09 Tháng 9 2004 - Cập nhật 12h31 GMT

Lê Quỳnh
Ban Việt ngữ đài BBC

Đại sứ Mỹ Burghardt tạm biệt Việt Nam

Vào ngày 10-9, theo dự kiến, tân đại sứ Hoa Kỳ, Michael W. Marine, sẽ đến Hà Nội nhận nhiệm sở.

Ông sẽ thay thế đại sứ Raymond Burghardt, người vừa chấm dứt nhiệm kì của mình tại Việt Nam.

Được biết, ông Raymond Burghardt sẽ sang làm việc tại Trung tâm Đông - Tây, một tổ chức nghiên cứu về châu Á đặt trụ sở ở Hawaii.

Gắn bó với Việt Nam
Ông Raymond Burghardt là một người có nhiều duyên nợ với Việt Nam.

Ông bắt đầu sự nghiệp ngoại giao của mình với công tác Phụ trách các Vấn đề về Tị nạn của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (AID) tại tỉnh Gia Ðịnh (1970-1971).

Sau đó, ông trở thành Quan chức Chính trị tại Ðại sứ quán Hoa Kỳ ở Sài Gòn (1971-1973).

Khi sang Hồng Kông phục vụ (1977 - 1980), ông đã phụ trách các vấn đề về người Việt tị nạn tại đây.

Năm 1982, ông là thành viên trong phái đoàn đầu tiên của Chính phủ Mỹ sang Hà Nội để thương thuyết về giải pháp cho vấn đề người Mỹ mất tích (MIA).

Là một chuyên gia về châu Á lâu năm, ông Burghardt trở thành Tổng Lãnh sự của Hoa Kỳ tại Thượng Hải (1997-1999).

Từ năm 1999 đến 2001, ông làm Giám đốc Viện Hoa Kỳ tại Ðài Loan trước khi được cử sang Việt Nam cuối năm 2001.

Ông Raymond Burghardt đến Việt Nam sau sự kiện ký thỏa ước thương mại song phương Việt – Mỹ và đã đối diện với những khó khăn quanh vấn đề kinh tế này.

Và theo nhiều quan sát, thì ông đã đề đạt quyền lợi của Việt Nam tại Washington và đại diện quyền lợi của Mỹ ở Hà Nội một cách hiệu quả.

Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Việt Nam tại Học viện quốc phòng Úc ở Canberra, nói cả về kinh tế lẫn chính trị, ông Burghardt đã có những thành tựu:

"Về khía cạnh kinh tế, tôi nghĩ ông đã nhận được điểm cao. Nhưng quan trọng hơn nữa, nhiệm kì của ông đã chứng kiến sự phát triển mang tính chiến lược trong quan hệ quân sự giữa hai nước, ví dụ như chuyến thăm của bộ trưởng quốc phòng Phạm Văn Trà tới Washington."

'Quan hệ mở rộng'
Trong buổi tiệc tiễn ông do Phòng thương mại Mỹ tổ chức ở TP. HCM ngày 30-8, ông Raymond Burghardt có bài phát biểu nói rằng quan hệ Việt - Mỹ đã mở rộng và sâu sắc hơn.

Một loạt các cuộc gặp cấp cao giữa hai nước đã diễn ra, mặc dù đa số là các chuyến đi đến Mỹ.

Ông Burghardt nói các cuộc gặp "mang tính chiến lược" giữa phó thủ tướng Vũ Khoan với ngoại trưởng Colin Powell và cố vấn an ninh quốc gia Condoleeza Rice chứng tỏ sự tiến bộ trong quan hệ.

Các dự án tài trợ nhân đạo cũng gia tăng, với việc Mỹ trở thành nhà tài trợ song phương lớn nhất cho các dự án HIV / AIDS.

Mỹ cũng đã dành nhiều tiền cho các dự án giáo dục, như chương trình Fulbright và Quỹ Giáo Dục Việt Nam (Vietnam Education Foundation).

Theo ông Burghardt, quan hệ hai nước đã bị ảnh hưởng vì các nhóm gây áp lực mà quyền lợi thường đối nghịch nhau. Nếu anh giúp một nhóm được vui lòng, anh sẽ làm các nhóm khác bất mãn.

Bên cạnh đó còn là các khác biệt quan điểm trong vấn đề nhân quyền và tự do tôn giáo.

Nhìn về tương lai, ông Burghardt nói hiện mức độ hợp tác trong các vấn đề chính trị còn ở mức thấp.

Nhưng ông tỏ ra lạc quan, cho rằng Hoa Kỳ và Việt Nam hiện không có xung đột mang tính chiến lược.

Đến từ Trung Quốc
Tân đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, Michael W Marine, từng đảm trách chức vụ Phó đại sứ Mỹ ở Bắc Kinh từ tháng Chín năm 2000.

Ông Marine và Burghardt thuộc cùng một thế hệ.

Khác với Burghardt, ông Michael W. Marine từng phục vụ trong quân đội (thủy quân lục chiến) và lên đến chức đại úy.

Nhưng cả hai người đều là nhà ngoại giao chuyên nghiệp từng phục vụ ở Trung Quốc. Ông Marine làm việc tại Bắc Kinh, trong lúc ông Burghardt phục vụ tại Thượng Hải.

Và có lẽ không phải ngẫu nhiên mà cả hai vị đại sứ tại Việt Nam đều có cùng kinh nghiệm làm việc ở Trung Quốc, theo lời giáo sư Carl Thayer:

“Làm thế nào anh tìm được một đại sứ để hiểu một đất nước cộng sản đang trải qua chuyển đổi kinh tế? Nếu gửi họ đến Hà Nội, người ta có thể tìm người tại Trung Quốc, nơi cải cách đã diễn ra sớm hơn và có biến đổi chính trị tương tự như ở Việt Nam."

Một điều đáng lưu ý là nhiệm kì của một đại sứ chỉ kéo dài bằng nhiệm kì của tổng thống đương nhiệm.

Điều này có nghĩa là nếu có sự thay đổi ở Washington, tất cả các đại sứ Mỹ sẽ nộp đơn từ chức và chờ quyết định mới của tân tổng thống, người có thể giữ nguyên hoặc thay đổi các bổ nhiệm trước đó.