15 Tháng 10 2008 - Cập nhật 10h53 GMT

Luật sư Lê Quốc Quân
Gửi đến BBC từ Hà Nội

Vụ án nơi ranh giới đúng sai rất mờ nhạt

Lần đầu tiên bốn bị cáo là đảng viên cộng sản nằm ở trong cơ quan có quyền lực nhất là Bộ Công An và hai tờ báo lớn bị đưa ra tòa trong một vụ án với những cáo buộc quện chặt lấy nhau.

Đã từng sát cánh trong cuộc chiến chống tham nhũng giờ họ là bị cáo đứng cùng nhau sau vành móng ngựa.

Việc đưa bốn bị cáo này ra tòa đặt những dấu hỏi to tướng về quan hệ giữa chống tham nhũng, tự do báo chí và quyền tự do dân chủ.

Rõ ràng trong bất cứ xã hội nào, muốn chống được tham nhũng phải đề cao việc minh bạch hóa và phương tiện tối ưu chính là tự do báo chí.

Ở một tầm vóc lớn hơn, việc xét xử họ kích thích sự nghi ngờ của một khối dân chúng rộng lớn đang hoang mang vì mục kích những hành vi tham nhũng hàng ngày quanh mình trong khi các tờ báo đang càng ngày trở thành “lá cải sạch” khi chỉ nói nhiều về hiếp dâm, cướp của, hoa hậu và sàn nhảy “vương vãi bao cao su”...

Điều đó cho ta hy vọng vì quá trình dân chủ hóa đất nước đang tiến thêm một bước khi nó có thể thực hiện từ ngay chính trong lòng hệ thống. Dù bị bịt mệng trong một thời gian dài và việc đưa tin của các báo là rón rén nhưng trong sâu xa, nó thể hiện tính chính đáng của các “đồng chí” nhà báo.

Đây cũng là điều đáng vui mừng, đặc biệt là Nhà báo Nguyễn Việt Chiến, vì tin mình đã làm đúng.

Họ đã đứng về phía nhân dân trong một môi trường bị bưng bít thô bạo.

Họ đã “rót” một phần sự thật và đang sinh sôi nảy nở một cách chân thành trong khối bình dân. Lương tâm của khối dân chúng này sẽ càng ngày càng bất trị trong niềm khao khát sự thật nhiều hơn, mạnh hơn nữa.

Nghi ngờ về pháp lý

Trong khi tác nghiệp có thể các nhà báo chưa đúng hoàn toàn nhưng vấn đề là tính toàn diện và khách quan.

Khi quan tham bước ra khỏi nhà giam và vụ án bị tách ra là lúc kẻ thù của luật pháp phản công. Ở đây “tinh thần pháp luật” không được ứng dụng mà các “quy phạm pháp luật xơ cứng” được áp đặt.

Thay vì xem xét một cách toàn cục, với các động cơ và mục đích, vụ án đã được tách khúc về các hành vi để cáo buộc phạm tội. Vụ án tham nhũng chưa xong và còn ngổn ngang những dấu hỏi về sự đúng sai thì sự phản đòn vội vàng đối với những người cầm bút là không chấp nhận được.

Giống như nhiều vụ án chính trị khác, vụ án này khách thể bị xâm hại là rất khó chứng minh. Trong luật pháp bao giờ cũng phải có hành vi phạm tội, có hậu quả xảy ra và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả đó thì mới xác định được có tội.

Ngược với những cáo buộc về xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tổ chức và công dân, nhân dân không thấy có hậu quả mà ngược lại cám ơn các Nhà báo vì đã cung cấp cho họ nhiều góc nhìn hơn.

Khi hậu quả (khách thể) là không chứng minh được cùng với động cơ và mục đích (mặt chủ quan) là trong sáng thì các cấu thành tội phạm theo Luật hình sự phải coi như chưa có mà đối tượng điều chỉnh phải là Luật báo chí.

Thêm nữa là không có “người có nghĩa vụ và quyền lợi liên quan” nào được triệu tập cho thấy sự mong manh trong cáo buộc về tính chất của hành vi.

Bài học cho tương lai

	Làm tướng công an cũng không được an toàn trong một hệ thống ranh giới đúng sai rất mong manh

Họ xuất hiện trước tòa không hiên ngang, mãnh liệt như những nhà đấu tranh dân chủ đã từng bị đưa ra tòa bởi vì dù sao họ cũng là những đảng viên, đã từng ăn lương của chế độ này trong suốt cuộc đời hành nghề của mình.

Đặc biệt Nguyễn Văn Hải đã thừa nhận đến 80% những cáo buộc của Viện Kiểm sát là đúng.

Nhưng rõ ràng hiệp sau sẽ là quyết định. Khi chính họ được tự do làm báo tư nhân và có thể trở thành chủ bút, họ sẽ thiết tha hơn với những điều mình viết và chắc chắn sẽ kiên quyết bảo vệ quan điểm của mình.

Vụ án thực sự còn là một bài học lớn cho những người làm công tác an ninh, họ là nạn nhân trong một chế độ nơi các quyết định nặng tính độc tài.

Các cơ sở để gọi là phạm tội là mờ nhạt, ranh giới giữa cái đúng và cái sai trở nên mong manh.

Bài học hay nhất có lẽ là bốn bị cáo này đã thực thi triệt để quyền tự do dân chủ, tự do báo chí – một nhân quyền cơ bản mà lẽ ra không bao giờ được có khái niệm “lợi dụng” đi kèm.

Và với việc kết án các cơ quan tố tụng đã “tặng không” cho phong trào dân chủ hai nhà báo nổi danh. Bốn cựu đảng viên cộng sản đã vô tình trở thành “đồng chí” với những ai đang đấu tranh đòi tự do dân chủ, nhân quyền cho Việt Nam.

Việc làm của họ là có lợi cho dân tộc. Đó là điều mà các nhà báo nên tự hào.

Luật sư Lê Quốc Quân là một nhà bất đồng chính kiến, từng bị giam 100 ngày tại Việt Nam. Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.

---

PPT
Lần đầu tiên người dân được biết đến vụ xử những đảng viên không phạm tội tham nhũng. Nhưng từ đây nổi lên hai vấn đề: Một là các đòi hỏi của công dân mỗi ngày một bức bách, một lớn rộng, thánh ra phong trào bắt đầu từ những nông dân mất đất, công nhân không được công đoàn nhà nước bảo vệ quyền lợi, đến giới trí thức đòi nhân phẩm, công bằng và dân chủ.

Hai là tính phân hóa thông tin ngày một rõ nét. Đa số nhân dân tiếp nhận thụ động thông tin từ các đài báo nhà nước. Nhưng những người chủ động đi tìm thông tin mỗi ngày một nhiều: Họ khao khát sự thật, và họ đã mất niềm tin vào những gì thông tin nhà nước cung cấp chưa kể là cảm thấy bị xúc phạm.

Thùy
Qua phiên toà như thế người ta thấy rõ bản chất của chế độ toàn trị. Không thể nuôi ảo tưởng công lý trong xã hội cộng sản, cũng không hy vọng xây dựng nền tư pháp độc lập dưới sự cai trị của một đảng.

Anh Chiến là người "khôn nhưng không ngoan" dưới mắt kẻ thực dụng cơ hội, nhưng là nhà báo can đảm dám chấp nhận bản án mà chỉ cần nhận tội anh có thể chỉ bị án tù treo. Ý tưởng đấu tranh cho một xã hội công bằng nhân ái gần như không tưởng khi xã hội ấy bị cai trị bởi thế lực độc đoán.

Tất cả trông mong vào sự sáng suốt của kẻ lãnh đạo mà không có luật pháp nào buộc họ phải làm, đơn giản vì họ ngồi trên pháp luật. Đấu tranh cho một xã hội dân chủ mới là mục tiêu lâu dài mà những người sĩ khí như anh Chiến có thể hy sinh một cách xứng đáng.

Sài Gòn
Gửi bạn Huế, Thứ nhất bạn nên đọc kỹ bài, LS Quân nói cho không phong trào hai nhà báo chứ không phải 4 như bạn nói. Thứ 2 là tại sao lại nhà bất đồng chính kiến lại không được bàn bạc? Tôi không dám nói rằng nhận định này của bạn là thiếu hiểu biết nhưng cách lý luận khó hiểu. Thứ 3 là theo bạn công dân thể hiện quyền mình thì xã hội lại không có kỷ cương sao? Mong bạn suy nghĩ và trả lời giùm tôi.

Linh
Gửi ông Huế! Ông biết kỷ cương là gì? Hay ông chỉ nói trong cái tầm nhìn của bốn bức tường mà không biết việc gì xảy ra ngoài đó. Theo ông cứ ủng hộ dân chủ thì là làm loạn à? Rất mừng vì Đảng có những Fan cuồng nhiệt như ông!

Người Hà Nội
Rất nhiều người, nhất là thế hệ trẻ, nhưng người bị người ta chụp vào một cái kính màu hồng để nhìn cuộc sống, đã nhận ra bản chất của chế độ, đã thấy cuộc sống không toàn màu hồng như họ đã được nghe ở trường qua các bài học nhồi sọ của ngành giáo dục.

Đây thực sự là một sự thất bại của những thế lực đen tối trong xã hội. Hy vọng, qua vụ án này, nhân dân sẽ mạnh mẽ hơn trong đấu tranh để giành lại những quyền cơ bản của mình đã được quy định trong hiến pháp như quyền tự do ngôn luận, tư do báo ch!

Con giun
Kết quả xét xử vụ án 2 nhà báo mang nặng hình thức "răn đe" đối với cả nội bộ cũng như môi trường báo chí bên ngoài , thể hiện sức mạnh của giới tham nhũng nắm quyền lực.

Luật sư Lê Quốc Quân mặc dù là nhà bất đồng chính kiến, nhưng bài viết rất khách quan với phân tích rất sâu sắc, thể hiện kiến thức uyên bác và rất thực tế Việt Nam. Hy vọng sự giúp đỡ của thế giới là mờ nhạt, người dân Việt Nam phải có cách dung hoà để bảo vệ cá nhân mình mà thôi.

Người nhỏ tuổi
Sau khi xem xong vụ án xử, tôi không còn tin nhà báo nữa,vì từ đây ai dám viết mà không đúng luật. Nhưng phải nhìn nhận là ông Nguyễn Việt Chiến là anh hùng thời nay.

Nếu tôi có con trai sẽ lấy tên Việt Chiến đặt tên cho con trai của tôi.

Chính Trực
Cám ơn bài bình luận của Luật sư Lê Quốc Quân đã cho tôi hiểu nhiều hơn góc cạnh của luật pháp độc tài của kẻ mạnh, muốn tù tội là y như thế. Tội nghiệp cho những ai muốn sống theo sự thật phải trả giá quá đắt. Thời đại văn minh nhưng chân lý là chuyện "cõi trên"

Niềm tin của tôi sẽ trông cậy vào ai? Tôi luôn ủng hộ hết mình cho nhà báo Nguyễn Việt Chiến và chúc Anh ấy luôn sống vững tin với chân lý của mình đã chọn.

Hoàng Mai
Cám ơn luật sư đã cung cấp những nguyên tắc pháp lý cơ bản cho người đọc mà phiên tòa đã không áp dụng trong vụ xử án này. Tuy nhiên việc hy vọng bốn đồng chí đảng viên trở thành những người góp vào lực lượng đấu tranh cho dân chủ thì không nên mơ hồ.

Tại tòa chỉ có ông Chiến vẫn còn khẳng khái chứ các ông khác đã thỏa hiệp với hệ thống chính trị rồi. Bằng chứng là họ đã im lặng hoặc thừa nhận những gì tòa cáo buộc.Bởi vì không chỉ họ mà vợ, con, cháu hoặc ông, cha họ đang được quyền lợi của hệ thống mang lại hoặc chí ít hệ thống sẽ không tước đi quyền lợi chính đáng của họ.

Hoàng
Bài báo phân tích rất đúng. Dù các ông Chiến, Hải phải trả giá đắt, nhưng cái giá đó không uổng phí. Qua vụ án, nhân dân thu nhận được nhiều điều bổ ích, đặc biệt trong việc nhìn nhận đánh giá về bản chất chế độ.

Cơ quan tố tụng không chỉ "tặng không" cho phong trào dân chủ 2 nhà báo nổi danh; mà còn đánh mất lòng tin, vốn đã bị lung lay, của dân chúng vào Đảng CS. Hoan hô vụ án.

Huế
Đối với ông Quân, đã từng bị giam 100 ngày, là "nhà bất đồng chính kiến" rồi thì còn bàn bạc phân tích làm gì nữa.

Nói rằng phong trào dân chủ đang phát triển mà xã hội chỉ có màu đen tối, thì đứa trẻ con cũng bật cười. Ông cho rằng, các cơ quan tố tụng đã biếu không cho phpng trào dân chủ 4 đồng chí thì cái phong trào đó sẽ lớn lên với những thành viên sống không có kỷ cương chăng?