưng việc vượt bức tường này đối với công dân mạng chỉ là việc thích hay không thích vượt mà thôi.

Thế nên việc bị bắt buộc phải chung sống với những kênh thông tin đối lập là việc mà các quan điểm quản lý thông tin bảo thủ nhất phải tập chịu đựng.

Các nhà báo, các độc giả ở hải ngoại thời gian gần đây luôn ngạc nhiên về các nguồn thông tin đa dạng từ trong nước.

Cùng với trang nhật ký trên mạng, nhiều blogger đã trang bị cho mình ý thức nhà báo công dân.

Y, một nhà báo nữ nói: “ Tôi cũng có blog, vào cơ quan hay ở nhà mở mạng ra đọc là chính.”

Có một sự thật, với hơn hai mươi triệu người sử dụng Internet, một xã hội thông tin khác đã hình thành ở Việt Nam.

Và đời sống thế giới thông tin đó đã tạo nên những giá trị mới về quyền được thông tin cũng như quyền đưa ra thông tin.

	Thông tin tràn đầy các trang mạng

Một số trí thức trong nước lạc quan nhận định rằng, tinh thần chính của đời sống thông tin ở Việt nam trong vài năm tới là tinh thần phản biện.

Những người bi quan thì lắc đầu cho rằng, từ ý thức thông tin trên thế giới ảo đến thể hiện sức mạnh dư luận ở đời thực là một khoảng cách rất xa.

Giá trị thật của tinh thần thông tin phản biện chỉ có ở một xã hội dân sự đúng nghĩa, trong đó quan điểm phản biện phải là những chi tiết của toàn bộ tinh thần đối lập thông tin.

Xây dựng đúng tinh thần thông tin này, trước tiên chính là bảo vệ giá trị thông tin phản biện khỏi bóng tối của số phận trở thành một công cụ mị dân.

Hiện nay với kiến thức cơ bản về sử dụng máy tính, riêng trên hệ thống thông tin internet, trong một chừng mực nhất định, mỗi công dân cũng có quyền thông tin của mình. Điều đó phần nào cũng cho thấy những tín hiệu hy vọng về văn minh thông tin ở Việt Nam.

Và những ngày này, ở các quán cà phê có đông nghệ sĩ vỉa hè và nhà báo công dân, không khí xác nhận tin, và săn tin để đưa lên blog rất háo hức:

“Sao rồi?” “Hay gì chưa? Hôm 9/4 bà con các tỉnh lại lên biểu tình đòi đất ở khu trung tâm Sài Gòn ”.

“Ngài Thủ tướng Anh xù chuyện dự lễ khai mạc ở Bắc Kinh rồi. Ha ha!.”

“ Sao, sao ! Có chắc ông Ban Ki- Moon không dự Olympics không cha nội?”

“ Ông Bush mà không đi Bắc Kinh tao chịu thua mày một chầu nhậu để ăn mừng.”

Bài viết trong chuyên mục này phản ánh quan điểm riêng của tác giả. Thư từ góp ý xin gửi về [email protected] hoặc sử dụng hộp tiện ích bên tay phải.

Ẩn danh
Bạn Mai Nam, VN thân mếm. Thật sự đọc những điều bạn viết mà tôi ngán ngẫm thay cho một lý luận cùn của bạn. Tôi không ưa cái suy luận kiểu đó nên đưa ra vài điều phản biện sau đây:

1. Bạn nói đất là của nhà nước, nhà nước chỉ cho dân tạm quyền sử dụng? Xin lỗi bạn, nhà nước là ở đâu ra vậy? Và chẵng lẽ mọi người đang làm công tác trong nhà nước là người ngoài hành tinh cả sao(hãy nhớ câu dân là gốc dùm)? Từ thuở ban sơ còn chưa hình thành cụm từ "nhà nước" thì người dân làm gì để mở mang bờ cõi mà không bị xem là cướp đất? Nghe bạn nói, hóa ra toàn nhân loại toàn là những kẻ "ở trọ" sao? Nực cười thật.

2. Tôi đồng ý việc quản lý blog nhưng bạn nói lề phải như thế nào thì cần phải xem xét lại. Cấm người ta nói sự thật thì là phải à?

3. Tất nhiên, làm sao tôi muốn con tôi ăn phải những thứ độc hại cho được. Nhưng thay vì ỡm ờ nói chúng đừng ăn nó, tôi sẽ vạch rõ cái hư hại của nó cho chúng hiểu để còn ngừa. Giống như khi ta đặt một con rắn vào một hộp quà xinh xắn và nói với người bạn "đừng mở nó" vậy. Bạn nghĩ xem người bạn ấy có mở hộp quà ấy không?

4. Bạn bị nghiện thông tin bị che dấu à? Thế ra bạn đồng ý có những loại thông tin bị che dấu và cần phải biết sự thật sao? Thế thì bạn phải cảm ơn internet nhé.

Lê Hồng Hà, HN
Theo tôi hiểu thì “Vai trò của truyền thông phi chính thống” (một tiêu đề thảo luận trước đây của BBC) đã nâng lên một cách đáng kể. Và không có “Great Firewall” như nhóm Lửa Biển Đông mô tả (BBC, 8/4/2008). Bằng chứng là mọi người có thể tiếp cận khá thoải mái thông tin trên mạng hay các kênh truyền hình của thế giới.

Còn yêu cầu truyền thông chính thống phải đưa những tin nhạy cảm là việc chưa nên vào lúc này. Ví như chuyện “rước đuốc Olympic” thì trên mạng hay ở các quán cà phê có thể trao đổi thoải mái. Nhưng nếu truyền thông chính thống đưa tin thì sẽ gây khó khăn cho bao người đang đánh cá trên Biển Đông: Gặp lúc gió bão vẫn phải nhờ nước ngoài giúp đỡ mà.

Mai Nam, VN
1) Đất đai là của nhà nước, cho dân tạm quyền sử dụng, cần thì "thu hồi". Sao nhà bao dám dùng "cướp đất" đối với chính quyền XHCN? Nhà nứoc ta trưng dụng đất cho dự án có trả tiền hẳn hoi nhé. Dẫu tiền này chỉ bằng 10 hay 60% giá thị trường thì vẫn là "có trả". Điều này giống như các đồng chí có quyền lực tới ăn ở các nhà hàng, dù trả ít hay không trả thì các chú hàng vẫn cười tươi và cảm ơn, hẹn tái kiến. Phản đối khi bị thu hồi đất thì buộc nhà nước thành lập đội cưỡng chế và buộc ông cựu thủ tướng Phan Văn Khải ban nghị định cấm tập trung quá 5 người để khiếu kiện.

2) Quản lý blog chẳng qua là để "chúng" đi đúng lề đường bên phải, giống như chúng ta nhắc nhở trẻ em khi "chúng" tham gia giao thông mà thôi. Ai hiểu sai coi chừng bị gọi là phản động.

3)Bạn có muốn con cái nhà bạn ăn phải chất độc trong thực phẩm rất ngon mắt đầy rẫy ở thị trường? Báo chí phải bày ra những món ăn tinh thần lành mạnh. Không thể đưa ra những thông tin trái ý đảng để đầu độc dan. Khốn nỗi, "bọn" nghiện ma tuý lại cứ tự rước độc chất vào cơ thể. Phải cấm. Trong thông tin cũng vậy thôi.

4)Tôi (có lẽ) cũng nghiện những thông tin bị che dấu. Tự biết nguy hiểm mà vẫn bỏ ngoài tai sự khuyên, răn, cấm đoán của đảng cha và nhà nước mẹ.

Phước, Đà Nẵng
Trong một chế độ có lúc thịnh lúc suy, mình đang ở vào lúc thịnh hay lúc suy bác Trần Tiến Dũng, vấn đề bác nói ra ai cũng hiểu, hiểu đến trần trụi nữa là khác.

May mắn là Bác TTD biết sử dụng internet và có tiền sử dụng internet, bản thân bác được truy cập thường xuyên những thông tin nhanh, nóng hổi trên toàn thế giới, cả thông tin dể nghe và khó nghe để có cái nhìn hai chiều, tính phản biện được cân nhắc và khách quan hơn.

Bác TTD nói có hơn 20 triệu người VN sử dụng internet, thế là vẫn còn 60 triệu người chưa sử dụng, bỏ qua những em bé đang tuổi ăn tuổi chơi, những cụ ông cụ bà đang nâng niu trân trọng những ngày tháng được ăn được thấy được cười của mình. Chúng ta còn hơn nữa dân số chưa sử dụng internet, có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính là nghèo, thiếu ăn thiếu học, muốn có được những nhu cầu tinh thần và vật chất chính người dân phải vận động hết mình, khao khát được đủ ăn, được học.

Báo chí muốn có tự do, ngoài sự tác động bên ngoài, chính báo chí phải đi đầu trong việc khát khao và đấu tranh để có được nó. Một chế độ bao giờ cũng tồn tại mặt yếu chủ quan của nó, chúng ta phản biện mà thiếu phương pháp phản biện, thiếu dũng cảm phản biện thì kết quả không như ý muốn, đôi khi đi ngược lại ý muốn.

Bộ mặt thông tin VN là như vậy, muốn khác hơn, cần phải học nhiều. Tôi hỏi các bạn sinh viên đi du học ( du học thật sự đấy) mong muốn điều gì, các bạn đều trả lời, mở mang tầm hiểu biết, giúp mình giúp đời. Báo chí VN cũng vậy thôi.