Cô Từ Giai Thanh, hiện mang màu áo của Dân Tiến Đảng

Ngoài các nhân vật nổi tiếng và đứng đầu các đảng phái, phong trào chính trị ở cấp toàn quốc phải kể đến những chính trị gia cấp địa phương.

Ở tuổi trên dưới 40, họ đã trải qua thời kỳ đấu tranh dân chủ khi còn là sinh viên, học sinh, và nay là các dân biểu hội đồng thành phố.

Tại Hội đồng Thành phố Đài Bắc có những người như vậy.

Cô Từ Giai Thanh, hiện mang màu áo của Dân Tiến Đảng, đã để cho phóng viên BBC nghe kể về thời còn là học sinh đi biểu tình đòi dân chủ ra sao:

-Tôi nhớ một lần tôi tham dự biểu tình tại Quảng trường lăng Tưởng Giới Thạch. Chúng tôi biểu tình ở đó một tháng liền. Tôi mang cả cậu em trai và cô em gái đi cùng. Vì mấy chị em chúng tôi đi cùng nhau nên cha mẹ tôi không biết chúng tôi đi đâu. Nên họ cũng đến quảng trường tìm chúng tôi. Đó là năm 1990. Chính cha mẹ chúng tôi khi đến tìm con ở cuộc biểu tình thì mới thấy được rằng Quốc Dân Đảng không đáng sợ như thế.

Cô cũng cho biết, trước đó, khi cô tham gia hoạt động dân chủ thì cha mẹ thường bị công an của chế độ gọi điện đến đe dọa, nhưng sau cuộc biểu tình đó thì chính cha mẹ đã ủng hộ chị em cô.

Nghe bài Dân chủ Đài Loan

Sang thời kỳ dân chủ, cô quyết định trở thành dân biểu hội đồng Đài Bắc, ra ứng cử và thắng cử từ 2002.

Hội đồng Thành phố Đài Bắc có 52 ủy viên và bảy ủy ban. Trước đây, Từ Giai Thanh học xã hội học và chuyên về y tế cộng đồng. Cô tin rằng Đài Bắc cần nhiều chương trình, nhiều cuộc vận động để cải thiện hai chuyện là y tế và giáo dục.

Để vận động tranh cử, cô đến các nhà dân, đến các khu thương xá, đến cả chợ họp ban đêm để trình bày với cử tri rằng về chương trình và ý tưởng của mình.

Quyết định chia quyền

Cuộc chuyển đổi dân chủ Đài Loan không xảy ra một chiều. Để có được dân chủ như ngày nay, chính Quốc Dân Đảng, vốn cầm quyền một cách độc tài từ năm 1949 đến gần đây, đã tự cải tổ từ cuối thập niên 1980 để chấp nhận cuộc chơi mới.

Còn Ngô Thế Chính, dân biểu Hội đồng Thành phố Đài Bắc lại thuộc Quốc Dân Đảng.

	Anh Ngô Thế Chính, dân biểu Hội đồng Thành phố Đài Bắc thuộc Quốc Dân Đảng

-Thực ra là lệnh Thiết Quân Luật được bỏ dưới thời tổng thống Tưởng Kinh Quốc, Và sau đó Tổng thống Lý Đăng Huy mới tiếp tục chính sách đó, và sau khi quá trình dân chủ bắt đầu thì sự kiểm soát của chính trị với xã hội được nới rộng.

Theo Ngô Thế Chính, mọi sự diễn ra vì chính người dân muốn có sự thay đổi. Khi đó, giới trung lưu đã đủ lớn mạnh. Họ đòi ngày càng nhiều quyền, sau các quyền lợi kinh tế thì họ muốn các quyền chính trị.

Anh tin rằng các vị tổng thống Tưởng Kinh Quốc và Lý Đăng Huy nhìn thấy vấn đề như thế và đã có chính sách thích hợp.

Hiện nay dù Dân Tiến Đảng cầm quyền ở trung ương nhưng Quốc Dân Đảng thì nắm đa số tại Hội đồng TP Đài Bắc nhưng hai bên không hề có thái độ thù địch.

Thậm chí, Từ Giai Thanh tin rằng một phần của hoạt động dân chủ là đảng đối thủ phải là một đảng mạnh:

Tôi hy vọng rằng Quốc Dân Đảng sẽ trở thành một đảng chính trị tốt và mạnh.

Theo cô điều đó sẽ khiến “chính Dân Tiến Đảng của chúng tôi phải chứng tỏ sức mạnh của mình, và như thế đất nước của chúng tôi mới tiến bộ được”.

Một thế hệ chính trị gia trẻ của Đài Loan đang đấu tranh chính trị một cách có trách nhiệm, chuyên nghiệp và tôn trọng lẫn nhau dù có khác biệt quan điểm.

Xã hội dân sự

Một xã hội dân sự đang hình thành và cần những người hoạt động vì nó, không nhất thiết là từ góc độ chính trị thuần tuý.

Cô Trần Tố Hương (Suzan Chen), cũng từng tham gia phong trào Đảng Ngoại đấu tranh cho dân chủ thời Quốc Dân Đảng độc quyền:

-Khi tôi còn trẻ trong cuối thập niên 70, tôi là sinh viên và đã gia nhập phong trào Đảng Ngoại. Hồi đó, hoạt động này rất là nguy hiểm, vì cơ quan điều tra của chính quyền trấn áp rất mạnh.

Còn nay thì theo cô tình hình đã khác, “hoạt động xã hội, làm chính trị đều an toàn hơn nhiều. Không ai vì hoạt động mà bị tống vào tù như ở Trung Quốc".

Một bộ phận của xã hội, chủ yếu là những người yếu kém vẫn chưa được hưởng dân chủ   Trần Tố Hương, Tiwa

Tuy nhiên, sau khi nền dân chủ ra đời, Trần Tố Hương không gia nhập Dân Tiến Đảng để tranh các chức vụ trong chính quyền. Cô làm chủ tịch Tiwa, một hiệp hội chuyên trợ giúp các vấn đề của công nhân, kể cả người lao động nước ngoài.

Cô tin rằng sự lựa chọn này là cần thiết vì cho rằng Đài Loan còn rất nhiều lĩnh vực cần cải thiện về mặt dân chủ. Như quyền của công nhân, người làm thuê.

Cô nói: Một bộ phận của xã hội, chủ yếu là những người yếu kém vẫn chưa được hưởng dân chủ."

Hiệp hội của cô Trần Tố Hương còn mang tính quốc tế ở chỗ họ chống Toàn cầu hóa và tham gia biểu tình chống chủ nghĩa tư bản, mà lần gần nhất đây là tại hội nghị WTO tại Hong Kong tháng 12 năm 2005.

Nhắm vào giới trẻ và sinh viên là một trong những hoạt động của Quỹ Dân Chủ Đài Loan (Taiwan Foudation For Democracy), có trụ sở ở Đài Bắc.

	Các nhà hoạt động Bo Tedards, Lâm Huệ Nhân và Lâm Văn Trình từ Quỹ Dân chủ Đài Loan

Cô Lâm Nhân Huệ từ Quỹ này nói với BBC về các hoạt động trong sinh viên:

-Chúng tôi bắt đầu tổ chức các bạn sinh viên từ năm ngoái, vào một chương trình mang tên Sáng kiến Thanh niên Đài Loan vì Nền Dân chủ ở châu Á (Taiwan Youth for Democracy in Asia). Các bạn trẻ bỏ thời gian nghiên cứu, học về lịch sử nền dân chủ Đài Loan, và xem cả các thách thức cho dân chủ ở đây.

Ngoài ra, Quỹ Dân chủ Đài Loan, hoạt động chính thức được hai năm nay, cũng giúp thanh niên Đài Loan tìm hiểu về phong trào nhân quyền, quyền của công nhân nước ngoài đến Đài Loan, và có cả các hoạt động hỗ trợ nhân quyền ở châu Á ví dụ như tại Miến Điện.

Con đường dân chủ của Đài Loan mang nhiều đặc thù châu Á, theo lộ trình “Kinh tế trước, Chính trị sau”, và chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa. Nhưng nhìn chung nó không khác bao nhiêu quy luật chuyển đổi thể chế ở Đông Âu.

Sự có mặt của một phong trào chính trị xã hội ngoài đảng cầm quyền cũng không khác Công đoàn Đoàn kết ở Balan bao xa, dù tầm vóc phong trào Đảng Ngoại của Đài Loan nhỏ hơn.

Mặt khác, nhu cầu phải có một xã hội dân sự, với truyền thông ngày một tự do hơn cho đến lúc các chính đảng cùng ra đời để tranh cử trong tinh thần có trách nhiệm vì cái chung, là những bước đi không thể bỏ qua.

Thái độ chủ động tạo nền móng cho chuyển đổi chính trị và tính ôn hòa từ các nhà cầm quyền Quốc Dân Đảng khi thấy thời thế đã chuyển cũng khiến cho nền dân chủ Đài Loan đã thành công trong những bước đi đầu tiên.

Loạt bài đặc biệt về nền dân chủ, phép lạ kinh tế và bản sắc văn hóa Đài Loan được phát về Việt Nam từ 06:00-06:30 trên làn sóng 25, 41 và 49 mét vào các sáng thứ Hai 18, 25 tháng Chín và 02 và 09 tháng 10 2006.