ASEAN muốn thắt chặt quan hệ kinh tế với Trung Quốc

Đó là chuyện dân quân Hồi giáo nổi dậy, bệnh tật, đầu tư nước ngoài đang chạy sang Trung Quốc, và quan ngại quốc tế quanh tiến trình chậm chạp tiến tới dân chủ của Miến Điện.

Thế nhưng, như nhiều quan sát viên nhận định, mọi con mắt hiện đang đổ dồn vào chuyện Trung Quốc sẽ ký thoả thuận mậu dịch tự do lớn với ASEAN.

Trước phiên họp thượng đỉnh của khối ASEAN tại Lào lần này, ông Ramon Navaratnam từ Viện lãnh đạo và chiến lược châu Á, một cơ quan cố vấn phi chính phủ tại Kuala Lumpur của Malaysia, nhận định hội nghị sẽ bàn về nạn khủng bố, các loại bệnh tật như cúm gà và SARS, và sự thích hợp về kinh tế của ASEAN.

Khu vực mậu dịch tự do

Về kinh tế, khối 10 nước Đông Nam Á này đã bỏ nhiều nỗ lực nhằm tạo ra một Khu vực mậu dịch tự do ASEAN, AFTA, một thị trường với 530 triệu dân và với tổng kinh tế trị giá hơn 1 ngàn tỉ đôla Mỹ.

Thế nhưng cho đến nay, các nước vẫn là những thị trường riêng rẽ.

Tuy nhiên tại hội nghị ở Vientiane lần này, Singapore, Thái Lan, Malaysia, Philippines, Indonesia và Brunei, sáu quốc gia giàu nhất trong khối ASEAN, sẽ ký một thoả thuận mậu dịch tự do với Trung Quốc.

Các phân tích gia trong khu vực nói tác động của thoả thuận này đa phần sẽ là tích cực đối với các nền kinh tế tham gia; và chuyện này sẽ tạo ra một khối mậu dịch tự do lớn nhất trên thế giới.

Thực ra, thoả thuận kinh tế này đã được đưa ra từ năm 2001 và được nhất trí tại hội nghị thượng đỉnh tại Bali vào năm ngoái.

Theo đó, hai phía sẽ bắt đầu cắt giảm thuế từ ngày 1/7/2005, để tạo điều kiện cho các quốc gia ASEAN xuất khẩu sang Trung Quốc cũng như nhập khẩu hàng Trung Quốc.

Trung Quốc và ASEAN: cùng phát triển?

Dự kiến cho đến năm 2010, khoảng 4000 hạng mục thuế sẽ được cắt giảm xuống còn từ 0-5%.

Như vậy, chuyện này sẽ tạo ra một thị trường chung là 1.8 tỉ dân, với tổng sản phẩm quốc nội gộp lại là 2 ngàn tỉ đôla.

Bốn nước còn lại

Hiệp định mậu dịch tự do giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ chỉ có hiệu lực với bốn nước nghèo còn lại trong khối ASEAN là Việt Nam, Lào, Campuchia và Miến Điện vào năm 2015, như khung thời gian biểu đã nhất trí từ ban đầu.

Theo giới phân tích, các nước nghèo như Việt Nam và Campuchia sẽ phải đối phó với khó khăn nghiêm trọng trong lĩnh vực dệt may, vốn là một trong các lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của các nước đang phát triển, khi người ta bỏ đi hạn ngạch dệt may vào năm 2005.

Ông Homi Kharas, kinh tế gia trưởng của Ngân hàng Thế giới tại vùng Đông Á và Thái Bình Dương, nói ông nghĩ những nước như Campuchia sẽ bị ảnh hưởng tồi tệ, ngay cả những nước như Indonesia hay Thái Lan cũng thế.

Trong chín tháng đầu năm nay, mậu dịch của Trung Quốc với khối ASEAN tăng 35% so với năm ngoái, và dự kiến mậu dịch giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ vượt quá 100 tỉ đôla trong năm nay.

Kinh tế gia trưởng Homi Kharas, nhận định về tác động của thoả thuận mậu dịch tự do giữa ASEAN và Trung Quốc:

"Có được thoả thuận mậu dịch tự do với Trung Quốc là một cách để bớt đi những tác động tiêu cực, và theo ước tính của chúng tôi, nếu Trung Quốc gia nhập thoả thuận mậu dịch tự do với ASEAN mà lại bao gồm cả nông nghiệp nữa thì tiềm năng về lợi nhuận cho ASEAN sẽ rất lớn".

"Nó sẽ tạo nên một khối lớn và đa dạng, và tôi nghĩ rằng đây sẽ là một lĩnh vực mậu dịch đặt ra khuôn khổ để mở rộng thêm và tự do hoá thêm".

Ảnh hưởng với Trung Quốc

Trung Quốc cũng sẽ được lợi rất nhiều từ thoả thuận mậu dịch tự do này. Ngoài chuyện củng cố thêm ổn định về kinh tế thì chuyện này còn giúp họ tạo ảnh hưởng hơn đối với các nước Đông Nam Á.

Nhưng ngược lại, sự phụ thuộc của Trung Quốc vào vốn và các nguồn lực từ bên ngoài, chẳng hạn dầu lửa, sẽ làm cho khối ASEAN tăng sức mạnh hơn.

ASEAN có thể cung cấp cho Trung Quốc những nguồn lực tự nhiên, chẳng hạn dầu thô và khí, vốn rất quan trọng đối với kinh tế Trung Quốc. Hoa quả Đông Nam Á cũng được người tiêu dùng Trung Quốc rất ưa thích.

Như vậy, tầm quan trọng về hợp tác kinh tế ASEAN-Trung Quốc có vẻ như sẽ làm cho nghị trình hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Lào thêm sức nặng, cùng với các vấn đề khác mà chắc chắn các nước sẽ phải đề cập, như khủng bố và dịch bệnh.

Hội nghị của 10 nước Đông Nam Á này sẽ bắt đầu từ thứ Năm và kết thúc với hội nghị thượng đỉnh của các lãnh đạo trong 2 ngày bắt đầu từ thứ Hai tuần tới.