21 Tháng 6 2005 - Cập nhật 00h12 GMT

Peterson lạc quan về Việt Nam

Trong vòng chưa đầy 24 giờ đồng hồ nữa, Thủ tướng Việt Nam Phan Văn Khải sẽ có cuộc gặp gỡ lịch sử với Tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush.

Một trong những người đặt nền móng cho sự kiện ngày hôm nay chính là ông Douglas Pete Peterson, Đại sứ Hoa Kỳ đầu tiên ở Việt Nam.

Ông cũng là một trong các cựu binh Hoa Kỳ đã bị giam cầm ở Hỏa Lò trong 7 năm trong thời gian chiến tranh sau khi máy bay của ông bị bắn hạ.

Vậy cảm nhận của ông về Việt Nam trong chiến tranh và Việt Nam trong hòa bình như thế nào?

Pete Peterson: Đất nước này đã thay đổi 100 phần trăm theo quan điểm của tôi. Họ đã thực hiện các chương trình kinh tế và chất lượng đời sống ở Việt Nam có lẽ chưa bao giờ cao như hiện nay.

BBC: Thế nhưng đối với cá nhân ông đó cũng là một trải nghiệm xúc động phải không ạ, khi ông quay lại đất nước mà ông đã bị tù đày trong nhiều năm và đất nước đó là kẻ thù chí mạng của Hoa Kỳ?

Dĩ nhiên rồi. Tôi không thể tả được cảm giác và lo ngại mà tôi có khi tôi quay lại nhưng tôi đã trở lại để bắc cầu qua dòng sông đau thương nếu tôi có thể nói như vậy. Chúng tôi đã cố gắng để tìm giải pháp cho quá khứ và chủ yếu là tìm cách để biến kẻ cựu thù thành bạn.

BBC: Và ông đã được đón nhận ra sao?

Thực ra là rất tốt. Tôi nghĩ là Việt Nam đã đón nhận tôi tốt hơn là tôi có thể tưởng tượng và cuối cùng chúng tôi đã làm được một số việc.

BBC: Và bây giờ rõ ràng ông là người ủng hộ Việt Nam?

Đúng là như vậy. Ba mươi, ba mươi lăm năm là quá đủ. Người ta không thể tiếp tục chiến đấu chống lại một điều mà thực ra là không có mở đầu và cũng không có kết thúc suốt cả cuộc đời được. Qúy vị phải xắn tay lên để tìm giải pháp và chấp nhận thực tế. Đó chính là điều chúng tôi đã làm.

BBC: Vậy thì tại sao lại phải mất lâu đến như vậy Việt Nam mới hòa nhập trở lại?

Đây là chuyện của các nhà lãnh đạo hai nước. Về phía Hoa Kỳ, chúng tôi đã bị bẽ mặt vì kết cục của cuộc chiến. Về phía Việt Nam, họ đã không biết đi hướng nào. Ở góc độ nào đó chiến thắng của họ là điều ngạc nhiên và họ đã làm những chuyện khá mạnh tay và đã bị cô lập trong gần 20 năm.

BBC: Nhưng trong những năm đó thế giới chắc chắn phải cảm ơn Việt Nam vì họ đã lật đổ Pol Pot ở Cam Pu Chia?

Không nghi ngờ gì về chuyện này. Đây là tấn thảm kịch mà cá nhân tôi cho rằng đáng ra phải được giải quyết sớm hơn và mạnh mẽ hơn để cứu mạng hàng triệu người.

BBC: Và Việt Nam chưa bao giờ nhận được những nhìn nhận đúng đắn về vai trò của họ đúng không ạ?

Đúng thế, công lao của họ chưa bao giờ được nhìn nhận đúng mức. Họ bị nhìn nhận theo cách quá tệ đến mức không ai công nhận những gì tốt mà họ làm. Đây vẫn là vấn đề lịch sử và các sử gia sẽ phải giải quyết vấn đề này.

BBC: Vậy ông nghĩ thế nào về tương lai của Việt Nam?

Việt Nam sẽ phát triển mạnh. Hiện họ đã là một đất nước mạnh, có nền kinh tế phát triển nhanh. Đây là lần đầu tiên họ hòa nhập vào cộng đồng quốc tế với tư cách là quốc gia hòa bình và họ đã được đón nhận tốt.