Pháp lệnh có hiệu lực từ 15-11-2004

Pháp lệnh được nói là đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân. Đồng thời văn bản cũng nói các hành vi ‘lợi dụng tín ngưỡng tôn giáo để tuyên truyền trái pháp luật, kích động chia rẽ nhân dân’ đều bị nghiêm cấm.

Ngay sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời năm 1945, vấn đề tôn giáo đã luôn mang tính nhạy cảm và thuộc trọng tâm trong những chính sách của Đảng cộng sản Việt Nam.

Và gần một tháng trước đây, khi được Quốc hội Việt Nam thông qua, Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo đã gây nhiều chú ý, không chỉ vì đã mất hơn bốn năm mới hoàn tất Pháp lệnh.

Pháp lệnh chưa đưa ra biện pháp chế tài với việc truyền đạo qua internet

Một số thông tin bất nhất đã xuất hiện cả trên báo chí trong và ngoài nước, chẳng hạn như việc truyền đạo qua sóng radio và internet có bị cấm hay không.

Trả lời phỏng vấn của đài BBC, ông Nguyễn Thanh Xuân, Phó trưởng ban Tôn giáo Chính phủ Việt Nam, nói với Pháp lệnh lần này, các hoạt động tôn giáo được cởi mở hơn:

“Với Pháp lệnh này, các hoạt động tôn giáo được cởi mở hơn, thông thoáng hơn so với trước. Với các tín đồ, việc sinh hoạt tôn giáo ở gia đình và nơi thờ tự được thực hiện theo lễ nghi tôn giáo bình thường.”

“Pháp lệnh chỉ đặt vấn đề quản lý về mặt nhà nước đối với một số hoạt động về phương diện tổ chức của các tổ chức tôn giáo. Điều đó cũng tương tự việc quản lý nhà nước đối với các tổ chức xã hội khác. Ví dụ, hội nghị, đại hội…phải xin phép, còn những việc khác chủ yếu thông báo và đăng ký với chính quyền.”

Vấn đề internet
Ông Nguyễn Thanh Xuân nói trong Pháp lệnh lần này chưa đặt vấn đề chế tài hay xử phạt đối với các hình thức truyền đạo qua phương tiện truyền thông như radio và internet.

Ngoài ra, điều 11 của Pháp lệnh quy định chỉ có chức sắc, nhà tu hành được thực hiện lễ nghi tôn giáo. Trả lời câu hỏi phải chăng điều này có nghĩa người bình thường sẽ không có quyền thực hiện nghi lễ gì, ông Nguyễn Thanh Xuân trả lời:

“Chiếu theo điều 11 thì chỉ có chức sắc, nhà tu hành mới được thực hiện lễ nghi tôn giáo. Nhưng còn điều 9 quy định người có tín ngưỡng ̣được tự do bày tỏ đức tin, thực hành các lễ nghi thờ cúng, được cầu nguyện, tham gia các hình thức sinh hoạt phục vụ lễ hội, lễ nghi tôn giáo, học tập giáo lý của tôn giáo mà mình tin theo. Như vậy, nó giải tỏa thắc mắc về điều 11 vốn chỉ hướng đến chức sắc, nhà tu hành.”

Pháp lệnh cũng nói rõ các hoạt động tôn giáo ‘ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự công cộng’ sẽ bị đình chỉ hoạt động.

Ngoài ra, có một điểm khiến một số nhà quan sát xem là một thay đổi đó là nhà nước sẽ không can thiệp vào việc ‘phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm’ các chức sắc, nhà tu hành tôn giáo.

Đối với trường hợp được phong chức, phong phẩm từ nước ngoài (như Tòa thánh Vatican phong chức Giám mục), Pháp lệnh vẫn buộc phải có sự thỏa thuận trước với cấp quản lý Trung ương về tôn giáo.