Thưa quý vị, BBC News Tiếng Việt xin ngưng cập nhật ở bài viết này.
Thông tin mới nhất xung quanh sự kiện Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời và các nội dung khác vẫn liên tục được cập nhật tại website của BBCNews Tiếng Việt.
Trân trọng!
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từ trần vào hồi 13 giờ 38 phút ngày 19/7/2024 tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Tang lễ sẽ được tổ chức theo nghi thức quốc tang trong hai ngày 25 và 26/7. Trang cập nhật thông tin mới nhất về các diễn biến liên quan, các đánh giá về sự nghiệp của ông Nguyễn Phú Trọng, thông điệp các nước gửi tới Hà Nội.
Thưa quý vị, BBC News Tiếng Việt xin ngưng cập nhật ở bài viết này.
Thông tin mới nhất xung quanh sự kiện Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời và các nội dung khác vẫn liên tục được cập nhật tại website của BBCNews Tiếng Việt.
Trân trọng!
Nguồn hình ảnh, get
Tang lễ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ được tổ chức theo nghi thức quốc tang trong hai ngày 25 và 26/7.
Trong hai ngày này, các cơ quan, công sở, nơi công cộng treo cờ rủ, không tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí công cộng.
Nguồn hình ảnh, VGP
Nguồn hình ảnh, VGP
Bà Đặng Thị Phúc là giáo viên dạy tiểu học của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, theo tường thuật của báo chí Việt Nam.
Ông Trọng đã viết thư gửi cô giáo cũ vào dịp đón Xuân Kỷ Hợi 2019, sau gần 50 năm bặt tin.
Năm đó ông Trọng 75 tuổi.
Nguồn hình ảnh, Tư liệu
Trong cuốn hồi ký của mình, Đại sứ Ted Osius có nhắc đến việc khi mới nhận nhiệm vụ ở Hà Nội, ông đã được nghe hầu hết các nhà quan sát Bộ Chính Trị đều đánh giá rằng ông Nguyễn Tấn Dũng đang lên và ông Trọng sẽ dần biến mất sau Đại hội 12 của Đảng vào tháng 1 năm 2016.
Thực tế, thời điểm trước thềm Đại hội 12, đã có nhiều dự đoán tương tự.
Trên trang Nghiên cứu quốc tế, tác giả Lê Hồng Hiệp đã ghi nhận về sức ảnh hưởng to lớn của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đối với Ban chấp hành Trung ương Đảng, nơi "phần đông bao gồm các quan chức thuộc chính phủ và các quan chức lãnh đạo cấp tỉnh thành, những người mà quyết định bổ nhiệm của họ đều được đưa ra hoặc chịu nhiều tác động bởi ông Dũng".
Tuy là nhân vật quyền lực, ông Dũng cũng gây lo ngại cho nhiều người về những lập trường khá "cấp tiến" của mình, nhất là vào những giai đoạn quan trọng về vấn đề nhân sự.
Dường như nắm bắt tâm lý quan ngại đó, ông Trọng đã tận dụng cơ hội và dùng "Nghị quyết Đảng" để loại ông Dũng.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
"Ông Trọng đã thắng thế nhờ vào việc thay đổi Điều lệ Đảng khiến cho ông Dũng không thể nào tự ứng cử vào chức vụ cao hơn. Với quy định mới, ông Dũng phải chấp nhận danh sách các ứng cử viên được Ban chấp hành Trung ương Đảng duyệt và được Bộ Chính trị thông qua."
"Là một giáo sư về Xây dựng Đảng, ông Trọng đã khôn khéo lồng vào các nghị quyết Đảng (vốn là văn kiện quyền lực nhất) những điều có thể giúp ông gạt ông Nguyễn Tấn Dũng.”
Về chuyển biến này, Đại sứ Ted Osius cũng hé lộ trong hồi ký rằng ông Nguyễn Phú Trọng "gây ngạc nhiên cho đa số các nhà quan sát", kể cả phía Mỹ, khi ông tiếp tục tái đắc cử còn Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về hưu.
Tác giả Ted Osius viết trong cuốn sách của mình:
"Ngay trước Đại hội Đảng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bị phế truất, bị đẩy ra khỏi Bộ Chính trị trong một loạt thủ đoạn hậu trường. Vị tổng bí thư lặng lẽ và ít tiếng tăm Nguyễn Phú Trọng gây ngạc nhiên cho hầu hết các nhà quan sát với các nước đi của ông.
"Ông Dũng hẳn cũng ngạc nhiên như mọi người. Là một trong những lãnh đạo có ảnh hưởng nhất trong lịch sử hiện đại Việt Nam, ông đã xoay xở để có được những lời đảm bảo rằng gia đình của ông sẽ không phải lãnh hậu quả. Ông thoái về miền Nam và ông Trọng bắt đầu loại ra khỏi Đảng bất kỳ ai mà ông coi là quá trung thành với ông Dũng.
"Một sự xoay chuyển chính trị chấn động đã diễn ra, và một lần nữa Đảng, chứ không phải chính phủ, nắm quyền kiểm soát một cách vững chắc tại Việt Nam," ông Osius viết.
Chuyến thăm của ông Trọng đến Mỹ năm 2015 khi đó còn được nhiều người đánh giá rằng ông đang muốn thể hiện cho các đồng chí trong Đảng biết rằng, ông có khả năng chơi được với cả Trung Quốc lẫn Mỹ. Điều này đã định hình đường lối ngoại giao cây tre về sau của Việt Nam.
Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio gửi điện chia buồn có đoạn viết:“Tôi vô cùng bàng hoàng và đau buồn khi nhận được tin Ngài Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam từ trần.Những cuộc trao đổi ý kiến với Ngài Tổng Bí thư trong các cuộc tiếp xúc đã trở thành kỷ niệm khó quên đối với tôi. Một lần nữa, tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất đối với những đóng góp to lớn của Ngài Nguyễn Phú Trọng trong việc thúc đẩy mối quan hệ Việt Nam - Nhật Bản.”
Thông cáo của Đại sứ quán Đức tại Việt Nam vào hôm nay 20/7 có nội dung:
"Trước sự ra đi của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Đại sứ quán Đức tại Hà Nội xin gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia quyến Tổng Bí thư và Nhân dân Việt Nam. Trong thời khắc đau buồn này, chúng tôi bày tỏ lòng thành kính đối với người đã khuất."
Tổng Lãnh sự quán Pháp tại TP HCM nêu trong thông cáo:
"Được tin Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng từ trần, Tổng Lãnh sự quán Pháp tại TP Hồ Chí Minh xin gửi tới gia đình Tổng Bí thư, nhân dân Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam những lời chia buồn chân thành nhất."
Nguồn hình ảnh, HOANG DINH NAM/AFP/Getty Images
Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin đã đăng bài trên mạng xã hội X (tên cũ là Twitter) hôm 19/7 bày tỏ lời chia buồn về sự ra đi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng:
"Tôi đau buồn khi được biết sự ra đi của ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của ông, Việt Nam đã tăng trưởng và phát triển nhanh chóng, đóng vai trò quan trọng trong các vấn đề quốc tế. Ông là một người bạn tốt của Thái Lan và là người ủng hộ mạnh mẽ quan hệ Đối tác chiến lược giữa hai nước chúng ta. Tôi xin chân thành gửi lời cảm thông và chia buồn sâu sắc nhất tới gia quyến của ông, chính phủ và Nhân dân Việt Nam".
Nguồn hình ảnh, X/Srettha Thavisin
Nguồn hình ảnh, Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF)
Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) thông báo tạm dừng tổ chức các giải đấu quốc gia thuộc hệ thống thi đấu chuyên nghiệp, bắt đầu từ ngày thứ bảy 20/7.
Hiện Việt Nam đang diễn ra các giải bóng đá nữ Vô địch Quốc gia, giải futsal Vô địch Quốc gia, Vòng chung kết U17 quốc gia 2024 và Vòng loại U21 quốc gia 2024.
Theo Tạp chí Điện tử Bóng đá ngày 20/7, thông báo của VFF gửi đến ban tổ chức các giải đấu trên cả nước nêu:
"Theo thông tin từ Hội đồng chuyên môn bảo vệ sức khỏe cán bộ Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, sau thời gian lâm bệnh, mặc dù được Đảng, Nhà nước, tập thể các giáo sư, bác sỹ tận tình cứu chữa, gia đình hết lòng chăm sóc, nhưng do tuổi cao, bệnh nặng, đồng chí đã từ trần lúc 13h38, ngày 19/7/2024 tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108."
Nguồn hình ảnh, DALBERTO ROQUE/AFP/Getty Images
Theo thông cáo chính thức của Đảng Cộng sản Cuba, Cuba sẽ để tang chính thức cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ 6 giờ ngày 20/7 giờ địa phương (tức 17 giờ Việt Nam) cho tới 12 giờ đêm ngày 21/7 (tức 11 giờ ngày 22/7).
Nghi thức quốc tang chính thức sẽ diễn ra tại Cuba vào cả ngày 22/7, từ 6 đến hết 24 giờ (tức từ 17 giờ ngày 22/7 đến 11 giờ ngày 23/7 theo giờ Việt Nam).
Ông Nguyễn Phú Trọng đã 5 lần thăm Cuba, trên các cương vị công tác khác nhau.
Trước đây, Việt Nam từng để quốc tang lãnh tụ Cuba Fidel Castro vào ngày 4/12/2016.
Nguồn hình ảnh, SAUL LOEB/AFP/Getty Images
Thông cáo chính thức được đăng tải trên trang web của Đại sứ quán và Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Việt Nam ngày 19/7 có nội dung:
"Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc nhất đến phu nhân Ngô Thị Mận và nhân dân Việt Nam về sự ra đi của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, người đã lãnh đạo Việt Nam suốt 13 năm qua.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người ủng hộ mạnh mẽ mối quan hệ sâu sắc giữa nhân dân Hoa Kỳ và Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Ngài, tình hữu nghị và quan hệ đối tác giữa hai quốc gia đã được vun đắp và phát triển. Chuyến thăm lịch sử của Ngài tới Nhà Trắng vào năm 2015 là một cột mốc quan trọng trong quan hệ song phương.
Nhờ tầm nhìn của Ngài, trong chuyến thăm cấp nhà nước của tôi tới Hà Nội vào năm 2023, Việt Nam và Hoa Kỳ đã trở thành “Đối tác Chiến lược toàn diện”, cấp độ đối tác cao nhất trong hệ thống quan hệ ngoại giao của Việt Nam.
Người dân Việt Nam và Hoa Kỳ, cùng với người dân khắp khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, ngày nay được hưởng an ninh và nhiều cơ hội hơn nhờ có tình hữu nghị và quan hệ đối tác giữa hai quốc gia chúng ta. Điều đó có được là nhờ có Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Hợp chúng quốc Hoa Kỳ – và cá nhân tôi – sẽ luôn ghi nhớ và trân trọng cam kết của Ngài đối với việc hòa giải và xây dựng một tương lai hướng tới hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực và trên toàn thế giới. Chúng tôi tôn vinh di sản của Ngài và chia buồn sâu sắc với nhân dân Việt Nam trước sự ra đi của Ngài."
Nguồn hình ảnh, HOANG DINH NAM/AFP/Getty Images
Báo New York Times ngày 20/7 viết rằng ông Trọng đại diện cho thành phần theo chủ nghĩa Marx-Lenin trong nội bộ Đảng Cộng sản Việt Nam, bên cạnh những người khác được xem là thực dụng và ôn hòa hơn.
"Ông Trọng qua đời có thể làm gia tăng hy vọng ở phương Tây về khả năng một nhà lãnh đạo ít giáo điều hơn xuất hiện. Ông Trọng là người duy nhất trong Bộ Chính trị trưởng thành trong thời kỳ Chiến tranh Việt Nam, một thế hệ được xem lớn tuổi hơn nhiều người khác trong đảng."
Bài viết của New York Times có nội dung ông Trọng đã lãnh đạo một cuộc trấn áp "hà khắc nhất" nhằm vào giới bất đồng chính kiến như sau:
"Dưới sự lãnh đạo của ông Trọng, không gian cho xã hội dân sự, vốn chưa bao giờ rộng mở cho quốc gia có khoảng 100 triệu dân, ngày càng bị thu hẹp. Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch), Việt Nam có số tù nhân chính trị nhiều thứ hai ở Đông Nam Á, với hơn 160 người đang bị giam giữ chỉ vì thực hiện những quyền căn bản của mình".
Thông điệp chia buồn của Lào:
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mất đi, Đảng, Nhà nước và nhân dân các dân tộc Lào chúng tôi mất đi một người đồng chí vô cùng gần gũi, thân thiết. Tổng Bí thư là nhà lãnh đạo cách mạng trong thời đại mới, là người kế tục sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, góp phần to lớn, quý báu và quan trọng trong việc tăng cường, vun đắp mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Lào - Việt Nam, Việt Nam - Lào trong suốt thời gian qua.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
"Chúng tôi tin rằng Đảng Cộng sản Việt Nam và nhân dân Việt Nam sẽ biến đau thương thành sức mạnh, kế thừa di nguyện của đồng chí Nguyễn Phú Trọng, đoàn kết phấn đấu, giành được những thành tựu mới to lớn hơn nữa trong công cuộc đổi mới và xây dựng chủ nghĩa xã hội", điện chia buồn của Trung Quốc.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Vào ngày 18/11/2014, ông Ted Osius được bổ nhiệm làm tân đại sứ Hợp chúng quốc Hoa Kỳ tại Việt Nam, thay người tiền nhiệm David Shear. Ông Osius là người đã đứng ra sắp xếp, qua đó ông Nguyễn Phú Trọng trở thành vị tổng bí thư đầu tiên được tổng thống Mỹ tiếp đón tại Phòng Bầu dục.
Trong cuốn hồi ký mang tên Không gì là không thể: Sự hòa giải của Mỹ với Việt Nam (Nothing is Impossible: America's Reconciliation with Vietnam) của mình, ông Osius đã tiết lộ nhiều chi tiết thú vị về cách Mỹ ghi nhận vai trò của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Vị đại sứ nói rằng trong những tháng đầu tiên trên cương vị đại sứ, ông đã cố gắng gặp nhiều lãnh đạo Việt Nam nhất có thể và nghe một thông điệp nhất quán, đầu tiên là từ Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc và sau đó là từ các lãnh đạo khác của Đảng và chính phủ: Tổng Bí thư Trọng muốn thăm Tổng thống Obama tại Hoa Kỳ.
"Tôi dần nhận thấy tầm quan trọng của đề nghị lạ thường này. Ông Trọng nằm trong nhóm một số người cứng rắn trong Bộ Chính trị, những người ngờ vực Hoa Kỳ nhất. Ông Trọng lên nắm quyền từ vị trí là một chuyên gia về chủ nghĩa Marx-Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh, và ông không có vẻ thích trở thành một cổ động viên của những mối quan hệ gần gũi với thế giới tư bản.
"Một vài ủy viên Bộ Chính trị và nhiều ủy viên trong Ban Chấp hành Trung ương... nghĩ rằng Hoa Kỳ muốn thực hiện việc thay đổi chế độ tại Việt Nam. Nhưng thay đổi thì đã xảy ra rồi, thậm chí ngay trong những tầng nấc cao nhất của ban lãnh đạo Việt Nam," ông Osius viết.
Nhưng với một đất nước như Mỹ, rất khó và hiếm khi nào tổng thống lại gửi lời mời lãnh đạo một chính đảng, mà đây lại là Đảng Cộng sản Việt Nam, đảng chính trị vốn có lập trường truyền thống phê phán kịch liệt chủ nghĩa tư bản. Do đó, việc tiếp đón ông Trọng như một nguyên thủ quốc gia ở Phòng Bầu Dục thực sự là một điều "lạ lùng" đối với chính giới Mỹ.
Vậy làm sao mà chính phủ Mỹ lại chấp nhận một đề nghị "lạ thường" này?
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Vào tháng 7/2015, ông Nguyễn Phú Trọng trở thành tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên thăm chính thức Hoa Kỳ và được Tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp đón ở Phòng Bầu Dục - nơi vốn chỉ dành cho các nguyên thủ quốc gia.
Đây là điều đặc biệt "lạ" đối với cả ngành ngoại giao Mỹ, khi mà Tổng thống Mỹ tiếp lãnh đạo một đảng chính trị theo nghi thức nguyên thủ. Chuyến thăm này đã làm thay đổi hẳn cách giao thiệp giữa lãnh đạo hai nước, được nhiều nhà quan sát coi là sự thừa nhận từ phía Mỹ về tính chính danh của Đảng Cộng sản và người đứng đầu đảng này.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Nguồn hình ảnh, HOANG DINH NAM/AFP/Getty Images
Ngày 19/7, bài viết trên báo The Guardian có nội dung ông Trọng sẽ được nhớ đến với chiến dịch đốt lò "chưa từng có tiền lệ" trong Đảng Cộng sản Việt Nam.
Trả lời phỏng vấn trên The Guardian, Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, nhà nghiên cứu từ Viện ISEAS-Yusof Ishak Institute (Singapore), cho rằng ông Nguyễn Phú Trọng "đã củng cố quyền lực số một trong hệ thống chính trị".
Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang đánh giá sau khi ông Trọng qua đời sẽ tạo rủi ro về khoảng trống quyền lực khi kế hoạch chuyển giao quyền lực của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam đã không thực hiện được.
"Tôi nghĩ điều này sẽ dẫn đến một quãng thời gian rất khó khăn cho Việt Nam để các đồng minh chính trị tiến hành thương lượng xem ai sẽ đảm đương trọng trách của ông Nguyễn Phú Trọng. Câu chuyện này có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng kế nhiệm khi các thành phần khác nhau [trong đảng] không đạt được sự đồng thuận."
Theo The Guardian, các nhà phân tích đánh giá bất kỳ người kế nhiệm nào cũng không thể đi chệch quỹ đạo chính sách của ông Nguyễn Phú Trọng liên quan đến kinh tế, chính sách ngoại giao, hay không khoan nhượng trước những tiếng nói chỉ trích chính quyền.
Ông Joshua Kurlantzick, nhà nghiên cứu cấp cao về Đông Nam Á từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (Council on Foreign Relations), trong bài viết ngày 19/7 nêu đánh giá về di sản của ông Nguyễn Phú Trọng như sau:
"Di sản của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là một đất nước Việt Nam không những sở hữu một nền ngoại giao khéo léo, thu hút nguồn vốn đầu tư bằng lực lượng lao động năng động, mà còn có công dân ngày càng hiểu biết hơn về thế giới và ngày càng bức xúc với vấn đề ô nhiễm, tham nhũng, đàn áp tôn giáo và bị thiếu thốn sự tự do nói chung. Đây có thể là một ngọn lửa âm ỉ ít bị để mắt tới."
Nguồn hình ảnh, NHAC NGUYEN/AFP/Getty Images