Nhiều cựu binh đã có những kỷ niệm rất đau thương ở Việt Nam và đếm từng ngày để được về nhà

Trong số các thành viên của phái đoàn có Joseph Gallaway, tác giả cuốn truyện đã được dựng thành phim 'We Were Soldiers Once and Young, tạm dịch là 'Những đời lính trẻ'; ông Christos Cotsako, một cựu binh và người sáng lập hãng môi giới chứng khoán nổi tiếng Etrade; cùng các doanh gia cao cấp khác cũng như một nhà giáo từng dạy ở Sài Gòn năm 1975.

Trong thời gian ở Việt Nam, phái đoàn có cuộc gặp gỡ với đại sứ Hoa Kỳ Michael Marine và Thứ trưởng Ngoại giao đông thời là Cựu Đại sứ Việt Nam ở Hoa Kỳ Lê Văn Bàng.

Anna Jones, trợ lý phát thanh của Ban Việt ngữ đã hỏi chuyện ông Jan Scruggs, người từng cầm súng ở Việt Nam năm 19 tuổi và cũng là người lập ra Đài Tưởng niệm Cựu binh Việt Nam ở Washington.

Câu hỏi đầu tiên là tại sao ông quyết định trở lại Việt Nam?

Jan Scruggs: Thực ra đây là chuyến đi thứ 10 của tôi tới tới Việt Nam và đôi khi tôi trở lại đây với các cựu binh vì tôi thấy đây là những chuyến đi giúp họ hàn gắn vết thương.

Đây là một đất nước tuyệt vời, rất văn minh và chứng kiến đất nước này trong hòa bình là một trải nghiệm tốt cho các cựu binh vốn có quá nhiều ký ức không đẹp đẽ ở đây. Con người ở đây rất tuyệt vời và cũng giống như ở Anh, đa số cảnh sát trên đường đều không mang vũ khí.

BBC:Các ông đã làm gì kể từ khi tới Việt Nam hôm Chủ Nhật?

Jan Scruggs: Chúng tôi bắt đầu chuyến đi ở Hà Nội và đã tới thăm Văn Miếu, trường đại học đầu tiên của Việt Nam được lập ra năm 1076. Chúng tôi cũng gặp gỡ các cựu binh Việt Nam, các cựu thù của chúng tôi, nói chuyện với các quan chức chính phủ về sự phát triển của Việt Nam, các tiến bộ về kinh tế mà họ đã có và hy vọng sẽ có trong tương lai. Tối nay chúng tôi sẽ có cuộc gặp với đại sứ Hoa Kỳ Michael Marine ở nhà riêng của ông.

BBC:Hiển nhiên là nhiều cựu chiến binh trong chuyến đi này đã có những ký ức đau thương ở đây, ông có thấy rằng các cựu chiến binh cảm thấy khó khăn khi trở lại Việt Nam không?

Đây là một đất nước tuyệt vời, rất văn minh và chứng kiến đất nước này trong hòa bình là một trải nghiệm tốt cho các cựu binh vốn có quá nhiều ký ức không đẹp đẽ ở đây.

Jan Scruggs: Quý vị cũng biết rằng tôi là người lập ra Đài tưởng niệm Cựu binh Việt Nam tại Washington DC và có nhiều cựu binh vẫn chờ dịp họ đủ dũng cảm để tới đài tưởng niệm vì cuộc chiến đối với họ là quá đau thương.

Cũng chính vì lý do này nhiều cựu binh nằm mơ cũng không bao giờ dám nghĩ tới chuyện trở lại Việt Nam vì họ nghĩ rằng nó sẽ gợi lại quá nhiều nỗi đau.

Tuy nhiên một khi chúng tôi thuyết phục các cựu binh trở lại và tới thăm đất nước hòa bình và đáng yêu này, họ bỗng thấy rằng đây là kinh nghiệm rất quý và thực sự là cơ hội để họ nói lời từ biệt với qúa khứ.

BBC:Tôi thấy rằng ông có rất nhiều tình cảm tốt đẹp với Việt Nam nhưng cách đây 30 năm thì các trải nghiệm của ông tại Việt Nam ra sao?

Jan Scruggs: Cách đây 30 năm tôi là lính tác chiến thuộc Lữ đoàn Bộ binh Hạng nhẹ và nhóm của chúng tôi đã chịu nhiều thương vong.

Một nửa trong số chúng tôi đã chết hoặc bị thương và chính bản thân tôi cũng bị thương. Khi đó tôi là một thanh niên 19 tuổi với khẩu súng trường trong tay chạy quanh trong rừng, nghe mệnh lệnh và cố gắng tìm kẻ thù. Đôi lúc chúng tôi tìm thấy họ và thật không may họ cũng đã phát hiện ra chúng tôi trước và bị bắn bị thương khá nặng nhưng tôi đã chấp nhận mọi chuyện với đầu óc cởi mở.

Lính Hoa Kỳ đội mũ với dòng chữ 'Chiến tranh là địa ngục'

Nếu bây giờ tôi gặp lại người bắn tôi, tôi rất muốn mua đãi anh ta vài ly bia và gặp gia đình anh ta vì cuộc chiến nay đã qua và đã đến lúc tiến về phía trước.

Dĩ nhiên đối với Hoa Kỳ thì cuộc chiến Việt Nam vẫn là kinh nghiệm gây tổn thương và là vấn đề khó khăn. Nó đã là vấn đề người ta bàn luận tới trong cuộc bầu cử tổng thống vừa qua hay những gì xảy ra với Jane Fonda.

Tuy nhiên các cựu binh như chúng tôi cố hết sức để đưa Mỹ và Việt Nam trở lại gần nhau hơn. Có thể coi chúng tôi là anh em cùng dòng máu vì chúng ta có cùng lịch sử và cùng số phận.

BBC: Như ông nói thì tối nay ông sẽ gặp đại sứ Mỹ, vậy phần còn lại của chuyến đi thì sao? Kế hoạch của ông như thế nào?

Jan Scruggs: Sau khi gặp gỡ ông đại sứ, ngày mai chúng tôi sẽ tới Quảng Trị nơi bom mìn và đạn chưa nổ vẫn đang là đe dọa đối với trẻ em và nông dân ở đây.

Bom đạn ở đây còn rất nhiều vì số bom rơi xuống Việt Nam còn nhiều hơn cả số bom mà cả hai phía trong Thế Chiến II sử dụng nên tôi sợ rằng cuộc chiến đã để lại một mớ hỗn độn phía sau.

Trong ngày cuối cùng của chuyến đi, chúng tôi sẽ tới Sài Gòn để kỷ niệm 30 năm ngày giải phóng và chúng tôi sẽ kỷ niệm sự kiện này tại khách sạn Rex cùng với nhiều nhà báo và những người khác, cùng chứng kiến đất nước xinh đẹp này và gặp gỡ những con người đáng yêu và dễ mến ở Việt Nam.

Họ là những người thân thiện nhất mà tôi từng gặp ở bất cứ nơi đâu.

---------------------------------------------------------------------------

Thính giả không xưng tên
Ông Jan Scruggs có may mắn không phải là một người Việt Nam. Ông không trải qua cảnh người CS Việt Nam đối xử với những đồng bào không cùng ý thức hệ với mình. Nếu ông từng bị đấu tố, bị tù đày, bị cấm vào đại học, bị miệt thị một cách hồ đồ ''bán nước cầu vinh''... , có lẽ ông sẽ nói khác chăng? Hay ông biết ''nhập gia tùy tục'', đến những nước CS chỉ được khen, cấm chê bai, chỉ trích???

Phong, Houston
Cũng giống như các cựu chiến binh Việt Nam, các cựu chiến binh Hoa Kỳ cũng bị chia rẻ thành 2 nhóm: nhóm thứ nhất cho rằng cuộc chiến tại VN là sai lầm của Hoa Kỳ và nhóm thứ hai thì đối lập với nhóm thứ nhất.

Tôi không biết nhóm 25 cựu chiến binh này có sự trộn lẫn hay không? Hay chỉ là một trong 2 nhóm trên? Có bạn vẫn còn cảm thấy không hiểu nổi tại sao hai phe người Việt Nam của chúng ta trong cuộc chiến vẫn còn hận thù ngùn ngụt hay vẫn còn hãnh diện về quá khứ cầm súng? Theo ý kiến cá nhân của tôi vì dù cũng là kẻ thù (mà theo lý thuyết thì là kẻ thù chính) nhưng người Hoa Kỳ lại được sự tha thứ của Việt Nam, họ được đón tiếp khá niềm nở khác hẳn đối với "tay sai" của họ - các cựu binh Việt Nam Cộng Hoà. Đồng thời họ cũng kh! ông sống trong đất nước VN trong thời gian 1975-1990, họ chỉ giống như người khách du lịch đến thăm VN mà thôi!

Và một điều nữa là cuộc chiến VN vẫn còn nhiều tài liệu chưa được 2 phía công khai ra dư luận cho nên chúng ta không thể kết tội hay ca ngợi ai một cách chủ quan và vội vã được.

Còn nói về "hãnh diện" quá khứ cầm súng thì ai đã sống trong nước thì phải thấy điều này: kỷ niệm, lễ hội trong suốt năm đa số là để hãnh diện quá khứ cầm súng. Vậy thì chúng ta không nên trách cứ một chiều! Nói thẳng ra một điều là chúng ta nên tôn trọng người lính ở cả 2 chiến tuyến, nhất là cuộc chiến tranh VN-nơi mà rất nhiều gia đình có thân nhân cầm súng ở cả 2 bên chiến tuyến. Và một điều nữa là cuộc chiến VN vẫn còn nhiều tài liệu chưa được 2 phía công khai ra dư luận cho nên chúng ta không thể kết tội hay ca ngợi ai một cách chủ quan và vội vã được.

Apu, Hà Nội
Xin chào các anh chị BBC, tôi có đọc một bài viết của BBC nói rằng Jane Fonda hối tiếc về chuyến thăm Việt Nam, rồi trong bài viết ''Cựu binh Hoa Kỳ thăm lại Việt Nam'', ông Jan Scruggs cũng có nói chuyện gì đó đã xảy ra với Jane Fonda. Trong loạt phim tư liệu ''Vietnam - 10,000 day war" được trình chiếu ở Việt Nam cũng có nhắc đến nhân vật này. Không biết người này là ai, có những hoạt động đóng góp gì...

Pham Phong, Vũng Tàu
Xin cảm ơn BBC đã trung thực và phỏng vấn một người trung thực về cuộc chiến Việt Nam.

Thu Huynh, Hamburg, Đức
Jan Scruggs, người cựu chiến binh Mỹ nói: .... 'Cũng chính vì lý do này nhiều cựu binh nằm mơ cũng không bao giờ dám nghĩ tới chuyện trở lại Việt Nam vì họ nghĩ rằng nó sẽ gợi lại qúa nhiều nỗi đau'... Ấy thế mà một số cựu quân nhân VNCH, cho đến nay vẫn còn hãnh diện với qúa khứ cầm súng, thật không hiểu nổi.

Nguyen Hung Dat, Moscow
Tôi suy nghĩ rất nhiều về ông Jan Scruggs cùng nhiều người khác đã làm lành với người dân Việt nam. Tôi có dịp gặp ông Dũng, quê Quỳnh Lưu tại Moskva, một đặc công quân Miền Bắc VN, bị thương nát chân, bị bắt và được chữa trị trong một quân y viện Mỹ. Ông học tiếng Nga khi đi học và nói vài câu với một người Sỹ quan Mỹ gốc Nga, tên là Nicola. Năm 1990, người cựu binh này đã về tận Quỳnh lưu thăm ông Dũng.

Tôi có hỏi người Do thái sao họ yêu quý nhau thế, thì họ trả lời : Hai nghìn năm nay chúng tôi cố gắng xoá câu 'Không ai ghét Do thái bằng Do thái', vì thù nhau mà chúng tôi bị thua và lưu đày khắp Thế giới.

Tôi cũng đưọc nghe kể người Nga ,người Ba lan vui bạn với những người vốn là lính Quốc xã cũ. Tôi có hỏi người Do thái sao họ yêu quý nhau thế, thì họ trả lời : Hai nghìn năm nay chúng tôi cố gắng xoá câu 'Không ai ghét Do thái bằng Do thái', vì thù nhau mà chúng tôi bị thua và lưu đày khắp Thế giới.

Tại sao những người Âu châu hữu nghị được với nhau, còn anh em chúng ta 30 năm rồi vẫn ngùn ngụt hận thù.

Tại sao những người Âu châu hữu nghị được với nhau, còn anh em chúng ta 30 năm rồi vẫn ngùn ngụt hận thù. Các bậc cha chú còn để con cháu tự hào là người Việt nam,hay là muốn chúng thẹn với các sắc dân khác mà muốn quên đi nguồn gốc ? Chúng tôi không muốn câu '' Ăn nhanh, đi chậm, hay cười. Hay nói chính trị là người Việt nam''. Chúng tôi muốn thay bằng danh từ Bác Ái.