Nigel Cassidy, phóng viên thương mại BBC

Theo Liên Hiệp Quốc, có một số dấu hiệu cho thấy giá cả thực phẩm trên thế giới đang ổn định trở lại.

Nhưng điều đó không ngăn cản nhiều nhà đầu tư đổ xô vào các mặt hàng lương thực chính niêm yết trên các thị trường tài chính.

Số lượng các nhà đầu tư này đông đến nỗi một số nông dân và chính phủ tin rằng ít nhất 40% của sự tăng giá đối với lúa mì, đậu nành và bột ngô là do đầu cơ.

Các nhà đầu cơ

Điều không tránh khỏi là các nhà đầu tư trên thị trường tài chính sẽ bỏ tiền vào những mặt hàng lương thực tăng giá nhiều.

Đầu tư vào địa ốc có thể béo bở, hoặc nhu cầu nguyên liệu kỹ nghệ cũng tăng, nhưng mọi người phải chi nhiều hơn cho thực phẩm thì sao không đầu tư vào nông sản?

Hiện tại mọi thứ dường như đều góp phần đẩy giá các loại thực phẩm cơ bản lên.

Từ hạn hán cho đến mất mùa, từ giá nhiên liệu cao cho đến nhu cầu tăng vọt, từ thói quen ăn uống thay đổi ở Trung Quốc hay Viễn Đông cho đến ruộng đất quí giá bị chuyển qua trồng nguyên liệu cho xăng dầu sinh hóa.

	LHQ nói giá cả leo thang đã lên đến đỉnh

Thậm chí một số quỹ hưu trí truyền thống thuộc loại nhỏ vốn khá bảo thủ trong chiến lược đầu tư nay cũng đang mua bán lúa mì, đậu nành và gia súc.

Giá cả leo thang

Trong năm qua, ông Nicholas Brookes, một trong những tay chuyên mua bán các mặt hàng chính trên thị trường London của ETF Securities cho biết công ty của ông đã quản lý $1 tỉ USD cho nông sản.

"Rõ̉ ràng mua bán các mặt hàng lương thực đã tăng vọt nhưng theo tôi nếu xét tới sản lượng nông phẩm toàn cầu thì mức độ đầu tư hiện nay sẽ giảm đi theo thời gian.''

Ông Brookes cũng tin chắc là việc Hoa Kỳ trợ giá cho các sản phẩm để làm nhiên liệu ethanol đã đẩy giá của các nông sản như ngô và đậu nành lên nhiều hơn là do đầu cơ trên thị trường.

Vậy nên có biện pháp để chặn đứng tình trạng này hay không?

Các chính khách khuynh tả ở Ấn Độ và Bỉ nghĩ rằng chắc chắn là nên. Họ yêu cầu cấm mua bán cổ phần đối với nông sản.

Nhưng ngay đến các học giả chuyên nghiên cứu cách làm sao để thế giới tự nuôi chính nó cũng không đổ lỗi cho các tay mua bán trên thị trường tài chính.

Nguyên nhân liên đới

Tiến sĩ David Barling tại trung tâm nghiên cứu Chính Sách Lương Thực của City University ở London nói ông tin rằng đa số đầu cơ thực phẩm trên thị trường xảy ra sau khi giá cả ngũ cốc và các mặt hàng khác bắt đầu tăng nhanh trên thế giới cách đây 18 tháng.

"Điều đó có thể tạo thêm sức ép trên giá cả nhưng có nhiều nguyên nhân liên đới với nhau và tùy theo từng loại mặt hàng,'' tiến sĩ Barling nói.

Graham Mackay, giám đốc điều hành của công ty bia rượu lớn nhất thế giới, SABMiller, tiên đoán công việc sản xuất của ông tiếp tục bị ảnh hưởng bởi giá cả các nguyên liệu nông sản còn tăng nữa.

"Tôi nghĩ rằng các nhà đầu cơ có thể đã phần nào đó góp tay tạo áp lực lên giá cả,'' ông Mackay nói.

Nhưng ông Mackay nói ông không hề muốn ngăn chặn hoạt động của các nhà đầu cơ bởi vì sâu xa thì sản lượng toàn cầu nói chung đã giảm do tình trạng trợ giá nông sản.

	Trữ lượng lương thực của thế giới hiện ở mức thấp

Các yếu tố khác

Có thêm hai chỉ dấu cho thấy lỗi không hoàn toàn ở các nhà đầu cơ khiến giá cả thực phẩm tăng vọt.

Lấy thí dụ, giá gạo trên thế giới vẫn leo thang dù đó là nông sản đa phần chỉ được tiêu thụ tại những nước sản xuất nó. Đó là chưa kể gạo không phải là một mặt hàng chính trên các thị trường tài chính.

Thứ hai nếu nhìn vào trữ lượng lương thực của thế giới ta sẽ thấy hiện ở mức thấp. Điều đó cho thấy người ta không mua nông sản vào để bán dù đang được giá.

Phải nói các nhà đầu cơ lương thực là mục tiêu dễ dàng cho các nhà chính trị đang vất vả chứng tỏ họ đang làm gì đó để giảm thiểu tác động của việc giá cả leo thang.

Vì vậy những ai mua bán nông sản không tránh khỏi tiếp tục bị chỉ trích cho đến khi giá cả thực sự xuống trở lại mặt đất.