Nhà chức trách cho phóng viên nước ngoài đến Tây Nguyên để chứng tỏ tình hình ổn định sau vụ biểu tình

Kể từ khi Cao ủy Tị nạn Liên Hiệp Quốc có đoàn lên vùng Đông Bắc Cam Pu Chia trong tuần trước hơn 100 người Thượng trong đó có gần 20 trẻ em đã tới gặp đại diện của tổ chức này.

Cao ủy Tị nạn nói với đài BBC rằng họ sẽ tiếp tục sứ mệnh hiện nay cho tới khi họ có thể an tâm rằng không còn người Thượng trong vùng rừng giáp biên.

Tìm ra người Thượng

Mặc dù Chính phủ Việt Nam khẳng định rằng không có chuyện người Thượng phải trốn chạy khỏi Tây Nguyên, hơn 120 người đã ra trình diện Cao ủy Tị nạn của Liên Hiệp Quốc trong mấy ngày qua.

Hồi cuối tuần, các quan chức của văn phòng Cao ủy Tị nạn tại Ratanakiri đã gặp gỡ 44 người Thượng và hôm nay lại có thêm 79 người trong đó có cả các em nhỏ đã tới gặp Cao ủy Tị nạn ở thị trấn Banlung thuộc Ratanakiri.

Mặc dù các nhà hoạt động nhân quyền nói từ nhiều tuần nay về chuyện người Thượng có mặt trong các khu rừng biên giới, phía Cam Pu Chia nói rằng họ không thể tìm ra những người này.

chúng tôi muốn tiếp tục các phái đoàn thăm vùng Đông Bắc cho tới khi chúng tôi hoàn toàn an tâm rằng không còn người Thượng ở trong rừng   Jenifer Pagonis - Phát ngôn viên của Cao ủy Tị nạn Liên Hiệp Quốc tại Geneva

Bà Jenifer Pagonis, Phát ngôn viên của Cao ủy Tị nạn Liên Hiệp Quốc ở Geneva trả lời câu hỏi của BBC làm sao những người Thượng lại xuất hiện ngay sau khi Liên Hiệp Quốc có phái đoàn lên vùng Đông Bắc Cam Pu Chia: ''Ông cũng biết rằng tin tức bây giờ đi rất nhanh và ngay cả trong rừng người ta cũng có thể làm ám hiệu để liên hệ với nhau, rồi còn đài phát thanh, báo chí nói về hoạt động của phái đoàn.''

''Hiện chúng tôi chưa được phép mở lại văn phòng tại Ratanakiri và Mondulkiri nhưng chúng tôi muốn tiếp tục các phái đoàn thăm vùng Đông Bắc cho tới khi chúng tôi hoàn toàn an tâm rằng không còn người Thượng ở trong rừng.''

Các nhân viên tình nguyện đi cùng phái đoàn Liên Hiệp Quốc nói rằng những người Thượng tới gặp họ đều rất mệt mỏi, nhiều người bao gồm cả các em nhỏ đã lâm bệnh do thiếu thức ăn và phải đi quãng đường quá dài.

Một nhân viên nói: ''Người ta đã bế con tới gặp chúng tôi và có những đứa trẻ nắm tay nhau.''

Cam Pu Chia bị kẹt

Các hãng thông tấn nước ngoài đã trích lời những người Thượng bỏ trốn sang Cam Pu Chia nói rằng họ sợ nguy hiểm tới tính mạng nếu trở lại Việt Nam.

Đây là vấn đề khó xử cho chính phủ ở Phnom Penh khi họ kẹt giữa sức ép của chính phủ Việt Nam và của Cao ủy Tị nạn cũng như các nhà ngoại giao.

Cộng tác viên của BBC ở Phnom Penh là ông Lý Định Phát nói: ''Cái thái độ của chính quyền Cam Pu Chia ở trung ương hay địa phương không sốt sắng gì lắm với vấn đề người Thượng.''

''Mọi người cũng biết rằng chính quyền Cam Pu Chia thân thiện với Hà Nội và không muốn nói tới chuyện người Thượng bỏ sang Cam Pu Chia và nói rằng họ bị phân biệt đối xử.''

Sự quan tâm có giới hạn

Tại Cam Pu Chia, vấn đề người Thượng không phải là mối quan tâm của nhiều phương tiện thông tin đại chúng. Các báo đài của phe đối lập và những tờ báo bằng tiếng Anh như Phnom Penh Post và Cambodia Daily quan tâm nhiều hơn tới vấn đề này nhiều hơn.

Cộng tác viên đài BBC nói rằng người dân nói chung cũng bàng quan trước vấn đề người Thượng và chỉ có số ít người gốc Gia Rai ở vùng Đông Bắc Cam Pu Chia cảm thấy cảm thông và giúp đỡ người Thượng nhưng họ cũng e ngại chính quyền địa phương.

Còn về phía chính quyền Cam Pu Chia, họ cũng đã có những thay đổi đáng kể về mặt chính sách trong đó có chuyện cho phép Liên Hiệp Quốc lên vùng Đông Bắc sau khi Quốc Vương Sihanouk ra sắc lệnh cứu trợ cho những người ở trong rừng.

Nhưng hãng thông tấn Reuters cũng trích lời Ngoại trưởng Cam Pu Chia Hor Namhong nói rằng nếu trong vòng một tháng không có nước nào đứng ra nhận những người Thượng họ sẽ bị trục xuất về Việt Nam.

Bà Jenifer Pagonis của Cao ủy Tị nạn ở Geneva nói bà không thể bình luận về thời gian xem xét của Liên Hiệp Quốc nhưng điều mà bà khẳng định là đó sẽ là qúa trình lựa chọn chính xác:

''Chúng tôi đã làm việc với 50 triệu người tị nạn trong vòng 50 năm qua và chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi có đủ kinh nghiệm và có những tiêu chuẩn cần thiết để xác định ai là người tị nạn và ai không phải là người tị nạn.''

Cái quan điểm của Việt Nam từ trước tới nay nhất quán, cũng giống như phía Cam Pu Chia nói rằng không có người tị nạn   Nguyễn Thanh Đức - Phát ngôn viên Đại sứ quán Việt Nam tại Cam Pu Chia

''Tôi không thể nói qúa trình phỏng vấn và xem xét sẽ kéo dài bao lâu nhưng chúng tôi cố gắng để đẩy nhanh các qúa trình này.''

Các quan sát viên cho rằng những người Thượng này bỏ chạy sau những cuộc biểu tình lớn ở Tây Nguyên với sự tham gia của hàng ngàn người.

Không rõ có còn ai trốn trong rừng hay không. Người Thượng nói họ bị đàn áp và không được tự do theo đạo Tin lành.

Nhà chức trách Việt Nam nói người Thượng bị xúi dục từ bên ngoài.

Báo chí ở Việt Nam hôm nay loan tin nhà chức trách bắt ông Ama Chuong, được cho là phụ tá đắc lực cho ông Ksor Kok là người Việt Nam nói đòi thành lập một nước ly khai.

Không có người tị nạn

Trước đợt người Thượng xuất hiện mới này cũng đã có 100 người khác tìm đến Cao ủy Tị nạn xin được giúp đỡ.

Tuy nhiên Chính phủ Việt Nam vẫn kiên quyết rằng không hề có người tị nạn. Phát ngôn viên của Đại sứ quán Việt Nam ở Cam Pu Chia Nguyễn Thanh Đức nói với đài BBC: ''Cái quan điểm của Việt Nam từ trước tới nay nhất quán, cũng giống như phía Cam Pu Chia nói rằng không có người tị nạn.''

Các hãng thông tấn ngoại quốc nói cái mà họ gọi là ‘cuộc khủng hoảng người tị nạn hiện nay có vẻ giống như đợt hồi năm 2001 trong đó gần 1000 người đã sang Cam Pu Chia và cuối cùng được tới định cư tại Hoa Kỳ.

Cuộc bỏ trốn sang Cam Pu Chia mới nhất này diễn ra sau vụ biểu tình hồi tháng Tư vừa qua ở Tây Nguyên trong đó chính quyền Việt Nam nói rằng hai người đã thiệt mạng do những người mà gọi là ‘gây rối’ gây ra.

Tuy nhiên các tổ chức nhân quyền cho rằng số người thiệt mạng nhiều hơn con số này rất nhiều. Cao ủy Tị nạn trong khi đó nói rằng Hoa Kỳ có lẽ sẽ là nước đứng ra nhận những người Thượng một khi họ được chấp nhận là người tị nạn.