![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() |
![]() |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Trí thức VN 'tự ru ngủ mình'?
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Giáo sư toán học Hoàng Tụy đã gây tranh luận khi có bài viết, trong đó ông nói phần lớn những trí thức Việt Nam đào tạo ở
Liên Xô và các nước XHCN cũ 'thiếu căn bản về văn hóa phổ quát'.
Trong bài "Để có lớp trí thức xứng đáng", đăng ở tạp chí Tia Sáng tháng 12.2008, ông Hoàng Tụy nhận xét tư duy của lớp người này "chỉ phát triển theo một đường ray mà hễ ai trật ra là nguy hiểm". 'Tụt hậu, ru ngủ mình' "Dễ bị lâm vào thế ếch ngồi đáy giếng, dễ mắc bệnh vĩ cuồng, không hòa nhập vào dòng chảy văn minh của thời đại, không chấp nhận luật chơi quốc tế, rồi ngày càng tụt hậu mà vẫn tự ru ngủ mình, tự đánh lừa mình, và đánh lừa nhân dân mình với những thành tích không có thật." Ông Hoàng Tụy nhận xét: "Chạy theo danh hão, chạy theo quyền lực, chạy theo chức tước, là căn bệnh thời đại của trí thức VN. Chưa bao giờ trong xã hội ta có nhiều Xuân Tóc Đỏ như bây giờ."
Theo một thống kê chưa đầy đủ, chỉ riêng Liên Xô, trong thời gian tồn tại, đã đào tạo cho Việt Nam hơn 30.000 người trình độ đại học, và hơn ba ngàn tiến sĩ. Phần lớn số này sau đó trở thành lớp trí thức "tinh hoa" của Việt Nam, và nhiều người còn giữ các vị trí lãnh đạo tới hôm nay. Nhưng GS. Hoàng Tụy, người bảo vệ luận án phó tiến sĩ ở Đại học Lomonosov của Nga năm 1959, thắc mắc: "Các thế hệ trí thức được đào tạo sau này ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa cũ một cách bài bản, lớn lên trong nền giáo dục thấm nhuần lý tưởng xã hội chủ nghĩa cao đẹp, hằng ngày được gián tiếp hay trực tiếp bồi dưỡng tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, yêu lao động, ghét bóc lột, xả thân vì dân vì nước... mà sao có vẻ như phẩm chất không được như ta kỳ vọng." Ông tỏ vẻ luyến tiếc lớp trí thức thời kỳ thuộc địa trước 1945: "Nền giáo dục, văn hóa Pháp mà thế hệ trí thức tiền bối 30-45 đã được hưởng thật sự là một nền giáo dục tiên tiến thời đó". Quý vị nghĩ gì về những nhận định của GS. Hoàng Tụy nói riêng và về giới trí thức Việt Nam hiện nay? Có thể đặt hy vọng gì ở những người trí thức, đặc biệt là lớp trẻ? Mời quý vị chia sẻ cảm nhận, bình luận bằng cách gửi thư về [email protected] hoặc sử dụng hộp tiện ích bên tay phải.
Nguyễn Hòa, Hà Nội Guồng máy độc đảng, độc tôn chính trị ở VN cũng là khuôn đúc ra vô số trí thức dởm. Nó giết chết trí thức thật và đặt những trí thức giả lên vị trí lãnh đạo. Giáo dục đang gây bức xúc thật, nhưng để tạo bước đột phá cho giáo dục thì bước then chốt nhất là mang lại cho nó tự do, nghĩa là giải phóng nó khỏi sự chỉ giáo và vai trò cai tù của chính trị. Cao Chung Từ đó sinh tham nhũng, rồi từ một quyền lực mà đảng CSVN tự áp đặt cho họ không cần sự ủy nhiệm của nhân dân. Lớp trí thức mà ông Tụy nói đến nằm trong tóp con ông cháu cha, hưởng những đặc quyền cho đến khi nhận công tác thì điều đó đã thấm vào xương tủy rồi. Trung Dung Bây giờ thế hệ GS,TS được đào tạo ở Liên Xô không còn là bao nhiêu nữa, cái nguy hiểm là họ đã đào tạo ra lớp hậu duệ đầy mánh khoé. Muốn nền giáo dục Việt Nam phát triển phải đợi lớp hậu duệ này chết đi. Nguyễn Minh Khi học ở Mỹ tôi thấy sách ở VN ta giống như "gói phở ăn liền" sơ sài hời hợt, nặng nhiều lý thuyết sáo rỗng còn sách ở Mỹ viết sâu hơn thực tiễn hơn tựa như "tô phở được nấu kỹ công phu" bởi đầu bếp trong những nhà hàng lớn. Đó là lý do vì sao trí thức VN được đào tạo sau này 'thiếu căn bản về văn hóa phổ quát' như Giáo sư toán học Hoàng Tụy phát biểu. Minh Nam Kém cả những người xe ôm vì công việc của họ có ích hơn. Xung quanh tôi mọi người đều vậy. Nhất là lãnh đạo vì càng làm nhiều đề tài càng phá hoại nhiều. Hy vọng thay đổi nhưng có lẽ không phải ở đời tôi. Tôi thấy Nhà nước không nên bao cấp nữa. Thả hết ra cho tự bơi. Đau thương một chút nhưng chỉ 10 năm thôi. Còn thế này day dứt quá. Long, Anh quốc Mặc dù những nhà khoa học cả trong và ngoài nước tha thiết kêu gọi cải tổ nhưng họ vẫn "mũ ni che tai" để kiên định theo đuổi "thị trường bán lẻ" để kiếm lời. Một lý do nữa là Ban Tư Tưởng Văn Hóa Trung Ương (do Bộ chính trị nắm giữ) là cái ban do một số nhà văn, nhà thơ từ đời tám hoánh nào đó không hiểu gì về khoa học đã dùng cái quyền của mình bắt các trường đại học phải đưa vào giảng dạy hàng trăm thứ vô tích sự đại loại như thể dục, giáo dục quốc phòng, lịch sử đảng, triết học hay những tư tưởng cao siêu của ông X, bà Y nào đó. Trong khi những thứ cần giáo dục đó là lòng nhân ái, tính trung thực, lối sống văn minh nơi công cộng,... thì tuyệt nhiên chỉ dùng lại ở mức khẩu hiệu của đoàn thanh niên. Do đã mất nhiều thời gian và sức lực để học mấy cái thứ đó thì sinh viên không có thời gian để học chuyên sâu các môn chuyên ngành. Kết quả là tốt nghiệp ra trường với cái thế của một trí thức "bị" ru ngủ. Với cáh làm như vậy thì hệ lụy của nền khoa học nước ta nó bết bát như hiện nay cũng là điều dễ hiểu. Akari Snakevn Bản thân tôi may mắn là học sau đại học của Pháp nên có cơ hội tiếp nhận cách thức giáo dục của Châu âu mới thấy cách giáo dục của chúng ta có quá nhiều hạn chế. Như vậy, không có nghĩa là trí thức Việt Nam không có những người tài. Trong những năm gần đây, số người được đào tạo tại nước ngoài như Anh, Pháp, Mỹ,! Úc... rất nhiều nhưng điều quan trọng mà cũng nhiều giấy bút nói tới là Nhà nước đã sử dụng những người này như thế nào. Bản thân tôi sau gần 8 năm làm việc tại một cơ quan Trung ương nhưng rồi cũng phải từ bỏ vì nhiều lý do, như kinh tế, chính sách đãi ngộ, môi trường làm việc không công bằng ...Bao nhiêu trí thức lại phục vụ cho các cơ quan, tập đoàn nước ngoài. Nếu chúng ta vẫn còn tình trạng, "con vua thì lại làm vua" thì trí thức việt nam còn rất lâu mới có thể có được vị thế của mình nếu chúng ta không có một nên giáo dục tốt và chính sách sử dụng những người này. Vô danh, Sài Gòn Bùi Tín lại là trường hợp khác, nếu những chiếc bánh nói trên cùng làm từ bột gạo, thì "bánh Bùi Tín làm từ bột mì". Gout thưởng thức như thế nào lại thuộc về "nhà sản xuất - ĐCS", mà nhà sản xuất chẳng bao giờ chịu nghiên cứu thị trường tiêu dùng. Trong khi đó, Người tiêu dùng (nhân dân) lại không có quyền dùng loại bánh mà đa số họ muốn, bởi lẽ chỉ có một nhà sản xuất mà thôi! Nghe lẩn quẩn quá nhỉ? Độc giả 2. Cách quản lý KHCN của Nhà nước như hiện nay thì việc thu được kết quả thảm hại là hoàn toàn dễ hiểu. Không trách trí thức VN được. Long Chỉ có mỗi chữ A hay chữ E đầu bảng chữ cái thôi mà không biết bao nhiêu Giáo sư, Tiến sỹ đáng kính đã cãi vã nhau - và người thiệt thòi là xã hội, người dân và một thế hệ học sinh được học bảng chữ cái tiếng Việt với từ đầu là E/ Đa phần các nghiên cứu là các sao chép photocopy từ các đề tài của nước ngoài là chính. Các quan chức Việt nam thường chọn một số lĩnh vực về xã hội, về Đảng - vì nó dễ làm. Đơn cử chỉ vơí đề tài Cách mạng Việt Nam,đặc biệt là về thân thế, tư tưởng Hồ chí Minh thôi đã có không biết bao nhiêu vị quan chức đã CHẤM làm đề tài và đã trở thành Giáo sư, Tiến sỹ, Phó tiến sỹ... Trước đây khi giới thiệu đến quan chức nào đó, TGĐ nào đó người ta hay gắn với cụm từ Giáo sư, Tiến sỹ - nhưng sau này lại thấy lắng dần vì - một phần là Sợ bị lộ - phần nữa là để giữ thế thủ và chỉ trưng ra khi đến dịp bổ nhiệm. Anonymous Nhưng giờ xà hội Việt Nam đang có sự biến đổi mạnh mẽ từ gốc rễ, kể cả giáo dục ,do giới trẻ ngày càng nhìn nhận khách quan hơn về tình trạng của mình, qua những cuộc đấu tranh dân chủ vừa qua, qua những trí óc đã được hưởng 1 nền văn hoá chất lượng của các nước tư bản trên thế giới thông qua con đường du học. Khi cái cũ ngày càng thu hẹp đi và cái mới càng lúc càng nảy sinh thì mọi thứ sẽ thay đổi. Họ, trí thức trẻ ngày nay họ biết cả đấy, nhưng chỉ có điều họ chưa dám lên tiếng đó thôi. Nguyên Thăng, Hà Nội Mặc dù đi học tôi luôn nằm trog tốp ten của lớp, vậy lỗi tại ai? nếu nói là tại tôi thì cũng không sai, nhưng mà tôi cũng đã rất cố gắng cơ mà? Theo tôi lỗi lớn nhất là ở chất lượng dịch vụ giáo dục mà đất nước XHCN Việt Nam cung cấp cho nhân dân. Một nền giáo dục chắp vá, giả tạo, thiếu thực tiễn. Các giáo viên luôn nghĩ họ là giỏi, nhưng thực tế thì ngược lại. Cũng phải thôi, hiện chúng ta đang trong vòng luẩn quẩn. Đào tạo ra con người với trình độ tầm tầm, thì sau khi trở thành giáo viên cũng chỉ có khả năng đào tạo ra một loạt những con người với chất lượng trug bình kém so với thế giới cũng phải thôi. Tôi thấy học sinh Việt nam rất chăm học, từ nhỏ đến đại học, suốt ngày chỉ học, học thêm, học ngày đêm mà cuối cùng cũng không giỏi được. Tôi cũng muốn đi học ở nước ngoài, nhưng gia đình tôi không có điều kiện, nên tôi đang quyết tâm học ngoại ngữ để xin học bổng. Vì sau khi học xong cao học, tôi thấy mình như bị một cú lừa, và tôi cần phải nhanh chóng khắc phục trước khi quá muộn. Minh Ngày này một số lượng lớn sinh viên Việt Nam đang được đào tạo tại Mỹ và các nước tư bản, đặc biệt là từ khi thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng lên nắm quyền đã cũng có một số ít lãnh đạo cấp cao được đào tạo từ phương Tây, như phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, ông bộ trưởng nông nghiệp Cao Đức Phát... tôi tin trong tương lai các " trí thức " do Liên Xô đào tạo sẽ dần được thay thế bằng các trí thức thật sự từ phương Tây. Đây là xu hướng tất yếu của phát triển, nó cũng là nguy cơ "diễn biến hoà bình" mà nhà cầm quyền trong nước lo ngại. Độc giả Trong những kỳ thi Olympic VN thường có thứ hạng cao như dân Do thái chứng tỏ IQ của dân mình cũng được, nhưng sau bước vào đại học và lên tiến sĩ thì cống hiến cho xã hội (dựa trên công trình khoa học) thì VN lại thua xa Thái Lan, Trung Quốc đến cả mấy mươi lần. Nghe nói tầng lớp "cộng sản" ngày nay họ rút kinh nghiệm cả rồi, họ thường cho con em sang Anh, Úc, Mỹ...học chứ không học ở anh em XHCN đâu. Có lẽ CS nhà mình cũng là những tay có tài, họ đoán trước được tương lai của VN sẽ là TBCN nên họ cho con họ "đi tắt đòn đầu" trước rồi. Thiên Trí thức VN đựoc đào tạo tại Liên Xô thời bao cấp về nước chữ sĩ còn cao ngất, vì khi đó từ trên xuống dưới chưa được no cơm ấm cật như bây giờ. Khi người ta dư dật thì cái đạo đức cũng kém đi và phát sinh nhiều nhu cầu để bù cho thời thiếu thốn. Các cụ trí thức miền bắc thời bao cấp, chiến tranh, phần lớn thiếu thốn đủ thứ, từ vật chất tới tinh thần. Tinh thần thì chỉ no xã hội chủ nghĩa mà thiếu cái của Âu Mỹ. Bây giờ đủ cả, các cụ đâm ra so sánh, tính cách phê phán biện luận phát triển mạnh, nhưng mà âm thầm phấn đấu cục bộ hay nội giới thôi. Công khai ra coi chừng mất nồi cơm, mất tất cả, nên tự ru ngủ để hưởng già. Điều đó là lẽ thường tình. Kind Một người mệnh danh là trí thức phải là người có đầu óc "phóng khoáng, cởi mở" trong tư duy, chớ không thể sáo mòn trong một khuông mẫu nhất định lỗi thời do ai đó áp đặt. Tiếc thay, sự nhận thức và tiếng nói đầy tâm huyết của GS Tụy cũng khá muộn màng, và hàng ngàn trí thức LX cũ nay đã nắm tất cả vị trí then chốt trong bộ máy CP. Điều này cũng lý giải một phần vì sao sự phát triển của đất nước bị "sức ì" đè nén trong nhiều năm cho đến hôm nay. Huy Thăng Họ chẳng qua chỉ là một thứ sản phẩm cấp thấp của một XN địa phương trong khi đó theo yêu cầu họ phải là những sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế để xuất khẩu. Trên giảng đường họ được nhồi nhét rất nhiều lý tưởng, đạo đức cao đẹp nhưng thực tế cũng ngay trên giảng đường thôi đôi ngũ trí thức làm công tác giáo dục lại cho thấy một bộ mặt khác. Giáo viên gạ tình học sinh để đổi lấy điểm, mặc cả tiền bạc lấy điểm chính mhững điều như vậy đã làm bao nhiêu trí thức hiện tại trở thành kẻ cơ hội. Hôm nay tôi hy sinh thế này thì ngày mai tôi sẽ phải làm gì đó để bù đắp th! iệt thòi hôm nay. Những suy nghĩ đó đã làm hư hỏng nhiều thế hệ trí thức hiện nay mà nguyên nhân chính từ những người thầy. Tuy nhiên vẫn có một số không nhỏ vươn lên bằng nghị lực của mình và họ vẫn âm thầm cống hiến cho xã hội chứ không phải những kẻ trí thức cơ hội kia. Việt Tú Bản chất của trí thức VN từ xưa nay là học từ chương, mò mẫm để đấu tranh cho tốt hơn cái cũ chứ thiếu sáng tạo, cứ để người khác soi đèn cho đi chứ không tự soi đèn mà đi, chỉ nhìn cái sự thành công là một cái vòng để tiến vào, chứ không nhìn vào sự giá trị của thành công để thoát ra. Đầu óc không mở rộng như những trí thức Tây phương, tức là muốn học đầy đủ thì phải học cả của những người thất học. Tiếc thay hệ thống tại VN vẫn vậy thì chắc phải chờ thế hệ kế tiếp vậy. VN Tôi học cấp 1-2 miền bắc, cấp 3 miền trung, đại học Sài Gòn, nên tôi thấy rõ sự khác biệt của giáo viên, trí thức,... do "Tư Bản" đào tạo. Hai sự hủy hoại lớn mà tôi rất tiếc nuối: 1/ Nho giáo theo phong cách Việt. Các chuẩn mực đạo đức người Việt. 2/ Hủy hoại giới trẻ. Theo wikipedia: "Trí thức thời nào cũng quý và lúc nào cũng có, nhưng muốn trí óc họ luôn phát triển thường xã hội phải tôn trọng tự do sáng tạo của họ bằng luât pháp, bằng tập quán và bằng dư luận xã hội." Hồng Phong Tôi thường xuyên đọc những bài viết đầy tâm huyết và trí tuệ của ông, những trăn trở suy tư của ông với nền giáo dục và các vấn đề nóng bỏng của xã hội hiện nay. Tôi ước sao các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước hiểu được phần nào những gì ông nói, làm được phần nào những gì ông dạy, vậy là đã phúc cho dân tộc Việt Nam này lắm lắm. Độc giả Là người thầy của nhiều thế hệ học trò, không phải GS không biết về họ, nhưng sự phân hóa của giới trí thức trong nước mấy năm gần đây đã rõ rệt: Một số tỏ rõ thái độ không đồng tình với đảng CS mà có người đã bị bắt bớ, một số tránh né rút vào ở ẩn trong các nghiên cứu cho qua ngày, nhưng một số khác lại bỏ mất lí trí theo khuynh hướng Đảng đàn áp nhân dân là đối tượng mà khi trong nhà trường họ nguyện tâm phục vụ. Tôi biết được bài báo khi ghé qua uống nước ở một quán nhỏ trên đường Bưởi, nơi trên tấm vách còn để rõ hai câu "Thuở trai tráng ra đi cứu nước. Trở về già bán nước nuôi thân". Cái nhìn về xã hội VN nay đã thay đổi rồi, và chúng ta không lạ những người tâm huyết với đất nước, với con người như GS Hoàng Tụy phải có lúc thốt lên ai oán! |
TRANG NGOÀI BBC
BBC không chịu trách nhiệm về nội dung các trang bên ngoài.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||