Tôi đã cố gắng chờ đúng một tuần lễ để nghe ý kiến của các vị giáo sư về chủ đề chính sách của nhà nước Việt Nam có kiềm hãm sự phát triển của giáo dục hay không? Một câu hỏi có tầm vóc và đáng để tất cả chúng ta quan tâm mà ban Việt Ngữ của BBC đã đặt ra, tuy nhiên tôi cảm thấy chúng ta đã nhận được những ý kiến không thoả đáng và có vẽ tránh né vấn đề.

Một lần nữa chúng ta lại nhận được lối biện luận theo kiểu tuyên tuyền của vị cựu Bộ trưởng giáo dục Việt Nam, cái cách nhìn nhận vấn đề mà phóng viên BBC cho là “ rất tự hào” khiến cho những người Việt Nam hiện đang sống trong nước như chúng tôi cảm thấy hổ thẹn.

Kính thưa vị cựu bộ trưởng, chính ông cũng đã thừa nhận trong phần một của cuộc phỏng vấn này là giáo dục còn nhiều vấn đề, những sai lầm mà ông đồng ý trước đó toàn là những vấn đề cốt lõi của giáo dục, mang tính sai lầm về đường lối.

Thực trạng giáo dục của Việt Nam hiện nay phản ánh cả hai bản chất thật của nhà cầm quyền( thực chất là Đảng cộng sản), một là họ thiếu năng lực và tư duy để định hướng cho một nền giáo dục, hai là đồng tình và định hướng cho nền giáo dục như tình trạng hiện nay.

Họ muốn có một nền giáo dục theo định hướng như thế, một nền giáo dục chỉ nhằm đào tạo ra những con người chỉ biết vâng dạ và phục tùng.

Là một người Việt Nam, tôi chẳng thấy tự hào khi các ngài được các tổ chức quốc tế công nhận là có nền giáo dục “tiên tiến” như ngài nói vì chúng tôi là những người tiếp nhận trực tiếp với cái nền giáo dục “tiên tiến” ấy.

Ngược lại chúng tôi cảm thấy lo lắng và tự hỏi đất nước chúng ta đã đạt đến trình độ giáo dục “tiên tiến” vậy thì chúng ta đang đứng ở đâu trong bản đồ văn minh của nhân loại hiện nay?

Ông quả là biết cách dùng từ để lạc quan hoá vấn đề từ chổ hiện thực rất trầm trọng đến chỗ vô cùng tốt đẹp và lạc quan.

Hiện nay ở Việt Nam quả là hằng ngày hằng giờ, người người nhà nhà đều quan tâm đến giáo dục, họ quan tâm ở đây chẳng phải vì vui mừng với thành tích “tiên tiến” của nền giáo dục, mọi người quan tâm đến nền giáo dục hiện tại vì sự bế tắc rệu rã của nó.

Ba trăm bài báo liên quan đến giáo dục mỗi tháng như ông đã biết chẳng phải là những lời tán thưởng hay đồng tình với lối giáo dục hiện nay, mà đa số các bài báo trên là sự báo động liên hồi của giới trí thức, của những nhà khoa học tâm huyết, là tiếng phản đối của phụ huynh học sinh, tiếng thở dài của bao thân phận học sinh sinh viên, nhiều ý kiến kèm theo cả nước mắt và sự tuyệt vọng.

Toàn bộ chương trình và định hướng của giáo dục Việt Nam hiện nay như một chương trình máy tình được lập trình với ý tưởng thấp và đầy những lỗi, việc khắc phục và sửa chữa những chương trình này bao giờ cũng rất khó khăn và phức tạp hơn việc tạo lập một chương trình hoàn toàn mới.

Có lẽ rất nhiều người đồng tình với ý kiến yêu cầu cải cách toàn diện hệ thống giáo dục của nước nhà như ý kiến của hai mươi ba nhà giáo, nhà khoa học trong và ngoài nước do GS Hoàng Tụy chủ trì đã đề xuất.

Con người Việt Nam vốn thông minh và hiếu học, cho dù trong hoàn cảnh nào thì bản chất ấy vẫn bộc lộ, vì thế chúng ta vẫn cảm thấy một không khí sôi động của giáo dục nước nhà. Nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, nền giáo dục Việt Nam đang trong một thời kỳ khó khăn và bất ổn do những toan tính cục bộ của những cá nhân còn đặt trên quyền lợi dân tộc.

Sự cam chịu của bao thế hệ học sinh sinh viên Việt Nam dường như đã đạt đến mức giới hạn, đã đến lúc cần một sự thay đổi trong tư duy nhận thức của những người có trách nhiệm với giáo dục nước nhà. Một khi sự kiềm hãm trong tư duy được tháo gỡ, chúng ta tin chắc rằng dân tộc Việt Nam sẽ có cơ hội tiến những bước dài và đúng hướng trên con đường hành trình vào tương lai.