Nguyễn Giang BBCVietnamese.com

Nỗ lực cải thiện hình ảnh Việt Nam mới chỉ giới hạn ở việc mua quảng cáo như của Vietnam Airlines trên báo Newsweek

Với sự ra đời của truyền hình BBC tiếng Ba tư, truyền thông Anh quốc và Phương Tây bước vào cuộc chơi mới ở Trung Đông.

Nhà bình luận Timothy Garton-Ash viết trên tờ The Guardian rằng đây là kênh truyền hình cả Tổng thống Obama và Giáo chủ Khamenei nên xem nếu muốn biết ý kiến của phía bên kia.

Cùng lúc, Trung Quốc tiết lộ các ý định mở một đài truyền hình 24/7 bằng tiếng Anh như CNN để vươn ra toàn cầu.

Ngay tại Anh, tin tỷ phú Nga gốc KGB, ông Alexander Lebedev đang mua báo Evening Standard cũng khiến dư luận xôn xao.

Trong khi đó, truyền thông Việt Nam sau cơn sóng gió 2008 có vẻ như còn đang bị nỗi lo ngại về tương lai ám ảnh, chưa nói đến phát triển ra ngoài.

Dự án 'CNN của Trung Quốc'

Như thế, Việt Nam sẽ tự tước đi cơ hội quảng bá chính kiến của mình, trong lúc các nước khác, gồm cả Trung Quốc ráo riết chiếm thị phần.

Nhưng sự thăng tiến vào Bộ Chính trị của nhà lý luận Tô Huy Rứa là dấu hiệu Đảng ý thức được tầm quan trọng của chính sách thông tin, truyền thông.

	Đài truyền hình tiếng Ba tư của BBC nhắm tới hàng triệu người xem ở Iran

Việc thả nhà báo Nguyễn Việt Chiến trước Tết Nguyên đán cũng là một tin vui đáng khích lệ.

Câu hỏi nay là ông Tô Huy Rứa và các nhà lãnh đạo sẽ làm gì để đáp ứng các thách thức quốc tế và khiến giới nhà báo Việt Nam yên lòng?

Theo thiển ý, để cải thiện hình ảnh Việt Nam trong 2009, chính sách truyền thông cần đa dạng, mềm mỏng nhưng nhất quán.

Cựu thứ trưởng Ngoại giao Trần Quang Cơ đã nói về sự thiếu đồng nhất trong cách nhìn nhận một số vấn đề đối ngoại.

Tính nhất quán trong các ban ngành, từ an ninh, tư tưởng đến ngoại giao sẽ giúp tạo uy tín cho Việt Nam và gây dựng lại niềm tin trong giới truyền thông.

Định hướng ra bên ngoài giúp tránh được các tranh chấp nội bộ đầy nghi kỵ.

Trước hết là về tính năng động thể hiện qua chủ quyền truyền thông.

Trung Quốc không hỏi ý kiến Việt Nam về ý đồ bành trướng tin quốc tế của họ thì Việt Nam cũng cần để báo chí đưa tin mạnh mẽ hơn về quan hệ khu vực.

Chủ động hợp tác với truyền thông quốc tế vốn đa dạng về ý kiến và lợi ích sẽ giúp cho Việt Nam về lâu dài, dù trước mắt nhà lãnh đạo phải chấp nhận ít tin "trái tai".

Ví dụ chỉ một chuyên đề TopGear Vietnam Special của truyền hình BBC năm qua tạo ấn tượng rất tích cực về hình ảnh Việt Nam trên thế giới, hiệu quả hơn nỗ lực của ngành du lịch trong nhiều năm.

Hợp tác với nước ngoài không chỉ đem lại kỹ năng làm báo hiện đại, mà còn giúp các nhà báo trong nước nắm bắt nhịp đập của báo chí quốc tế.

Qua đó, họ giúp cho đất nước và nhà cầm quyền chọn đúng hướng đi vào những thời điểm bước ngoặt.

Về đối nội, các nhà lãnh đạo báo chí cần vượt qua tư duy mang tính an ninh nội bộ, hay bè phái, bỏ đi nghi ngại rằng một số bài báo cấp tiến về xã hội sẽ dẫn đến sự hình thành đối lập chính trị.

Về nhân sự, báo chí Việt Nam chỉ có thể tăng sức thuyết phục nếu gây dựng được các gương mặt bình luận, người dẫn chương trình có cá tính, tự chủ khi nêu chính kiến.

Chính thống tùy chỗ

Về tư tưởng, Việt Nam cần ý thức được rằng một số tín điều mang tính chính thống ở Việt Nam lại là không chính thống trên thế giới.

Nỗ lực khống chế giới viết blog có nội dung nhạy cảm về chính trị có thể làm cụt hứng nỗ lực chống tham nhũng ở Việt Nam.   The Economist viết về Việt Nam

Lấy một ví dụ nhỏ như quy định bắt các nhà báo Việt Nam tiết lộ nguồn tin.

Ý tưởng này thực ra không có gì sai nếu giúp báo chí đưa tin đúng đắn, chính xác, tránh việc bịa tin hay dùng tin giả để vụ lợi.

Nhưng nhìn từ bên ngoài vào thì đây là một thứ quan điểm ‘bất đồng chính kiến’ so với tiêu chuẩn quốc tế.

Tiết lộ nguồn tin làm mất tính khả tín của nhà báo, khiến không ai dám chơi với họ nữa.

Để không rơi vào tranh cãi ý thức hệ, Việt Nam cần đề cao tính chuyên nghiệp, phi chính trị của truyền thông.

Về lâu dài, cần làm sao giúp Việt Nam có nội lực, không chỉ bằng tiền mà làm sao khiến để báo chí Made in Vietnam vươn được ra khu vực và toàn cầu.

Nếu không, họ sẽ khó chống đỡ làn sóng xâm nhập của các tập đoàn truyền thông quốc tế.

Bởi thế, việc Việt Nam sẽ làm gì để tạo đà cho truyền thông trong nước nay hoàn toàn tùy thuộc vào tầm nhìn của các nhà hoạch định chính sách.