Vai trò của báo chí và xã hội dân sự

Sự kiện bắt giữ hai cựu cán bộ công an và hai nhà báo của Tuổi Trẻ và Thanh Niên minh chứng cho những điều đã được thảo luận trên một số diễn đàn tại hải ngoại và trong nước.

Đó là thảo luận về xã hội dân sự, về vai trò của nó cũng như của truyền thông trong tiến trình chuyển hóa tại Việt Nam hiện nay.

Tự do chỉ thật sự có được khi có một xã hội dân sự độc lập với chính quyền, trong đó các nhà báo tự do là một mũi nhọn tiên phong.

Dân chủ chân chính cũng chỉ có được khi người dân thật sự có được quyền làm chủ xã hội, thật sự được hoạt động độc lập và làm đối trọng với chính quyền.

Nhận diện và hỗ trợ

Những gì đã và đang xảy ra trong vài năm gần đây trong nhiều thành phần xã hội khác nhau tại Việt Nam: công nhân, nông dân, nhà báo, nhà giáo, sinh viên v.v., cho thấy một xã hội "do dân và của dân", không do đảng và của đảng, đang xuất hiện.

Nhiệm vụ của những người dân chủ là nhận diện được những sự kiện và những nhân tố, nhân sự này để hỗ trợ tích cực và hữu hiệu cho họ, nhằm đẩy nhanh tiến trình hình thành vững chắc, mạnh khỏe của những nhân tố này.

Để giúp họ sớm có đủ sức mạnh để độc lập, rồi chuyển thành một lực lượng đối trọng, và tiến đến đối lập, với giới cầm quyền độc đoán, độc quyền hiện nay, thu hẹp dần không gian sinh tồn của nó, "bào mòn" dần và nhanh thế và lực của nó, làm bộc lộ rõ tính chất bất lực, phi chính nghĩa của nó, để cuối cùng nó sẽ bị tan rã, hoặc "tự vỡ", hoặc bị lật đổ bằng phong trào quần chúng nổi dậy, hoặc bằng cả hai.

Việt Nam đang chín muồi cho việc chuyển vào giai đoạn cuối cùng của tiến trình này. Đang bộc lộ mối mâu thuẫn-triệt tiêu (zero-sum) giữa các thành quả tích cực của phát triển kinh tế với các hậu quả tiêu cực đầy tai họa của suy thoái văn hóa-xã hội.

Các sự kiện đang đẩy nhanh tiến trình thay đổi Việt Nam vào giai đoạn chót, giai đoạn chuyển hóa thể chế chính trị, sau hai giai đoạn chuyển hóa kinh tế; nới lỏng không gian sinh hoạt xã hội và mở cửa bang giao quốc tế - hai giai đoạn mà đảng Cộng sản Việt Nam không thể không thực hiện để tồn tại sau sụp đổ của Liên Xô và khối Đông Âu.

Các thực thể ngoài luồng

Công việc của những người dân chủ trong-ngoài nước là nhân diện được các sự kiện, nhân tố và nhân sự độc lập đang xuất hiện ở cả bên trong hệ thống chính trị-văn hóa "quan chính" và bên ngoài xã hội, trong "dân chính" hay ngoài luồng.

Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, hệ thống Tin Lành “tại gia”, các nhóm trẻ, nhỏ, chính trị-văn hóa-xã hội “tại gia”, các bloggers tự do…đang là những nhân tố của một thực thể như thế.

Được hỗ trợ, các thực thể này sẽ lớn mạnh lên, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến trình chuyển hóa xã hội vào giai đoạn cuối cùng, giai đoạn sụp đổ của một chế độ chính trị vốn đang gây trở ngại cho sự phát triển một nước Việt bền vững và lành mạnh

Đây là một hệ thống không xây dựng trên sự chọn lựa tự do và đồng thuận của đa số nhân dân, mà trên tranh chấp đặc quyền-đặc lợi của các nhóm đại gia chính trị-thương mại, và trên qui luật của chế độ tư bản thời kỳ “rừng rú”, không phải pháp trị (rule of law ).

Nhìn một cách khách quan và tự nhiên thì giai đoạn này đã bắt đầu rồi, chỉ cần đẩy nhanh và đẩy đúng nữa mà thôi. Đây là trách nhiệm và công việc của mọi người Việt quan tâm đến hiện tình đất nước và tiền đồ của dân tộc - một công việc không đơn giản nhưng hiện đã có điều kiện để trở thành khả thi.

Giáo sư Đoàn Viết Hoạt là một nhà bình luận chính trị hiện sống tại Virginia, Hoa Kỳ. Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.

Vuong Ve, Hà Nội
Việc bắt hai nhà báo vừa qua là một mũi tên bắn nhiều đích của ĐCSVN, họ có cả cái gọi là: Ban TTVHTƯ kia mà. 1. Việc sáp nhập HN và Hà Tây đang rất được dư luận cả nước quan tâm, mà việc sáp nhập này có quá nhiều bức xúc của nhân dân cả nước, có quá nhiều toan tính lợi ích cá nhân của các Quan, vì vậy việc bắt các nhà báo sẽ lái dư luận xã hội qua một hướng khác. 2. Cảnh cáo các nhà báo "đừng có vùng vẫy làm gì, vô ích thôi, muốn có tự do, dân chủ thì phải ủng hộ đảng dù đảng có đúng hay chưa đúng" . Tóm lại, ý đảng đã qyết thì lòng dân chỉ vệc mà phục tùng, còn tự do, dân chủ thì ngày nào đảng cũng nhắc đến rồi, dân im đi cho đảng đỡ mệt!

Cao Chung, Đà Nẵng
Có phải là vì hai phóng viên của mình bị bắt, nên báo thanh Niên và Tuổi Trẻ đã lên tiếng dữ dội, các báo khác cũng vì đồng nghiệp của mình đã lên tiếng. Nhờ có thông tin nên nhân dân cũng bàn tán xôn xao, phản ứng rất mãnh liệt về vụ PMU 18.

Nhưng sau hai ngày báo chí đăng rùm ben, đến ngày thứ ba lại im như hến, chắc ai cũng hiểu đã được chỉ đạo. Vấn đề ở đây tôi muốn nói những người dân bất đồng chính kiến, hoặc bị oan sai quá bức xúc trước cảnh công lý bị bẻ cong, phản ứng tất nhiên cũng bị công an khởi tố bắt nhốt, họ rất mong muốn có một tờ báo, tiếng nói của công luận thì rất khó, khó lắm.

Còn bàn về cái gọi là bí mật Quốc Gia của CSVN đó chỉ là trò bưng bít thế thôi. Phân tích việc tiết lộ đường dây chạy án của thiếu tướng Phạm Xuân Quắc có tác động gì nào? 1.Vạch được sự chỉ đạo, sự móc ngoặc của các cơ quan PL, của những kẻ tự đặt cho mình vai trò lãnh đạo, đó là bí thư, ủy viên TƯ, là bộ chính trị đảng CSVN!

2. Thông tin đó làm bọn chạy án chùn bước. Chắc chắn chỉ có những kẻ tham nhũng không chấp nhận, tôi tin rằng việc làm đó nhân dân VN rất đồng tình. Thế thì tại sao Tư nhân không được ra báo, để lên tiếng bảo vệ những người dân cô thế!

Nhân đây tôi muốn nói lên tiếng nói chung của người dân VN họ rất cần những tờ báo độc lập, không phụ thuộc vào Nhà nước CS.

Cũng từ đây nhân dân VN phải hiểu rằng chỉ có báo chí tư nhân không chịu sự chỉ đạo của đảng CS mới dám lên tiếng bênh vực người dân trước quyền lực bọn Tham nhũng được.

Linh Trung
Hai nhà báo bi CA khởi tố với tôi danh "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ", quả thật ở bên VN thì cũng không sai bao nhiêu vì họ là công nhân viên của nhà nước mà. Ông chủ (nhà nước) phạt nhân viên của mình vì đã không làm theo ý chủ (mà ý ông chủ - đảng CS - thì tùy tiện).

Nguyen, VN
Đúng là tại VN hiện nay ai bất mãn hay bất đồng ý kiến gì đó thì chỉ có nước phân trần trên internet hay BBC còn thì đừng mong bất cứ cơ quan chính quyền có trách nhiệm nào đứng ra điều trần phải trái và mọi chuyện đã trở thành lẽ đương nhiên như câu 'Sống chung với lũ' vậy!

D Tan, Biên Hòa
Bài viết này của ông Hoạt cho ta thấy có thể xảy ra trong tương lai xa thôi, trong thực tế chưa có lực lượng nào đủ mạnh để thay thế đảng CSVN cả. Nhưng tình hình hiện nay cho ta thấy sự đối lập khá rõ giữa nhà nước và nhân dân. Sự phản ứng của chính phủ vừa qua về vụ bắt hai phóng viên là hành động hết sức bất ngờ, như một trò diễn vậy. Đây là hành động nguy hiểm có thể gây mất lòng tin và sụp đổ.

BTD, HN
Chỉ một chi tiết cũ đó là: khi tướng Quắc đang điều tra dở thì bị thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký quyết định cho về hưu thì lúc đó nhiều người đã biết ngay rằng sẽ có chuyện xảy ra như ngày hôm nay.

Botay.com
Qua vụ này thì mọi người mới thấy rõ rằng ở Việt Nam không hề và chưa bao giờ được dân chủ thực sự. Tất cả các vụ án lớn hết bắt rồi lại tha, rồi lại bắt, chẳng qua chỉ là trò diễn kịch giả dối để che dấu mặt sấu trên vũ đài chính trị. Tôi tin rằng những người vừa bị bắt sẽ lại được tha và hoà cả làng thôi, đừng tin vào cuộc chiến chống giặc nội xâm (chống tham nhũng) làm gì nữa, bàn tay sắt của thủ tướng Dũng đã bị bọn tham nhũng nung chảy rồi.

Đặng Tuyên, Hà Nội
Ngày nay thế giới đang chuyển dần từ đơn cực sang đa cực. Mỹ rồi sẽ dần mất thế độc tôn. Ngày nay có nước nào sợ Mỹ đâu, ngay cả nhân dân Iraq. Giáo sư sống ở Mỹ nên tưởng rằng Mỹ mạnh lắm. Giáo sư nói rằng đã đến lúc "chín muồi" để lật đổ chính quyền nhưng lại không dám đưa ra thời gian cụ thể mà chỉ phỏng đoán mò vậy thôi.