Phạm Khiêm
Tạp chí Việt Nam Ngày Nay

Nhân tố Việt Nam trong bầu cử Mỹ

Đối với các cử tri người Mỹ gốc Việt cuộc bầu cử giữa kỳ tại Hoa Kỳ năm 2006 đánh dấu sự tham gia nhiều hơn của các ứng cử viên người Việt vào chính trị dòng chính Hoa Kỳ.

Tại quận Cam, California, nơi có đông người Việt sinh sống, tới 17 ứng viên gốc Việt Nam ra tranh cử các chức vụ của bộ máy dân cử và công quyền khác nhau.

Về thứ bậc thì cao nhất có một người ra tranh chức dân biểu liên bang, ông Nguyễn Đức Tân, ở khu vực bầu cử 47, một người ra tái tranh cử chức dân biểu quốc hội tiểu bang, ông Trần Thái Văn. Và nhiều người Việt khác đã ra ứng cử vào các chức vụ như hội đồng thành phố, hội đồng học khu giáo dục.

Ông Bùi Văn Phú, một nhà báo người Việt tại California Hoa Kỳ cho biết chủ đề chính cử tri người Mỹ gốc Việt quan tâm:

Dù đây là cuộc bầu cử giữa kỳ tại Hoa Kỳ nhưng các vấn đề hệ trọng của Mỹ có thể không làm cho cử tri Việt quan tâm. Mà họ nghĩ đến đầu tiên là vấn đề tranh đấu dân chủ cho Việt Nam. Đó là chuyện lá cờ vàng, sau đó là đấu tranh cho tự do tôn giáo, hoặc là có tự do chính trị tại Việt Nam hay không. Đây là vấn đề rất nước Mỹ, cử tri họ chỉ quan tâm đến một vấn đề mà họ cho là quan trọng mà thôi.

Texas

Một tiểu bang khác có đông người Việt cư ngụ là Texas, và ở đây sự chú ý của mọi người dồn vào chương trình tái tranh cử của dân biểu tiểu bang, gốc Việt, ông Hubert Hiền Võ.

Hai năm trước đây, ông Hiền thắng sít sao đối thủ nặng ký Talmadge Heflin với kinh nghiệm 22 năm làm dân biểu, chỉ vỏn vẹn có 16 phiếu, và năm nay có vẻ như không khí đấu trường căng thẳng lại tái hiện khi ông Heflin quyết định ra tranh cử lần nữa.

Nghe Việt Nam Ngày Nay

Nguyễn Quốc Bình là phái viên của đài truyền hình địa phương SBTN tại Houston kể lại không khí ở đó:

Thưa anh Houston sôi động với mùa bầu cử năm nay, khi cộng đồng kêu gọi một người rủ một người đi bầu trong kỳ bầu cử sớm, và đồng thời các cơ sở thương mại của người Việt tại Houston có cho coupon giảm giá khi họ dùng dịch vụ.

Bên ông Helflin cáo buộc nhóm Hubert Võ mua phiếu, theo kiểu cộng ̣đồng Việt Nam dùng coupon để mua phiếu nhưng thực ra cộng đồng VN và các tổ chức thiện nguyện là vô vụ lợi và vụ một người rủ một người nó không liên hệ gì đến ông Hubert Võ cả . Nó là chiến dịch kêu gọi mọi người đi bầu. Đối với chính phủ Hoa Kỳ chuyện kêu gọi mọi người tham gia vào sinh hoạt dòng chính lại được hậu thuẫn và tòa kết luận là không ai làm sai cả.

Nguyễn Đức Tân và Sanchez

Trước mùa bầu cử năm nay không ai biết đến Nguyễn Đức Tân là ai. Ông là một thanh niên người Việt, năm nay 32 tuổi, quê ở Đà Nẵng, vượt biên qua Hoa Kỳ lúc 8 tuổi, hiện đang ở quận Cam, California, làm nghề tư vấn đầu tư.

Lần này ông ra tranh cử tại đơn vị bầu cử liên bang số 47 ở địa hạt của đương kim dân biểu Loretta Sanchez. Đùng một cái tên của ông xuất hiện không chỉ trên báo chí quận Cam, mà cả báo quốc tế.

Đó là do có 14000 lá thư bằng tiếng Tây Ban Nha gửi đi từ văn phòng của ông Tân, nói đến di dân bất hợp pháp đi bỏ phiếu sẽ bị bỏ tù, hoặc chính phủ Mỹ đã thiết lập một hệ thống máy điện toán để dò tên của những người ghi danh bầu cử.

Văn phòng, cùng nhà cửa của ông Tân đã bị cảnh sát khám xét, tuy nhiên cuối cùng không ai bị buộc tội. Và nói về quá trình tranh cử ông Nguyễn Đức Tân cho đài BBC biết:

Trong quá trình vận động tranh cử hai năm qua tại quận Cam tôi thấy cử tri gốc Việt quan tâm đến chủ đề tự do dân chủ tại Việt Nam cho những bà con ở Việt Nam có thể có công ăn việc làm, đời sống tốt hơn

Cái thứ nhì là tôi muốn xây một trung tâm sinh hoạt văn hóa cho người Việt, tôi thấy dân của thủ đô của người Việt tỵ nạn trên thế giới cần phải có một nơi sinh hoạt cho đời sống của họ tốt hơn.

Ông Khôi Tạ là liên lạc viên của nữ dân biểu Loretta Sanchez, đối thủ của ông Tân Nguyễn trong kỳ bầu cử này, và ông Khôi Tạ muốn nói đến một số công việc mà bà Sanchez đã làm cho cộng đồng người Việt:

Ngay từ ngày bà đắc cử hồi 1996 bà đã bắt tay vào làm việc phục vụ cộng đồng người Việt. Bà đã làm được một số việc như lập ra một cái nghị hội, caucus, về Việt Nam, nâng cao hiểu biết của đồng nghiệp dân biểu về thực trạng Việt Nam.

Tại caucus này cứ mỗi 18 tháng bà và đồng nghiệp lại tổ chức điều trần tại Quốc Hội về tình hình nhân quyền tại Việt Nam. Gần đây nhất là vụ điều trần về vụ ông Đỗ Thành Công, công dân Hoa Kỳ nói là ông bị bắt oan, và cáo buộc oan. Sau đó năm 1998 bà vận động để cho bộ quốc phòng Hoa Kỳ hoàn trả tiền cho các biệt kích VNCH các tiền lương chính đáng sau khi họ thâm nhập vào lãnh thổ Bắc Việt và bị bắt, và mỗi người tối đa được 40 ngàn đô la. Và còn nhiều chương trình khác nữa.

Nhiều người Việt tỏ ý quan tâm đến kỳ bầu cử lần này tại Hoa Kỳ khi số ứng viên gốc Việt tham gia dòng chính tăng nhiều so với trước đây. Vậy điều này có ý nghĩa gì? Ông Hoàng Tứ Duy phó chủ tịch Ủy ban vận động chính trị người Mỹ gốc Việt, VPAC, tổ chức hậu thuẫn tinh thần cho các ứng viên, tỏ ý hoan hỷ

Điều này cho thấy người Việt nay đã trưởng thành và biết dùng đến hệ thống chính trị của Hoa Kỳ để vận động và làm cầu nối với bà con đồng hương. Dù là người Việt ở Mỹ cần phải quan tâm nhiều đến các vấn đề địa phương khi đi bỏ phiếu nhưng nét chủ yếu của cử tri Việt Nam ở đây là vẫn nhớ về quê hương và họ bầu cho những ai họ tin là mang lại sự thay đổi cho Việt Nam.