BBC Vietnamese

Chuyên mục Du học nước Anh mỗi tuần đề cập đên một câu chuyện có liên quan đến cuộc sống của sinh viên nước ngoài ở Anh, và các ngành học mà họ đang theo đuổi.

Tuần này chủ đề là ngành học có thể nói là có một không hai trên thế giới. Lê Hải đi tìm hiểu bậc cao học của ngành Quốc tế vụ ở đại học Roehampton.

Tiến sĩ Brad Blitz là người chịu trách nhiệm về chuyên môn cho bậc cao học của ngành International Service nói đây là ngành cao học duy nhất trong lãnh vực này trên thế giới.

Ông giới thiệu với thính giả đài BBC 4 cô sinh viên người Mỹ đang chuẩn bị làm luận án Master và tiếp tục theo đuổi công trình của họ, vừa là nghiên cứu, cũng vừa là thực hiện một dự án chu cấp cho di dân người Kurk ở phía Bắc nước Anh.

"Tôi theo học ngành này vì tôi thích công việc làm trong ngạch phát triển quốc tế."

"Tôi thích giúp dân chúng khắp nơi trên thế giới và tôi chọn vào học ngành này."

"Chương trình học được soạn thảo để giúp đỡ người dân từ các nước đang phát triển."

"Những chuyện chúng tôi làm trong quá trình học giúp chúng tôi có khả năng làm công việc đó sau khi tốt nghiệp."

Thông thường giúp đỡ người ta tức là cho tiền, viện trợ, còn ở đây được hiểu là tìm việc làm trong việc giúp đỡ ?

"Chúng tôi học về các chiến lược phát triển, học cách tổ chức ra một cơ quan phi chính phủ, học phương pháp thực hiện dự án, học cách hướng dẫn người ta sử dụng tiền được tài trợ."

"Trước khi vào học ngành này tôi từng làm việc vài năm cho nên có kinh nghiệm làm việc với các tổ chức phi chính phủ ở Hoa Kỳ."

"Ở bậc đại học tôi học ngành quan hệ quốc tế, và tôi muốn làm chuyện gì đó mang tính quốc tế, đồng thời cũng giúp đỡ người dân."

Cô đến từ một nước lớn, vậy tại sao lại sang một nước nhỏ để học ?

"Trên bản đồ Anh Quốc là một nước nhỏ, nhưng mà về mặt tư tưởng thì đây là một cường quốc."

"Anh Quốc cũng rất tiến bộ trong ngạch giúp đỡ thế giới, cho nên đây là một nơi rất tốt để đến học, và theo tôi thì nơi đây cung cấp nhiều điều bổ ích hơn là nếu tôi học ở Hoa Kỳ."

"Ðiểm hay trong chương trình học của trường này nằm ở góc cạnh thực hành."

"Chúng tôi có một số ngày học lý thuyết ở trường, và có cơ hội tự nguyện tham gia hoạt động với các tổ chức làm công tác phát triển, đóng góp vào hệ thống công việc và quan sát góc cạnh thực tế của ngành này, qua đó chứng kiến chuyện gì thực sự đang diễn ra và các mô hình lý thuyết hoạt động như thế nào."

"Kế hoạch hàng đầu của tôi bây giờ là làm cho xong luận án, rồi tiếp tục phát triển sự nghiệp của mình với những tên tuổi lớn trong ngành và tiếp tục giúp đỡ dân chúng trên thế giới."

"Luận án của tôi là chương trình cứu đói cho trẻ em ở Jamaica."

Một cô sinh viên khác là Darla cũng có cùng niềm đam mê hoạt động cho các tổ chức cứu trợ như là Sarah:

"Tôi làm luận án về chương trình chăm sóc cho các nhà tù ở Jamaica ... "

Từ nãy đến giờ tôi nghe các cô nói nhiều về tiền. Thế nhưng làm thế nào để kiếm tiền cho một tổ chức viện trợ hay phi chính phủ ?

"Tiền tài trợ ư, có rất nhiều quĩ trên thế giới" - Darla cười.

"Chúng ta có rất nhiều nguồn để kiếm tiền, từ các tổ chức độc lập, từ quĩ của chính phủ, họ cấp tiền cho các dự án, bất kể là ở đâu, ở Jamaica hay Hoa Kỳ đều như nhau, hay các nước đang phát triển trên thế giới."

"Tôi biết bí quyết xin tiền..." - Cô lại cười. - "Ðó là điều chắc chắn."

"Tôi có thể lấy tiền của các ngân hàng, của các quĩ, của các quĩ gia đình, quĩ công ty."

Tôi thấy cô có vẻ là chuyên gia trong vấn đề tìm tiền cho các dự án phát triển hay viện trợ.

Vậy với những sinh viên Việt Nam quan tâm đến nạn nhân của chất độc da cam, theo cô thì họ có thể tìm tiền ở đâu ?

"Ví dụ như là các quĩ chuyên về các vấn đề chiến tranh, các vấn đề y tế, tất cả các loại nguồn tài trợ có liên quan đến những khu vực đó."

"Tìm kiếm qua mạng Internet, là một trong những phương thức tìm kiếm hiệu quả nhất, cũng có thể qua những quan hệ riêng, qua nói chuyện với các tổ chức NGO, quan hệ với những ai có khả năng trở thành nhà tài trợ."

"Ví dụ như với dự án mà chúng tôi thực hiện trong thời gian học, số tiền kiếm được là 300.000 GBP, từ duy nhất một nguồn tài trợ ở Anh."

"Lớp chúng tôi đã cùng nhau vận động xin số tiền này để giúp đỡ cộng đồng người Kurd ở Anh."

Cuộc trò chuyện với các cô sinh viên từ Mỹ bỏ tiền của lặn lội sang Anh học đã giúp tôi biết thêm được một số đặc điểm của ngành học khá đặc biệt này, chuyên đào tạo nhân sự cho các tổ chức phi chính phủ trên thế giới và các cơ quan hoạt động trên tầm quốc tế nhưng thiên về quản trị doanh nghiệp phi lợi nhuận hơn là ngoại giao.

Thế nhưng, nhìn lại, thì đi học tức là bỏ tiền ra đầu tư vào kiến thức cho bản thân.

Tôi đặt câu hỏi với tiến sĩ Brad Blitz, vậy thì ông có lý lẽ nào để thuyết phục sinh viên Việt Nam theo học ngành này ?

"Thứ nhất đây là ngành học đặc biệt và độc nhất trên thế giới."

"Trường của chúng tôi là nơi duy nhất có chương trình Master trong 12 tháng để đào tạo chuyên gia cho ngành International Service - Quốc tế vụ."

"Tiếp nữa là tôi quan sát thấy ở các nước đang phát triển hay đang trong quá trình chuyển đổi đang có xu hướng gia tăng số lượng các cơ quan phi lợi nhuận, vì đi kèm với quá trình thay đổi cơ chế sẽ kéo theo nhu cầu về các tổ chức phi chính phủ, nhận trách nhiệm thay cho chính phủ trong một số lĩnh vực dịch vụ như là dịch vụ sức khoẻ và các ngạch tương tự."

Vậy với một sinh viên tốt nghiệp đại học ở Việt Nam, có một khoản tiền khoảng 15.000 GBP đủ để theo học một năm ở Anh, nếu học ngành này xong thì họ có thể làm được gì ?

"Sau khóa học họ được trang bị các kiến thức cơ bản về quản lý dự án."

"Họ cũng có một số kiến thức phổ quát về phát triển, có thời gian thực tập ở các nước đang phát triển mà ở đây là Jamaica và Mexico, năm sau có thể có thêm Nam Phi."

"Họ sẽ được đích thân chứng kiến các thách thức cho công việc ở các nước đang phát triển."

"Ðiều đó sẽ giúp họ có thêm cảm nhận thực tế về các quan ngại của nhân loại." - Tiến sĩ Brad Blitz nói.

Tức là ông không đem lại cho sinh viên bất kỳ giải pháp cuộc sống nào ?

"Chính sinh viên tốt nghiệp sẽ quyết định dùng những phương tiện này vào trong công việc, trong liên hệ với những ai có quan tâm đến lĩnh vực này."

"Việt Nam là một xã hội năng động, có nhiều thanh niên tham gia hoạt động trong những ngành kinh tế phát triển."

"Thế nhưng nơi đó cũng có người rất nghèo, và đây chính là nhóm mà sinh viên của chúng tôi quan tâm đến."

"Họ làm việc để xóa nạn nghèo đói và giải quyết các vấn nạn." - TIến sĩ Brad Blitz giải thích tiếp.

Ở Việt Nam, thông thường khi nói đến du học, người ta liên tưởng đến chuyện đầu tư vào kiến thức để sau này kiếm tiền, thế nhưng ở đây ông nhắc nhiều đến chuyện đầu tư du học để giúp đỡ người nghèo.

"Sinh viên phải tự quyết định về tương lai của mình, xem họ muốn làm giàu hay muốn tập trung vào những nghề nghiệp khác."

"Tôi quan sát thấy sinh viên đến đây học thường có động cơ rất mạnh muốn làm việc trong ngành phát triển, muốn hoạt động quanh lĩnh vực xóa đói giảm nghèo, muốn có cảm giác mình làm việc tốt, muốn đóng góp, và muốn tăng cường kỹ năng."

Giúp người nghèo theo tôi nghĩ thì ai cũng làm được, ngay giới sư sãi tăng lữ, hay chỉ đơn giản là cho tiền người ta.

"Ðây là việc đóng góp, như ông vừa nhắc đến các tổ chức tôn giáo."

"Thế nhưng từ góc nhìn của chúng tôi, thì sinh viên cần phải hiểu được những thách thức tại các nước đang phát triển, họ phải hiểu xem các tổ chức phát triển hoạt động như thế nào, cơ cấu ra sao, người ta ra quyết định như thế nào."

"Chúng tôi có quan hệ với khá nhiều trường đại học ở châu Á."

"Chúng tôi làm việc với các tổ chức mục vụ có trụ sở ở New York, với đại học Payap ở Chiangmai Thái Lan, với đại học Lingan ở Hồng Kông, đại học Lady Dow ở Ân Ðộ, hay quan hệ với cơ sở ở Miến Ðiện, qua việc giúp các nhà khoa học làm luận án tiến sĩ từ xa để gia tăng kiến thức của họ."

Ông nhắc đến chương trình làm luận án tiến sĩ từ xa, vậy giới khoa học ở Việt Nam cần phải làm gì nếu muốn tham gia chương trình này?

"Cơ cấu nói chung như sau, mỗi năm nghiên cứu sinh sang đây khoảng 3 tuần để học cấp tốc, tức để liên tục gặp người hướng dẫn luận án, lấy các khóa học cần thiết cho đề tài nghiên cứu."

"Chúng tôi hiện có nghiên cứu sinh từ nhiều nơi trên thế giới và hệ thống đào tạo từ xa này có vẻ hoạt động hữu hiệu."

Thường thì sinh viên bậc cao học hay đến Anh Quốc để học tiếng Anh rồi đến các trường đại học tìm hiểu xem mình sẽ đóng tiền vào học trường nào.

Phòng sinh viên nước ngoài của đại học Roehampton thường đón tiếp các cô gái châu Á và hướng dẫn họ làm các thủ tục nhập học.

Cô Catherine Evans là nhân viên điều phối chuyên trách sinh viên từ Trung Quốc, Ðài Loan và Thái lan cho biết:

"Tôi từng sang Trung Quốc nhiều lần, và rất nhiều câu hỏi xoay quanh một mối quan tâm chính, là sinh viên hỏi xem văn hóa hai nơi khác biệt nhau như thế nào, họ có được dân Anh đón nhận hay không."

Tiến sĩ Heather Forland là trưởng phòng Sinh viên nước ngoài cho biết đa số sinh viên Á châu của trường đến từ Trung Quốc và hiện chỉ có một sinh viên Việt Nam học ở đây, cũng như một số lượng không nhiều sinh viên từ các nước Ðông Nam Á.

Tuy nhiên, quan hệ giữa giảng viên và sinh viên ở trường này khá gần gũi, và không giống với quan hệ kiểu tôn sư trọng đạo ở Việt Nam hay Trung Quốc.

"Ðây cũng là vấn đề của cả sinh viên người Anh nữa, vì có sự khác biệt rõ ràng giữa cách học ở bậc phổ thông và bậc đại học."

"Thế nhưng tôi cho rằng bí quyết thành công cho sinh viên châu Á sang Anh học là bản thân họ đã học khá tốt ở nước của họ, và sang đây, nhưng ở đây họ còn phải biết học làm thế nào để tự kiểm soát được sự học của bản thân, để có thể thành công trong việc học ở UK."

Với sinh viên nước ngoài thì còn có một vấn đề khá khác lạ, đó là cơ cấu liên kết giữa các trường với nhau, ví dụ như trường đại học thì có các trường con, có thể là đại học hay cao đẳng, rồi có thể là học một nơi nhưng bằng lại do nơi khác cấp.

Như vậy thì sinh viên sang đây học cần quan tâm hơn đến trường họ sẽ học hay trường sẽ cấp bằng cho họ ?

"Tôi nghĩ quan trọng nhất là chọn chương trình học phù hợp cho bản thân."

"Không phải là chương trình nào mà bạn bè thích nhất, giáo viên thích nhất, hay chương trình phù hợp với ông bà nội ngoại của bạn, mà phải là chương trình phù hợp cho chính bản thân bạn."

"Khi đó bạn sẽ tìm đến các chương trình học khác nhau, ở các trường đại học khác nhau, tại vì cùng một tên ngành học nhưng ở các nơi khác nhau sẽ tập trung vào các góc độ khác nhau, tùy thuộc vào các trường đại học khác nhau."

"Khi đó thì phải xem coi góc độ đó có phù hợp với bạn không, cách dạy của giáo viên có phù hợp không."

"Sau đó thì mới chú ý đến địa điểm của trường học, và rồi mới đến các vấn đề khác."

"Ví dụ như bạn quan tâm đến môn bóng rổ thì lúc đó tìm đến trường đại học nào có nhiều sân bóng rổ."

"Quan trọng nhất là phải tìm cho mình chương trình học phù hợp." - Tiến sĩ Heather Forland tâm tình.

Ðó có lẽ cũng sẽ là ấn tượng của quí vị khi rời trường đại học Roehampton, sau khi làm quen với ngành học có thể gọi là độc nhất vô nhị của trường này, đào tạo ra chuyên viên cho các tổ chức phi chính phủ trên thế giới.

Quyển giới thiệu hàng chục ngành cao học khác của trường cũng mang đậm nét phương châm đào tạo theo chương trình học đặc biệt, gắn liền với một nhóm nghề nghiệp rõ ràng cho sinh viên sau khi tốt nghiệp.

Thế nhưng đây có phải là phương châm phổ biến của các trường đại học khác trên đất Anh này hay không, kính mời quí vị theo dõi tiếp các chương trình tiếp theo của chuyên mục Du Học Anh Quốc, phát vào các sáng thứ Hai hàng tuần theo giờ Việt Nam.

Quí vị thính giả đang sống ở Việt Nam muốn nghe lại chương trình này qua đĩa CD thì xin mời viết thư yêu cầu về Ban Việt Ngữ đài BBC, hộp thư 1818 Bangkok Thái Lan.