Nhiều người Thượng đã đi định cư ở Hoa Kỳ

Trong bốn tháng vừa qua đã có hơn 400 người vượt biên sang đây với mục đích xin Liên Hiệp Quốc can thiệp để lấy lại đất đai mà họ nói đã bị nhà chức trách Việt Nam chiếm dụng.

Đa phần những người này, khi được khuyến cáo nộp đơn xin đi tái định cư ở một nước thứ ba như Hoa Kỳ, đã từ chối và điều đó đã gây sức ép lên văn phòng UNHCR tại Campuchia.

Thông tin từ UNHCR cho biết, chỉ trong bốn tháng lại đây, con số người Thượng Việt Nam từ các tỉnh Cao Nguyên Trung phần vượt biên giới sang Campuchia, chủ yếu qua hai tỉnh Mondulkiri và Ratanakiri, và đã tới trình diện UNHCR để nhờ che chở là 441 người.

Những người này dù ra trình diện ở nơi đâu, nhưng đều được UNHCR chuyển về cơ sở của họ tại thủ đô Phnompenh để chờ xác định tư cách tỵ nạn.

Chính phủ Campuchia đã đòi hỏi những người đã nhận quy chế tỵ nạn phải được tái định cư ở một nước thứ ba trong thời gian ngắn, tuy nhiên để thực hiện việc này phải có sự chấp thuận của các bên.

Ông Thamrongsak Meechubot, trưởng đại diện UNHCR tại Phnompenh, nói quá trình đưa người Thượng Việt Nam đi nước thứ ba đang gặp nhiều khó khăn, chủ yếu là vì chính những người này không muốn đi.

"Những người Thượng nói họ muốn Liên Hiệp Quốc cùng với họ quay lại Việt Nam và giúp họ đấu tranh lấy lại đất đai, thế nhưng LHQ không thể làm việc này được.

"Họ không muốn đi tái định cư, trong số 150 người chúng tôi gửi để lập hồ sơ cho Hoa Kỳ phỏng vấn, chỉ có hơn 40 người chịu phỏng vấn".

Cao ủy Tỵ nạn nói lý do chính gây khó khăn là việc những người Thượng khi rời khỏi Việt Nam đã tin tưởng rằng Liên Hiệp Quốc có thể giúp đỡ đối với các yêu cầu của họ về đất đai và tôn giáo.

Một lý do khác có thể là ngay trong số người Thượng đang chờ giải quyết ở Campuchia cũng có thông tin kêu gọi nhau không đi thẩm vấn để tái định cư ở Hoa Kỳ vì nhiều vấn đề, trong đó có cả lo sợ cho thân nhân ở nhà lẫn quan ngại về quá trình thẩm vấn khắt khe của Mỹ.

Áp lực gia tăng

Trong khi con số người Thượng vượt biên sang Campuchia tiếp tục gia tăng, UNHCR tỏ ra lúng túng chưa tìm ra cách giải quyết. Ông Thamrongsal Meechubot nói UNHCR cho tới nay vẫn chỉ đang tiến hành sàng lọc để xác định quy chế tỵ nạn của những người này.

"Chúng tôi chưa bàn tới việc hồi hương họ về Việt Nam, tuy nhiên thẳng thắn mà nói thì điều duy nhất chúng tôi có thể làm cho họ là gửi hồ sơ xin phỏng vấn để họ sang định cư một nước thứ ba".

" Nếu họ không muốn làm điều này thì chúng tôi sẽ phải làm việc với các chính phủ có liên quan như chính phủ Campuchia, chính phủ Việt Nam... để tìm ra phương cách giải quyết".

Tuy nhiên trong lúc đó thì con số người Thượng vẫn tiếp tục tăng. Trong năm nay mới có 74 người được tái định cư, đa số là tại Hoa Kỳ, bảy người tại Thụy Điển.

Ngoài một số ít người muốn tìm đường quay trở lại Việt Nam, hiện dưới sự bảo trợ của UNHCR tại Phnompenh có gần 600 người Thượng Việt Nam đang trong tình trạng chờ đợi.

UNHCR đang tích cực tư vấn những người Thượng mới vượt biên sang để chuyển tải thông điệp là Cao ủy Tỵ nạn không thể giúp can thiệp về vấn đề đất đai như họ mong muốn.