Chính sách mới của đảng cộng sản Trung Quốc liệu có được đảng viên chấp hành nghiêm ngặt hay không ?

Nếu vi phạm những điều cấm đó thì đảng viên sẽ phải chịu kỷ luật của đảng cộng sản Trung Quốc, mà mức cao nhất sẽ là khai trừ ra khỏi Đảng.

Với một chính quyền nằm trong tay Đảng cộng sản như ở Trung Quốc thì bị kỷ luật Đảng hay nặng hơn là khai trừ cũng đồng nghĩa với việc bị cách chức hay mất hết cơ hội tiến thân theo ngạch công chức.

Mặc dù giới quan sát đánh giá việc vi phạm luật 178 này thường chỉ kết thúc ở mức xử lý nội bộ mà không đưa ra tòa án, nhưng hàng chục triệu đảng viên và dân chúng Trung Quốc hiểu rằng như thế đã đủ để giới hạn lại rất nhiều cơ hội phấn đấu trong tương lai với một lý lịch như vậy.

Thế nhưng trong một xã hội đầy cám dỗ như Trung Quốc thời hiện đại, chuyện không nhận hối lộ và không đem tiền đi hưởng thụ chắc chắn phải là thử thách rất khó khăn cho giới đảng viên có quyền chức ở Trung Quốc, như chuyên gia Michael Dunne từ Detroit đánh giá về nhu cầu mua xe ô tô giá hàng chục ngàn đô-la ở Trung Quốc, một món hàng xa xỉ nhưng lượng người mua vẫn ngày càng tăng.

"Trong lịch sử Trung Quốc chưa có truyền thống tồn tại một tầng lớp trung lưu. Họ luôn có những người rất giàu và rất nghèo." - chuyên gia Michael Dunne nhận định. - " Về mặt khoảng cách giàu nghèo, nhiều người nói Trung Quốc hôm nay giống với Trung Quốc của những năm 1920, 1930."

Tình hình của ngày hôm nay có nhiều điểm giống với ngày trước, nhưng cũng có nhiều điểm mới và nhiều yếu tố ngoại cảnh mới.

Nạn buôn lậu ở Trung Quốc hiện nay không chỉ đơn giản là hàng hóa mà còn liên quan đến cả các tổ chức chuyển người lậu nhưng có khi lại tồn tại một cách bán chính thức trong một xã hội có quá nhiều người nghèo dưới mức bình thường.

Có những người bán cả tài sản rồi thế chấp để đi tìm đường vượt biên sang nước ngoài, nhưng lại kết thúc bằng một cái chết bất ngờ như là trường hợp 19 người nhặt sò ở vịnh Morecambe của nước Anh.

Một vấn đề khác nữa mà văn kiện đảng Trung Quốc ít nhất có tỏ ý muốn ngăn chặn là nạn nghiện ma túy.

Theo báo cáo của cảnh sát trong số một triệu người nghiện ma túy có ghi nhận thì hai phần ba là thanh niên dưới độ tuổi 35.

Cùng theo đó hàng năm có hàng chục tấn heroin được buôn lậu vào Trung quốc qua ngả biên giới Miến Điện.

Như vậy nhìn lại bộ luật 178 trong bối cảnh xã hội Trung Quốc như một vài điểm đã nêu trên, có thể thấy những điều được coi là cám dỗ mà người đảng viên Trung Quốc phải tránh đang hiện diện ở khắp mọi nơi, trong những nhóm quần chúng được coi là gần gũi nhất với đảng cộng sản Trung Quốc như nông dân, công nhân và gần đây là doanh nhân.

Về các biện pháp trừng phạt nhằm nâng cao sức mạnh của bộ luật thì có thể thấy chỉ đơn sơ các biện pháp kỷ luật trong đảng và niềm tin vào chủ nghĩa Mác.

Vì vậy cho nên trước mắt nếu muốn kiểm chứng tính hữu dụng của các chủ trương mới mà ban lãnh đạo đảng cộng sản Trung Quốc vừa đưa ra, thì cách duy nhất có lẽ vẫn chỉ là chờ đợi trong một thời gian quá độ không rõ độ dài là bao lâu.