29 Tháng 12 2004 - Cập nhật 10h35 GMT
Biên giới Việt Trung trên bộ và trên biển
Trung Quốc và Việt Nam đã đồng ý đẩy nhanh tiến độ thực hiện các hiệp định về đường biên giới trên biển và trên bộ.
Theo Tân Hoa Xã được các hãng thông tấn trích lại, đường biên giới trên biển giữa hai nước, cụ thể là ở vịnh Bắc Bộ, cùng thỏa thuận khai thác vùng đánh cá tại đây, là vấn đề được hai bên bàn thảo tại Bắc Kinh ngày 27 và 28/12/2004.
Được biết phái đoàn Việt Nam do thứ trưởng Ngoại giao Vũ Dũng dẫn đầu, còn trưởng đoàn phía Trung Quốc là thứ trưởng Ngoại giao Võ Đại Vĩ. Việc thúc đẩy hợp tác khai thác biển cũng được đề cập.
Hai bên cũng thỏa thuận thúc đẩy công việc vạch định đường biên và đặt các cột mốc biên giới trên bộ.
Nhưng thời gian qua có những nguồn tin cho hay một số tàu đánh cá của Việt Nam bị 'tàu nước ngoài' tấn công bắt và đưa về vùng mà người ta tin là đảo Hải Nam của Trung Quốc.
Điều này được bình luận là việc khai thác vùng đánh cá trên biển ở vịnh Bắc Bộ vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi.
Trung Quốc thay đổi cách hành xử
Theo tiến sỹ Hiro Katsumata, từ viện nghiên cứu Institute fof Defence and Strategic Studies ở Singapore thì nếu nhìn lại lịch sử, đây là một sự tiến bộ trong cách tiếp cận của Trung Quốc.
Ông nói trong quá khứ, Trung Quốc thường không muốn đàm phán hay ký kết gì song phương và đa phương về những vấn đề Biển Đông và thường dùng vũ lực để áp đặt quyền lợi.
Năm 1988, hải quân Trung Quốc và Việt Nam đã đụng độ quanh đảo Trường Sa.
Nhưng từ giữa thập niên 90, theo tiến sỹ Katsumata, Trung Quốc 'bắt đầu thay đổi cách hành xử' với các quốc gia ASEAN.
Theo ông, Bắc Kinh luôn đặt quan hệ với Việt Nam và ASEAN trong chiến lược toàn cầu của họ và muốn đưa ra hình ảnh quan hệ tốt đẹp trong khu vực để nâng cao vị trí quốc tế.
Trung Quốc và Biển Đông
Là người đi Việt Nam nghiên cứu đề tài quân sự nhiều lần, giáo sư Thayer cho hay: "Trong chốn riêng tư, các sĩ quan Việt Nam luôn nhắc đến lo ngại về ý định của Trung Quốc".
Nhưng tiến sỹ Hiro Katsumata có ý kiến cho rằng trước mắt Việt Nam không có gì phải lo ngại từ phía Trung Quốc.
Tiến sỹ Katsumata tin rằng Trung Quốc hiện đang có quá nhiều thách thức quan trọng trên toàn cầu như quan hệ thương mại với Hoa Kỳ, chuyện Đài Loan, vấn đề nhân quyền, quan hệ với Bắc Triều Tiên, Nhật Bản và Nam Hàn để mà muốn xung đột quân sự với Việt Nam.
Tuy nhiên ông cho rằng vì Trung Quốc là cường quốc quân sự duy nhất ở vùng Đông Nam Á nên việc giới quân sự Việt Nam lo ngại đe dọa từ Bắc Kinh là 'không gây ngạc nhiên'. Ông cũng tin là câu chuyện về 'mối đe dọa Trung Hoa' đã, đang và sẽ còn là đề tài ở cả Đông Nam Á.
Trả giá chính trị
Ông lý luận rằng cả hai chế độ cộng sản, vì đều phải tỏ ra cho dân chúng trong nước rằng mình có vị trí mạnh trong khu vực, đã coi việc tranh chấp lãnh thổ là rất tế nhị.
Đó là lý do, theo ông, khiến cả hai chính quyền đều không muốn 'quảng cáo' về các hiệp định đã ký kết.
Hai nước Việt Nam và Trung Quốc bình thường hóa quan hệ năm 1991, sau thời gian thù địch kể từ chiến tranh biên giới 1979.
Việc ký kết và cách đưa ra dự luận vấn đề đường biên giới Việt Nam và Trung Quốc đã gây tranh cãi nhiều trong và ngoài nước.
Các đàm phán dẫn đến việc ký một hiệp định về biên giới trên bộ ngày 30-12-1999 và văn kiện này được Việt Nam thông qua năm 2000.
Năm 2000, các thương lượng về vịnh Bắc Bộ được tăng tốc nhằm đạt một thỏa thuận trong năm đó - một điều cuối cùng xảy ra với việc ký Hiệp định phân định vịnh Bắc Bộ ngày 25-12-2000.
Cho đến ngày 20-6 năm 2004, hai nước mới chính thức trao đổi thư phê chuẩn Hiệp định phân định vịnh Bắc Bộ để Hiệp định bắt đầu có hiệu lực.
Có những ý kiến trong cộng đồng người Việt ở bên ngoài cho rằng chính quyền Việt Nam đã chịu thiệt nhiều về lãnh thổ.