Ông Wiesner nói Châu Âu có cơ chế đại diện bộ ba mà ASEAN có thể tham khảo

Trước hết chúng tôi hỏi ông rằng ông có đồng ý với bình luận của Bộ trưởng Ngoại giao Singapore rằng EU không quan tâm đúng mức tới ASEAN không.

Christoph Wiesner: Không, tôi không đồng ý với ý kiến này. Tôi nghĩ rằng kể từ khi kế hoạch chiến lược năm 2003 được Ủy hội Châu Âu đưa ra về chuyện đổi mới quan hệ của chúng tôi với ASEAN, đã có nhiều hoạt động và thành qủa trong cố gắng để đưa kế hoạch này thành hiện thực. Cách đây một tháng người phụ trách chính sách thương mại EU Peter Mandelson cũng đã tới Việt Nam và ông đã đồng ý với các ngoại trưởng ASEAN về việc tiến hành nghiên cứu để lập ra Khu Mậu dịch Tự do ASEAN-EU.

Một cao ủy khác của EU cũng sẽ tới Việt Nam trong những tháng tới của năm nay và tôi biết ông Mandelson cũng đã đi các nước ASEAN, ngoài Việt Nam. Hiện tại các hoạt động để giải quyết những vấn đề tồn đọng trong quan hệ buôn bán EU-ASEAN đang được giải quyết và đây cũng là những vấn đề cần thiết với qúa trình hội nhập của chính khối ASEAN.

Nhưng về quan hệ chính trị báo giới quốc tế gần đây đăng tải nhiều về quan điểm của EU đối với Miến Điện mà ít thấy nói tới quan hệ chính trị EU-ASEAN theo hướng tích cực, chẳng hạn như EU giúp ASEAN trong qúa trình hội nhập dựa vào kinh nghiệm thành công hay thất bại của chính EU?

Đúng là vấn đề Miến Điện ở mức độ nào đó đã phủ bóng lên quan hệ của chúng tôi. Nhưng chính tôi đã tham gia cuộc họp Thượng đỉnh Á Âu mới đây ở Hà Nội và theo tôi đó là cuộc họp rất thành công. Điều này cho thấy chúng ta có thể giải quyết được nhiều vấn đề khi chúng ta hợp tác với nhau. Tuy nhiên các nước thành viên cũng phải bằng cách này hay cách khác cố gắng để tình hình chính trị ở Miến Điện được cải thiện và để đây không còn là vấn đề qúa căng thẳng trong quan hệ hai bên nữa. Tôi nghĩ là chúng tôi đang đi đúng hướng nhưng nhiều khi chuyện Miến Điện đã được nhấn mạnh qúa trên báo chí và trong công chúng.

Nhưng nếu có ai đó bình luận rằng EU hiện nay đang tập trung vào quan hệ song phương với các nước ASEAN với hy vọng họ được lợi nhiều hơn khi đàm phán tay đôi hơn là đàm phán với cả khối thì ông nghĩ thế nào?

Không, tôi không nghĩ như vậy. Dĩ nhiên quan hệ song phương là quan trọng và nó sẽ vẫn là quan trọng trong tương lai vì những lý do khác nhau. Tuy nhiên, chúng tôi rất quan tâm tới chuyện ASEAN tiếp tục con đường hội nhập và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm hội nhập của EU trong đó có việc cân bằng giữa các quốc gia giàu và nghèo trong một khối.

Nhưng không phải trong tất cả các lĩnh vực sự hợp tác trong ASEAN đã chặt chẽ như chúng tôi mong muốn và chính vì vậy chúng tôi nhiều khi phải đối thoại với nhóm nhỏ hơn trong ASEAN hoặc là dùng kênh song phương. Đây là điều không tránh khỏi. Chúng tôi vẫn muốn có nhiều đối thoại giữa hai khối với nhau hơn nữa.

Ông Bộ trưởng Ngoại giao Singapore nói rằng đầu tư của Châu Âu vào ASEAN lớn hơn cả đầu tư của khối vào Mỹ hay Nhật Bản nên EU cần quan tâm tới ASEAN hơn nữa về mặt chính trị. Ông có chia sẻ quan ngại này của ASEAN không?

Không, tôi không nghĩ đây là điều đáng lo ngại. Các nước ASEAN có thể có những lo ngại này qua những vấn đề như đại diện của EU tại cuộc họp Thượng đỉnh Á Âu chẳng hạn. Họ muốn các nguyên thủ quốc gia và bộ trưởng ngoại giao của EU có mặt tại cuộc họp.

Tuy nhiên với EU mở rộng thành 25 thành viên thì chuyện tất cả các nguyên thủ quốc gia hay ngoại trưởng cùng có mặt tại một sự kiện là khá khó khăn. Tôi nghĩ giải pháp ở đây là ASEAN không nên đòi hỏi sự có mặt đầy đủ của tất cả các nguyên thủ quốc gia hay ngoại trưởng EU nữa. EU đã có một cơ chế bộ ba đại diện từ lâu nay và mức độ hòa nhập ở EU đã đủ mạnh để cơ chế đại diện này hoạt động hiệu qủa. Chúng tôi cũng mong muốn ASEAN có cơ chế tương tự như thế này.