Nữ sinh tốt nghiệp: bộ mặt mới của Iran

Số lượng nữ sinh tốt nghiệp từ các trường đại học của Iran hiện đang vượt quá số nam giới, hứa hẹn sẽ mang lại sự thay đổi trên thị trường việc làm và cùng với nó là những thay đổi xã hội sâu sắc.

20 sinh viên sau đại học đang ngồi trong một giảng đường hiện đại để nghe giảng về quản lý môi trường tại đại học Hồi giáo Azad - là một viện giáo dục tư với 1.6 triệu sinh viên trên toàn Iran.

Căn phòng được cho tối lại để các sinh viên có thể theo dõi màn hình chiếu minh họa cho bài giảng so sánh về tiêu thụ năng lượng trên toàn thế giới.

3/4 sinh viên trong lớp là nữ giới. 5 sinh viên nam còn lại ngồi túm tụm với nhau trong một góc.

Như giáo sư Majid Abbaspour giải thích, điều này là hoàn toàn khác so với trước đây: “Khi tôi học đại học tại Iran, lớp chúng tôi có 60 sinh viên kỹ sư máy nhưng chỉ có bốn trong đó là nữ.

“Giờ đây, con số này đã thay đổi rất nhiều. Tôi nghĩ điều này là do nhận thức của các gia đình giờ đã thay đổi”.

Hơn một nửa sinh viên đại học tại Iran giờ đây là nữ giới. Tại khoá Lý ứng dụng ở trường đại học Azad, 70% số sinh viên tốt nghiệp là nữ giới - một con số sẽ khiến cho nhiều trường đại học ở phương Tây nếu có được cũng phải tự hào.

Đây là thay đổi xã hội hết sức lớn kể từ cuộc Cách mạng năm 1979. Chính phủ Hồi giáo Iran đã thuyết phục được các gia đình truyền thống ở nông thôn rằng gửi con gái đi học xa nhà là vẫn an toàn.

Báo động

Tuy nhiên, trong một số lĩnh vực, giới chức bắt đầu cảm thấy lo ngại khi số lượng phụ nữ giờ vượt quá nam giới.

Giáo sư Abbaspour nhận xét: “Thực tế này khiến người ta lo lắng, không rõ là trong một số lĩnh vực họ có đưa ra những hạn chế nào đó hay không?” - ông nhận xét về những ý kiến cho rằng nên có sự phân biệt tích cực đối với đàn ông trong một số lĩnh vực chủ chốt.

Ông giải thích: “Hiện trong ngành dầu khí chẳng hạn, vẫn chưa có sự phân biệt; thế nhưng khi người ta làm việc trên các giàn khoan dầu và khí ở vịnh Ba Tư thì nếu giao việc cho phụ nữ chắc sẽ khó”.

Một phần lý do có nhiều phụ nữ theo học các trường đại học là rất nhiều nam thanh niên giờ đây quan tâm hơn tới việc kiếm tiền.

Một sinh viên, là Massoumeh Pahshahie Umidvar, nói: “Phụ nữ chúng tôi muốn chứng tỏ rằng chúng tôi có mặt tại đây và có rất nhiều thứ để nói. Trong bao nhiêu năm, chúng tôi luôn là những cái bóng của cánh đàn ông, của cha và anh em chúng tôi. Giờ đây chúng tôi muốn thoát khỏi điều đó”.

Massoumeh có một con, có công việc tại một nhà máy, và chị hiện đang học lấy bằng sau đại học. Cuộc sống của chị giờ đây khác hoàn toàn cuộc sống của mẹ chị, vốn chỉ ở nhà nấu nướng và trông nom lũ trẻ.

‘Cơ hội lịch sử’

Phóng viên và là nhà bình luận xã hội, Sayed Laylaz, nói: “Trước cuộc cách mạng, mọi người đều cho là nếu muốn trở thành người giàu với mức sống khá thì anh phải có giáo dục”.

“Thế nhưng sau cuộc cách mạng, do có rất nhiều thay đổi, đặc biệt do cuộc chiến Iran-Iraq, tâm lý này thay đổi.

“Hiện nay, nam học sinh không tin là họ cần phải có giáo dục mới trở nên thành công; thế nên rất nhiều nam sinh bỏ học, để thêm nhiều chỗ trống cho các nữ sinh tới trường đại học”.

Ông Laylaz gọi đó là một cơ hội mang tính lịch sử cho phụ nữ mà họ nhanh chóng nắm lấy. Ông hi vọng thế hệ phụ nữ mới, có giáo dục này của Iran sẽ tạo ra sự thay đổi xã hội trong những thập kỷ tới.

Ông nói sẽ mất nhiều thời gian trước khi phụ nữ có thể lãnh trách nhiệm tuyển dụng tại các văn phòng.

Tuy nhiên, ông nói ông đã thấy những dấu hiệu là các chính trị gia Iran nhận thấy tầm quan trọng của các phiếu bầu của phụ nữ trong các cuộc bầu cử.

Hôn nhân hay nghề nghiệp?

Một thay đổi xã hội khác là các phụ nữ trẻ có nghề nghiệp thì giờ đây cân nhắc rất kỹ chuyện hôn nhân.

Đó là điều đáng chú ý, đặc biệt nếu xét theo luật Iran thì phụ nữ cần được chồng cho phép mới được đi làm.

Sudabeh Shahkhudahee là một y tá, mới làm xong ca đêm, và đang ngồi trước màn hình TV thư giãn.

Sau khi học đại học và tìm được công việc thích hợp, Sudabeh giờ có vẻ hồi hộp về tương lai, vì cô có thể sẽ mất hết nếu như lấy phải người không thích hợp.

Cô nói: “Tôi sẽ chọn một ông chồng cho phép tôi làm việc vì tôi yêu công việc của mình. Tôi sẽ không bỏ công việc của mình sau khi cưới đâu”

Đây cũng là quan điểm ngày càng phổ biến hơn trong một xã hội mà một phụ nữ nhiều khi vẫn thấy khó có thể thuê một căn hộ để sống một mình.

Tuy nhiên, rất nhiều người cho rằng các phụ nữ Iran nỗ lực học tập và làm việc để vượt đàn ông Iran sẽ là những người mang lại thay đổi về xã hội và chính trị cho đất nước này trong tương lai.