BBC Vietnamese

Thủ lĩnh phe đối lập tại Đài Loan Liên Chiến đã có lời phát biểu về tầm quan trọng của việc xây dựng quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc.

Trong bài diễn văn đọc trước các sinh viên ở Bắc Kinh, ông Liên nói người dân muốn hòa hợp dân tộc chứ không muốn đối đầu.

Ông Liên Chiến cũng đã có cuộc gặp lịch sử với Chủ tịch Hồ Cẩm Đào.

Chuyến thăm đại lục của ông Liên Chiến nhằm thúc đẩy hòa giải giữa Quốc dân đảng và phe Cộng sản cựu thù diễn ra vào đúng lúc Bắc Kinh đang nỗ lực cô lập Tổng thống Đài Loan Trần Thủy Biển, người chủ trương độc lập cho Đài Loan.

Chuyến thăm của ông Liên đã thu hút sự chú ý của báo chí Trung Quốc, thế nhưng tại chính Đài Loan thì ý kiến dư luận lại khác nhau.

Tuy người dân Đài Loan đa phần muốn giảm căng thẳng giữa Đài Loan và đại lục nhưng nhiều người lo ngại rằng ông Liên Chiến đi Trung Quốc quá vội vàng, vì Bắc Kinh vừa mới thông qua điều luật chống ly khai gây tranh cãi cho phép sử dụng vũ lực chống lại Đài Loan trong trường hợp hòn đảo này tuyên bố độc lập.

Phó Tổng thống Đài Loan, bà Annette Lu, nói Bắc Kinh có thể muốn lợi dụng ông thủ lĩnh Quốc dân đảng để lôi kéo Đài Loan thống nhất vào Trung Quốc theo dàn xếp kinh tế giống như đã áp dụng với Hong Kong và Macau.

Bà Lu nói bản Hiệp ước Hợp tác Kinh tế đó là miếng bánh mà chính phủ Bắc Kinh đem ra cho người Hong Kong và Macau. Bắc Kinh cũng muốn mang miếng bánh đó ra nhử người Đài Loan qua ông Liên Chiến.

Điều này chỉ có thể có nghĩa là Trung Quốc muốn hạ Đài Loan xuống cùng bậc với Hong Kong và Macau để họ có thể chính thức coi các vấn đề liên quan tới Đài Loan là vấn đề đối nội.

"Tôi chỉ muốn hỏi liệu 23 triệu người Đài Loan có chấp nhận được điều đó hay không? Tôi kêu gọi tất cả mọi người Đài Loan, nhất là các doanh gia Đài Loan, hãy nhận thức rõ động cơ của hành động này. Chúng ta không muốn và từ chối việc bị hạ bậc như vậy. Chúng ta muốn tiến tới toàn cầu hóa".

Đảng Dân tiến của Tổng thống Đài Loan Trần Thủy Biển nhiều lần chỉ trích gay gắy chính sách "Một đất nước hai chế độ" của Trung Quốc và cáo buộc Bắc Kinh đã cản bước phát triển tại Hong Kong và Macau bằng can thiệp chính trị.

Hôm thứ Năm, trong bài phát biểu trước các thành viên Hội Hong Kong và Macau ở Đài Loan, ông Trần đã tuyên bố chính sách "một đất nước hai chế độ" lập ra cho Hong Kong và Macau trước khi trở về với Trung Quốc đã chứng tỏ là sai lầm.

"Sau những năm nay, tình hình thực tế cho thấy tất cả chỉ là lừa dối. Chúng ta đều biết rằng 'một đất nước' là điều có thực, nhưng 'hai chế độ' thì lại là giả tạo".

Dựa theo chính sách "một đất nước hai chế độ" Bắc Kinh muốn cho Hong Kong và Macau một mức độ quyền tự trị khi hai lãnh thổ này quay trở về với Trung Quốc trong thập niên 1990.

Thế nhưng ông Trần Thủy Biển nói từ đó nền kinh tế đã có thời thịnh vượng của Hong Kong đã tồi tệ hẳn đi. Ông cũng nói hòa nhập chính trị giữa Trung Quốc và Đài Loan sẽ không thể có chừng nào Bắc Kinh còn tiếp tục chính sách nặng tay của mình đối với Đài Loan.

Ông nói thông qua điều luật chống ly khai của Trung Quốc thực ra không thể ngăn chặn ly khai được mà chỉ làm sâu thêm khoảng cách giữa hai bờ của Eo biển Đài Loan.

Điều luật này đã làm bức tường chia rẽ hai bên ngày càng cao lên. Nó cũng không phải là điều mà người dân Hong Kong và Macau trông đợi.

" Tôi thành thực hy vọng rằng các lãnh đạo Trung Quốc sẽ ngả theo xu hướng toàn cầu là tôn trọng tự do, dân chủ, nhân quyền và hòa bình để rồi đẩy mạnh quá trình cải cách chính trị ở trong nước".

Ông Trần từng chỉ trích Quốc dân đảng của ông Liên Chiến một cách mạnh mẽ và nay ông tỏ ra không lấy gì làm phấn khởi về chuyến thăm của ông Liên tới Trung Quốc.

Các phân tích gia hiện vẫn chưa thống nhất quan điểm liệu chuyến thăm của ông Liên Chiến có giúp phần giảm căng thẳng trong quan hệ giữa Trung Quốc và Đài Loan hay không cho dù đây là tiếp xúc cao cấp nhất và quan trọng nhất giữa hai bên kể từ cuộc nội chiến năm 1949.

Khi đặt chân tới Bắc Kinh hôm thứ Năm, thủ lĩnh Quốc dân đảng và đoàn tháp tùng đã được đón tiếp một cách vô cùng nồng nhiệt. Ông Liên đã đáp lại thịnh tình này bằng phát biểu rằng cả hai bên có nghĩa vụ lịch sử phải nắm bắt lấy cơ hội và kiến tạo hòa bình.

"Tất cả chúng ta đều muốn đạt được một tương lai hòa bình và cùng có lợi thông qua đối thoại và giải pháp hòa bình. Đây là nguyện vọng của nhân dân của cả hai bên eo biển Đài Loan và trách nhiệm lịch sử chung của cả hai bên".

Trong khi những người lạc quan cho rằng ông Liên, cựu Phó Tổng thống và Ngoại trưởng Đài Loan, có thể dành được lòng tin tưởng của Bắc Kinh, nhiều người khác lại tỏ ra nghi ngờ về động cơ thật của Bắc Kinh bởi vì Trung Quốc vẫn kiên quyết không thương thảo với Tổng thống Đài Loan Trần Thủy Biển chỉ vì chủ trương độc lập của ông.