Vào ngày nghỉ, các lao động Việt Nam thường lên khu tháp đôi Petronas ở thủ đô Kuala Lumpur chơi

Hoàng Dương của Ban Việt ngữ có dịp sang Kuala Lumpur vào cuối tháng 10, và đã gặp gỡ nhiều lao động Việt Nam tại Malaysia.

Câu chuyện của người lao động Việt Nam thường buồn, đa phần, đó là những câu chuyện mưu sinh nhọc nhằn nơi xứ người.

Nghe chương trình đặc biệt 1

Nghe chương trình đặc biệt 2

Điểm chung mà hầu hết mọi người đều nói là họ có cảm giác bị "lừa" khi sang tới Malaysia.

Đó là cái cảm giác cay đắng khi nhận ra rằng những gì mình được hứa hẹn ở nhà cũng như những mong đợi sẽ kiếm tiền nhanh chóng, dễ dàng nơi xứ người… hóa ra đều không phải...

Bạn có ý kiến riêng gì về đề tài này xin chia sẻ với BBC ở địa chỉ [email protected] hoặc dùng hộp tiện ích bên tay phải.

=======================================

Bao, San Jose, Hoa Kỳ
Miền Nam Việt Nam thành chế độ Cộng Sản và nghèo đói là vì có những người như Nguyễn Thái Nguyên và Nam Kha. Chúng tôi rất buồn khi là kẻ lưu vong. Nhưng dù sao chúng tôi rất được kính trọng và có liêm sỉ trong những nước đang ở. Đừng ví chúng tôi với ngưòi bị nhà nước Việt Nam đem bán cho những nước (trước 1975 nghèo hơn Nam Việt Nam) đày đọa người dân mình mà không dám lên tiếng.

Thái Nguyên, Kansas City
Tình trạng lao động ra nước ngoài ngày nay lan tràn đa phần là dân quê nghèo khó, không có tay nghề chuyên môn. Nói là lao động nước ngòai trên thực tế phải đi làm mướn, làm cu li(bốc vác hay những công việc nặng nhọc mà người bản xứ không thèm làm) hay ở đợ (giúp việc nhà) cho người ta.

Giả dụ nếu mọi việc suôn sẻ, thì đây cũng là sỹ diện quốc gia, nhà nước Việt Nam nghĩ sao? Còn đằng này có quá nhiều bất công xảy ra cho công nhân Việt Nam. Cục quản lý lao động nước ngoài thì quá yếu kém hay quan liêu hành chánh, thường thì khi xảy ra vấn đề thì báo chí biết trước, còn cán bộ của cục thì hình như việc trước tiên cần làm là tìm cách đối phó với báo chí, còn can thiệp cho người bị hại thì phó thác cho luật pháp nước sở tại!

Chúng ta đã có 30 năm xây dựng đất nước rồi còn gì, vả lại dưới sự "lãnh đạo sáng suốt" của đảng và nhà nước trong khi tài nguyên của quốc gia là "rừng vàng biển bạc" tại sao không tạo ra được công ăn việc làm cho con dân của mình. Là lãnh đạo quốc gia các ngài có thấy chua xót không? Hay "sự lãnh đạo sáng suốt của đảng và nhà nước" đang có vấn đề?

Ding.H, HCM, Việt Nam
Tôi chia sẻ một phần quan điểm của bạn DVM về vấn đề LDXK. Tôi đã gặp và nói chuyện với nhiều người LD Việt Nam ở Malaysia, cuộc sống của họ thật là khốn khổ, nhiều người nói "đã lỡ đi nên phải ở lại làm một thời gian chứ lương thấp quá, mang tiếng đi LD nước ngoài mà lương một tháng chưa tới 200 đô, trừ chi phí ăn ở xong chẳng còn được bao nhiêu". Số khác thì không cam chịu, họ đình công đòi phải trả lương đúng như cam kết trước khi đi, và như thế là họ bị mất việc, bị đuổi về.

Ai cũng có thể nhận ra rằng, trên các chuyến bay đi và về từ Kuala Lumpur, bên cạnh số LD mới được đưa sang, ăn mặt chỉnh tề, mặt mày hăm hở, các chuyến bay về cũng mang theo rất nhiều người với tâm trạng thất vọng, chán chề. Họ đã không thực hiện được giấc mơ đổi đời bằng cách đi LDXK và họ sẽ phải đối mặt với món nợ mà họ đã vay để làm thủ tục khi đi. LDXK không bao giờ là một cứu cánh giúp một quốc gia từ nghèo đói trở nên thịnh vượng.

Ngay cả nước xuất khẩu lao động nhiều nhất thế giới với hàm lượng chất xám cao hơn VN như Philippins cũng không thể thoát khỏi tình trạng nghèo đói sau bao nhiêu năm làm thuê tứ xứ. Ngược lại, LDXK ảnh hưởng nặng nề đến thương hiệu của một quốc gia. Nó gắn những hình ảnh tiêu cực như nghèo đói, lạc hậu, hạ cấp vào mọi nỗ lực xây dựng thương hiệu quốc gia đó. Bạn có thể tin vào "chất lượng cao", "công nghệ tiên tiến" của một sản phẩm mà sản phẩm đó xuất xứ từ một quốc gia nổi tiếng về xuất khẩu lao động chất lượng thấp?

LDXK chỉ nên là một giải pháp giải quyết việc làm tạm thời. Nhà nước VN cần tạo ra nhiều việc làm bằng một chiến lược kinh tế huy động được mọi nguồn lực trong, ngoài nước, đi đôi với một chiến lược đào tạo con người có đủ khả năng để đáp ứng với yêu cầu của nền kinh tế và xã hội để tiến đến chấm dứt XKLD.

Trần Văn Bảo Ngọc
Tôi cũng đã từng làm việc cho công ty nước ngoài tại trên chính đất nước VN mà vẫn còn thấy bất công và tủi nhục cho lao động Việt Nam Chẳng hạn mức lương của nhân viên Malaysia cùng cấp với nhân viên Việt Nam thì cao hơn gấp mấy lần. Tuy nhiên điều làm tôi bất mãn nhất là khi ra vào cổng thì chỉ có nhân viên Việt Nam là bị lực lượng bảo vệ xét giỏ xách mà thôi!!! Tôi nghĩ nhà nước Việt Nam cần đặt lợi ích nhân dân, lợi ích kinh tế lên hàng đầu để cải thiện đời sống người dân Việt Nam thóat khỏi đói nghèo và tủi nhục.

Nguyễn Phong, Houston, Hoa Kỳ
Ý kiến của chúng tôi, những người Việt sống ở nước ngoài, thì có ích gì đâu? Vì nếu góp ý phê bình thì bị các bạn trong nước chỉ trích là "không yêu nước", là "chỉ biết chống đối Đảng CSVN" hay "biết gì về Việt Nam đổi mới mà phê bình, góp ý"..v.v. Bạn phân tích tình hình khá trung thực nhưng có bao nhiêu bạn ở trong nước đồng ý với bạn? Nếu đa số không đồng tình và không nhìn được sự việc thì mọi chuyện vẫn không có gì tiến bộ vì đừng trách Đảng CSVN lãnh đạo sai mà hãy tự trách mình đã tự ru ngủ mình bằng những câu an ủi đại khái như : chuyện đổi mới phải có thời gian "quá độ" (không có thời hạn cụ thể), đất nước bị chiến tranh tàn phá, chỉ nhìn quá khứ của đất nước chớ không nên nhìn các nước chung quanh để dễ dàng thấy mình tiến bộ vượt bậc, chúng ta là con rồng cháu tiên và có rừng vàng biển bạc nên trước sau cũng thành rồng Châu Á và quan trọng là nhắm mắt không muốn thấy sự phân cách giàu nghèo ngày càng rộng lớn trên tổ quốc Việt Nam mà những gì Đảng CSVN đã hứa hẹn khi chọn theo con đường XHCN. Đâu rồi sự ưu việt của CNCS? Hay nó chỉ còn trên lý thuyết mà thôi?! Như Bác Hồ nói : tương lai, vận mệnh của đất nước là nằm trong tay của các bạn - những người trẻ của Việt Nam - Vậy các bạn hãy tự đứng lên và gánh vác trách nhiệm.

Nguyễn Hai, HCM, VN
Lao động Việt Nam một chuyện dài trên các báo đài Việt Nam nói hòai không hết, nào là bị bóc lột, nào là bị lường gạt... Thân phận người Việt Nam sao mà bi thảm qúa, nhà nước rêu rao chính sách sao hay mà để nhân dân Việt Nam sống kiếp tôi đòi nhục nhã? Thế là làm sao? Nhà nước ơi sao lại như vậy? Hãy giải thích cho dân nghe? Thân phận thanh niên Việt Nam bây giờ là như thế đấy.

Yêu VN, Amsterdam, Hà Lan
Nguyen Thai Nguyen không nên lầm lẫn chuyện chiến tranh với chuyện lãnh đạo sai lầm của ĐCS VN trong suốt 1 thời gian dài từ 1975->1986. Và đến hiện giờ vẫn còn những tiếp tục sai lầm. Chiến tranh của Hàn Quốc kết thúc năm 1953 , và chỉ trong vòng 35 năm, năm 1988, Olympic tổ chức tại Seoul đã trình diễn cho thế giới thấy được 1 Nam Hàm mới, hiện đại và phát triển. VN 30 năm sau chiến tranh nhìn lại vẫn là 1 nước nghèo nàn lạc hậu.

Tui thì không thể tin được ĐCS VN là 1 cứu tinh cho VN. Tôi không biết chừng nào VN sẽ có kì tích sông Hồng , nhưng tui thích nhất 1 câu của Lý Quang Diệu trong nhật kí của ông ta khi nói đến VN dưới thời ông Võ Văn Kiệt vào năm 1992 : "Nếu giao công việc điều hành, quản lí cho người trẻ tuổi ,có năng lực thì Sài Gòn vẫn có thể đuổi kịp Bangkok của Thái Lan" . Nhưng đáng tiếc , điều đó không thể xảy ra.Và sự thật như ngày nay thì ai cũng biết.

Đỗ An, Belgium
Ở VN họ sống khổ cực, thấy Việt kiều về tiêu tiền, họ nghĩ rằng tiền bên này dễ kiếm. Họ đi vì hy vọng một tương lai tốt cho chính họ mà cũng vì tương lai của những người thân của họ. Ở VN, đã đói mà còn bị bóc lột hạch sách đủ điều. Đi lao động nước ngoài bị bóc lột mà còn có cái để ăn. Thế thì đi hay ở. Nó làm tôi liên tưởng tới chuyện đi phu thời Pháp thuộc. Con Hổ VN đang biến thành con Mèo và chẳng bao lâu sẽ thành con Chuột lắt.

Nguyen Thai Nguyen
Tôi cũng cảm thấy vô cùng "đau đớn" khi thấy người lao động VIỆT NAM ở nước ngoài bị coi thường và đối sử tệ bạc... vì cuộc sống mưu sinh mà họ phải lang thang nơi đất khách quê người. Tôi cảm thấy rất tức giận khi một số kẻ bất lương và một số công ty môi giới làm ăn bất chính chỉ vì đồng tiền và lợi nhuận bất chính mà bán rẻ lương tâm, kiếm tiền trên mồ hôi xương máu của người lao động nghèo khổ. Tôi tin rằng những kẻ đó chắc chắn sẽ không có kết cục tốt đẹp.

Một số bạn trách móc và nghi ngờ Đảng cộng sản Việt Nam, nhưng các bạn phải nhớ rằng đất nước Việt Nam vừa mới trải qua chiến tranh và vừa đổi mới trong khoảng gần hai thập kỉ gần đây, hai thập kỉ đối với một đời người là dài nhưng đối với một đất nước thì quá ngắn ngủi. Các bạn hãy hình dung đất nước ta sau chiến tranh đã bị tàn phá nặng nề như thế nào và ngày nay đất nước ta đang dần đổi mới như thế nào.

Các bạn hãy nhìn sang Hàn Quốc một nước có nền kinh tế rất phát triển nhưng trước kia cách đây khoảng nửa thế kỉ họ cũng gặp phải những khó khăn như chúng ta nhưng đất nước họ . Tôi rất thích một câu phát phiểu của một nhà lãnh đạo Việt Nam là : "Hàn Quốc có kì tích sông Hàn, thì Việt Nam sẽ có kì tích sông Hồng". Việt Nam đã có truyền thống vượt qua mọi khó khăn, tôi tin tưởng Việt Nam sẽ làm được điều này trong một tương lai không xa. Tôi tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng CS VIỆT NAM.

Minh Nam, Việt Nam
Tôi có người nhà bán sức lao động cơ bắp ở nước ngoài. Lo được đủ tiền để đi với biết bao gian nan vất vả, sau đó còn lo trả nợ. Tất cả trông vào người tha phương cầu thực.

Cứ có tin "bị đuổi về, "bị công ty bên VN lừa đảo", "bị mất việc"... là vợ con cùng cha mẹ lại khóc lóc, thậm chí đọc một tin trên báo về số phận của ai đó bị đánh đập, hắt hủi, chà đạp nhân phẩm cũng mất ngủ vì nghĩ ngợi, lo cho người thân.

Cha là "dũng sĩ diệt Mỹ, diệt nguỵ", đủ thứ huân chương mà nay con như vậy, bao nhiêu câu hỏi đặt ra trong đầu. Nếu hai năm nữa mọi chuyện ở xứ người được suôn sẻ thì mới chắc "lãi", hy vọng có số vốn nhỏ nhoi để làm ăn.

Biết đến bao giờ nhân dân VN anh hùng mới hết đi lang bạt xứ người? Biết đến kiếp nào mới có người các nước đến VN làm thuê các việc không ai thèm làm?

Nam Kha
Tôi chỉ có một góp ý nhỏ thôi: Rất nhiều những người Việt hiện nay đang sống ở Mỹ, Pháp, Canada, Úc…ngày xưa cũng chạy ra nước ngoài vì sống ở VN quá khổ. Tôi không trách các bạn ra đi, vì thời gian ấy có lẽ ở VN cuộc sống quá ngột ngạt; các bạn ra đi cũng không phải sung sướng gì hay muốn rời quê nhà. Bây giờ nếu các bạn có cuộc sống khá sung túc, thì cũng mừng cho các bạn.

Nhưng tôi thấy hơi buồn (cười) là nhiều người mỗi khi gặp tin về người lao động Việt khổ sở thì lại cứ bày tỏ 'rơm rớm nước mắt'. Có vẻ như các bạn chỉ lấy đó làm một cái nền tảng để từ đó nói ra những lời phàn nàn, chê bai cái chính quyền trong nước. Nói thật, các bạn có bao giờ thấy buồn cho chính thân phận của các bạn khi phải sống ở nước ngoài không?

Nếu các bạn 'yêu nước' như các bạn tự nhận, thì chắc các bạn cũng không vui vẻ gì với đời sống ở nước ngoài, dù cho có lương cao, nhà cửa tốt.

Nhưng mỗi khi vào chủ đề người lao động ở nước ngoài, thì chỉ thấy các bạn trách móc chính quyền đã khiến người lao động khổ. Nếu các bạn cũng than thở luôn cho đời sống của các bạn, thì có lẽ 'công bằng' hơn đấy; vì nếu xét về khía cạnh tinh thần, liệu có chắc đời sống của các bạn sung sướng hơn những công nhân năm cọc ba đồng kia không?

Nguyên, Stuggart, Đức
Mỗi lần tôi đọc những bản tinh tức về lao động Việt nam ở nứơc ngoài thì càng thấy buồn. Thứ nhất là người Việt càng ngày càng đi xuống trong khi thế giới ngày càng lên. Bị chà đạp và bóc lột mà không làm được gì. Người dân thì phải vì miếng ăn mà phải bán thân làm nô lệ. Trong khi đó thì Đảng viên và cán bộ thì ngày càng giàu có, càng sung sướng. Những sự bất công như vậy chỉ có thể xảy ra ở nước nghèo và có một chế độ độc tài như Việt nam vậy.

Minh Ho, Sài Gòn
Nếu tôi không lầm thì đây là lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam, người dân Việt Nam phải đi bán sức lao động tại xứ người và cũng chưa bao giờ người dân Việt Nam bỏ nước ra đi nhiều như vậy. Tại sao? đảng CSVN đâu rồi? Thật là đau lòng cho dân tộc Việt với 4000 năm văn hóa.

Yeu VN, Amsterdam, Hà Lan
Nếu dân số cứ tăng mỗi năm 1.04% như hiện nay thì 30 năm nữa , mạng người VN vẫn cứ rẻ mạt. Ngày xưa , người ta qua nước mình làm thuê, ngày nay thì mình đi qua nước họ để làm thuê và còn phải đi làm thuê khắp nơi. Giải phóng dân tộc , thống nhất đất nước để được "ấm no hạnh phúc "như thế này thật là đau đớn, cái giá phải trả quá đắt.

Dien, Hà Nội
BBC đã tham khảo pháp luật Malaysia chưa? Malaysia cũng là nước đang phát triển nên việc sử dụng nhiều khi không trả lương theo luật. Đa số lao động Việt Nam làm có tiền gửi về. Liệu BBC phỏng vấn mấy người lao động ở tháp Petronas có khách quan không?

Taras, Kiev, Ukraina
Chào BBC và các bạn! Để biết được chính quyền nước ta quan tâm đến lao động Việt Nam ở nước người như thế nào xin ghé trang web sau : http://vnexpress.net/Vietnam/Xa-hoi/2005/09/3B9E1C6F/