Hồng Nga tường thuật từ Đài Bắc

Hiện có chừng 100 nhân công Việt Nam bị giữ tại trại tạm giam Tam Hiệp

Đúng 12 giờ trưa, những người có mặt trong trại tạm giam Tam Hiệp xếp thành hai hàng để điểm danh trước khi ăn cơm, trong khi các dãy cà-mèn cơm đã được xới ra, đặt ngay ngắn trên bàn ăn tập thể. Chỉ sau khi điểm danh xong đầy đủ thì họ mới được ngồi xuống ăn cơm dưới con mắt giám sát cẩn thận của nhân viên bảo vệ.

Trại tạm giam này nằm tại một nơi hẻo lánh, cách thủ đô Đài Bắc chỉ vài chục cây số, do Sở Công An thuộc Bộ Nội Vụ Đài Loan quản lý, và là nơi nhà chức trách biệt giữ hàng trăm người ngoại quốc trước khi xét xử hoặc trục xuất họ.

Người Việt chiếm số đông trong hai tầng lầu dành riêng cho các lao động nước ngoài. Vào bất kỳ thời điển nào trong tháng này, con số họ đều lên tới trên dưới 100, cả nam lẫn nữ.

Đa phần đều không mắc tội nào ngoài chuyện tự ý bỏ việc mà nhà môi giới đã sắp xếp cho họ để đi tìm công việc khác.Họ bị cảnh sát Đài Loan gom bắt, nhiều người mới chỉ bắt đầu làm cho chủ mới được vài tháng.

Thực tế, tình trạng bỏ trốn ra ngoài làm việc bất hợp pháp đang ngày càng gia tăng trong số người lao động Việt Nam tại Đài Loan. Ở nhiều nơi, có tới một nửa, thậm chí hai phần ba nhân công Việt Nam đồng loạt bỏ trốn.

Có những người vừa sang tới Đài Loan được một, hai tháng đã bỏ đi làm bên ngoài, mà từ lóng người Việt Nam bên này gọi là "vượt".

Lý do trốn chạy

Một số người bỏ trốn bị ngược đãi

Một số người bỏ trốn do bị ngược đãi, song với đa số thì nguyên nhân vô cùng đơn giản: người lao động bất bình trước mức lương thấp, lại phải chi phí môi giới tốn kèm trong thời gian làm việc, khiến cho thu nhập gần như không có trong suốt những tháng đầu, thậm chí cả một, hai năm đầu lao động tại Đài Loan.

Theo luật của Đài Loan, các công ty tuyển dụng của Đài Loan chỉ được thu phí môi giới 60,000 Đài tệ, tức là khoảng 1,800 đô la Mỹ. Thế nhưng hầu hết các công ty đều thu gấp hai đến ba lần con số đó.

Với chi phí cao như vậy, người lao động chỉ nhận được một vài ngàn Đài tệ tiền công mỗi tháng, trong khi mức lương chính thức của họ có thể lên tới 15-18 ngàn.

Trong khi đó, nếu lao động trái phép bên ngoài, người lao động trực tiếp nhận lương từ chủ thuê mà không phải đóng thuế, mức thu nhập tăng gấp nhiều lần.

Tỷ lệ bỏ trốn do đó ngày càng tăng, tới mức không kiểm soát nổi.

Đóng cửa thị trường

Hai tháng trước đây, Bộ Lao Động Đài Loan đã phải ra quyết định ngừng nhập cảnh người giúp việc nhà từ Việt Nam.

Thị trường Đài Loan cho tới thời điểm hiện nay vẫn được coi là một trong những thị trường "nhiều tiềm năng" của lao động xuất khẩu Việt Nam.

Trong sáu tháng đầu năm 2005, thị trường này tiếp nhận gần 16 ngàn người Việt Nam sang lao động, trong đó, đa số là người giúp việc nhà.

Cũng bởi vậy, Cục Quản Lý Lao Động Ngoài Nước của Việt Nam đã ra chủ trương nâng cao giáo dục, đồng thời thắt chặt chế tài đối với người lao động Việt Nam.

Đại diện Ban Quản Lý Lao Động Việt Nam tại Đài Bắc đã từ chối không tiếp phóng viên BBC, nhưng báo chí trong nước trích lời quan chức cấp trên của ban này, nói rằng họ muốn chính quyền địa phương nơi xuất xử của người lao động có thêm phần trách nhiệm trong việc quản lý người lao động.

Tuy nhiên, tình trạng lao động bỏ trốn ra ngoài chắc chắn sẽ cản trở mục tiêu 70 ngàn lao động xuất cảng trong năm 2005 của chính phủ Việt Nam, vì Đài Loan là một trong những thị trường chính, trong khi thị trường mới như Anh Quốc đã ngừng nhập khẩu lao động phổ thông từ Việt Nam.

Để giải quyết tình trạng này, chỉ siết chặt chế tài là không đủ, mà những người quản lý lao động cần chú trọng tới gốc rễ kinh tế của vấn đề.

Chừng nào mà môi giới cả hai bên còn tiếp tục cắt giảm tối đa thu nhập của người lao động và lợi ích kinh tế của họ không được quan tâm đến thì chừng đó, ngày ngày Trại Tam Hiệp sẽ vẫn tiếp tục nhận thêm người Việt Nam.