Gửi trang này cho bè bạn		Bản để in ra

Trang nhà của Đảng cộng sản VN

Tin từ Việt Nam cho hay ông Trần Dũng Tiến, một nhà cách mạng lão thành từng là cựu cận vệ của ông Hồ Chí Minh, bị tòa tuyên án 10 tháng tù vì tội lạm dụng dân chủ làm ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia.

Trên thực tế ông Tiến đã ngồi tù hết bản án nên dự kiến sẽ được thả. Ông bị bắt hồi đầu năm nay sau khi lên tiếng phản đối nhà cầm quyền bắt giữ hai nhân vật bất đồng chính kiến khác là ông Phạm Quế Dương và Trần Khuê.

Theo giáo sư Zachary Abuza, một chuyên gia về Việt Nam hiện dạy tại đại học Simmons College, Hoa Kỳ, thì những người bất đồng chính kiến tại Việt Nam không phải là lực lượng thống nhất và ảnh hưởng cũng không nhiều.

BBC: Vậy tại sao Đảng Cộng Sản Việt Nam thấy cần có những biện pháp cứng rắn đối với những người bất đồng chính kiến?

Giáo sư Zachary Abuza: Số lượng của họ không nhiều, nhưng sự nặng tay của nhà nước, theo tôi, có một số lý do. Đầu tiên, những nhóm hay cá nhân bất đồng chính kiến rất tích cực dùng internet. Và nhà nước lo ngại nó biến thành công cụ huy động và hình thành một mạng lưới ảo.

Nếu đọc những văn bản buộc tội của nhà nước, ta thấy nhà chức trách bày tỏ lo ngại rằng những người này vươn ra tới cộng đồng Việt kiều. Vì vậy, mặc dù số lượng người bất đồng chính kiến không nhiều, nhưng nó có tiềm năng gia tăng và tôi nghĩ nhà nước lo ngại con số này đang tăng lên.

Lý do thứ hai, theo tôi, những người này đều lớn tiếng chống tệ tham nhũng. Nhà nước Việt Nam hiểu rằng tình trạng tham nhũng tràn lan sẽ xói mòn uy tín của họ, nên mới có những vụ án quy mô như vụ Năm Cam.

Còn những người bất đồng chính kiến, theo tôi, xem tham nhũng là môṭ vùng an toàn để từ đó có thể chỉ trích đảng cộng sản. Vì suy cho cùng thì cả hai bên cùng chống lại một vấn đề chung, tức là tham nhũng.

Nhưng đảng Cộng sản lo ngại những người bất đồng chính kiến chỉ sử dụng vấn đề tham nhũng như một cầu nối để quy tụ thành tổ chức, và bất kì nỗ lực chống tham nhũng nào cũng có thể vượt ra ngoài tầm kiểm soát của đảng.

BBC: Có một chỉ trích nhằm vào những người bất đồng chính kiến, đó là họ không thống nhất với nhau. Ngoài lý do trong hoàn cảnh Việt Nam, khó tìm thấy sự thống nhất khi anh là người bất đồng chính kiến. Nhưng còn một lý do khác là những người này có những quyền lợi khác nhau?

Giáo sư Zachary Abuza: Vâng, tôi nghĩ ý kiến đó đúng và đó là một trong những lý do vì sao lực lượng bất đồng chính kiến ở Việt Nam chưa bao giờ có sức mạnh như họ có thể có. Lực lượng này bao gồm nhiều đối tượng, từ cựu thành viên chế độ cũ miền Nam, đến người trong đạo Cao Đài, Hòa Hảo, Phật giáo, Thiên chúa giáo, rồi những cựu đảng viên đảng cộng sản.

Có thể nói họ không có một ràng buộc chung nào cả, ngoại trừ lo ngại về sự độc quyền của Đảng cộng sản và về thiếu tự do báo chí. Tôi nghĩ đây là hai vấn đề chủ chốt mà họ chia sẻ với nhau. Nhưng giữa một người chiến đấu vì tự do tôn giáo và một người muốn có tranh luận rộng rãi hơn trong nội bộ đảng cộng sản, thì giữa họ rất khác nhau.

BBC: Ông đánh giá thế nào về cách xử lý của Đảng và nhà nước Việt Nam đối với những người bất đồng chính kiến trong thời gian gần đây? Nó có thay đổi vì sức ép từ bên ngoài hay không?

Giáo sư Zachary Abuza: Tôi nghĩ bất kì khi nào có thể, nhà chức trách đều muốn dập tắt các dấu hiệu đối lập. Còn khi chịu sức ép quốc tế, đặc biệt từ những đối tác kinh doanh lớn hay nước tài trợ, họ sẽ phải có một vài nhượng bộ.

Nói về sức ép quốc tế, thì tôi cho rằng Hoa Kỳ đã chỉ tập trung vào tự do tôn giáo mà thôi. Không phải nó không quan trọng, nhưng nó khiến người ta có thể bỏ qua những bộ phận khác, như giới trí thức, nhà văn, nhà báo.

Tôi cảm giác nhà chức trách Việt Nam gần đây nhân nhượng với một số lãnh tụ tôn giáo cũng vì họ cảm thấy có sức ép như vậy. Thay vào đó, nhà chức trách nặng tay hơn với những nhóm đối lập khác mà họ cảm thấy quốc tế không chú đến.

Nếu Mỹ và các nước gây sức ép với Việt Nam xung quanh một nhóm A, thì tôi nghĩ nhà nước sẽ nhắm đến những nhóm B, nhóm C khác. Khi có điều kiện thì nhà chức trách vẫn sẽ nặng tay với những giọng điệu đối lập.

BBC: Như vậy, theo ông, khi có những trường hợp Đảng Cộng sản tỏ ra nhẹ tay với những người bất đồng chính kiến, không có nghĩa là Đảng Cộng sản Việt Nam đã thay đổi thái độ đối với những người này?

Giáo sư Zachary Abuza: Vâng, tôi không nghĩ là Đảng cộng sản thay đổi. Họ có nhiều biện pháp để đối phó với những người bất đồng chính kiến, từ tù treo cho đến quản chế hành chính hay những hình phạt nặng hơn.

Tôi đặc biệt quan tâm đến nghị định 31 cho phép việc bắt giam mà không xử trong hai năm. Theo tôi, một trong những lý do ra đời nghị định này là vì nhà nước Việt Nam biết rằng khi một phiên tòa thật sự diễn ra, nó sẽ thu hút phương tiện truyền thông. Nên nếu họ có thể tạm giữ một người mà không đem ra xử theo cách rầm rộ, nó sẽ ít làm quốc tế chú ý tới.

Tôi có được đọc hai chỉ thị của Đảng Cộng sản đưa ra đầu năm nay và ngôn ngữ của họ không có gì thay đổi. Nó vẫn nói về diễn biến hòa bình, về các âm mưu nước ngoài muốn lật đổ đảng cộng sản. Tôi cảm thấy Đảng Cộng sản vẫn bất an và thật sự tin rằng bên ngoài muốn làm suy yếu quyền lực của họ.