24 Tháng 6 2005 - Cập nhật 18h03 GMT

Ông Khải tới Harvard tìm tư vấn về đào tạo đại học

Thủ tướng Phan Văn Khải đã tới thăm đại học danh tiếng Harvard ở Boston trong ngày cuối cùng của chuyến thăm Hoa Kỳ.

Đây là một trong các tin trên trang nhất của trang web của Đại học Harvard.

Bài viết về chuyến thăm của ông Khải có bức hình lớn chụp ông Khải cùng Hiệu trưởng Lawrence Summers với dòng chú thích ''Thủ tướng Phan Văn Khải tìm kiếm tư vấn về giáo dục đại học từ Hiệu trưởng Lawrence Summers và các nhà lãnh đạo giáo dục khác.''

Phóng viên Nguyễn Hoàng của BBC tới đưa tin về chuyến thăm của ông Khải nói rằng các cuộc gặp của ông Khải ở đại học Harvard hay MIT và các cuộc gặp sau đó đều tập trung vào việc thu hút sự giúp đỡ của các trường này trong lĩnh vực cải cách giáo dục ở Việt Nam.

Trang web của Đại học Harvard cũng cho hay ông Khải tham gia một buổi thuyết trình mang tên ''Giáo dục Đại học ở Việt Nam: Từ Tuyệt vọng tới Triển vọng'' do Giáo sư danh dự Henry Rosovsky của Trường Quản lý Nhà nước John F. Kennedy của Harvard.

Quan hệ với Việt Nam

Harvard đã có quan hệ nhiều năm và rộng rãi với Việt Nam và tại Trường Quản lý Nhà nước John F. Kennedy cũng có một 'Chương trình Việt Nam'.

Trả lời chương trình Phỏng vấn Hàng tuần của Ban Việt ngữ, ông Nguyễn Xuân Thành từ chương trình này nói rằng Harvard đã cử người tới Việt Nam từ những năm 90 khi Việt Nam đang ở trong những năm đầu đổi mới để thực hiện nghiên cứu kinh tế và tìm khả năng hợp tác với Việt Nam.

Theo ông Thành, nhiều giáo sư kinh tế của Trường Quản lý Nhà nước John F. Kennedy đã sang giảng dạy và làm nghiên cứu tại Việt Nam và họ đã 'lập ra một trường Fullbright ở tp Hồ Chí Minh để giúp đào tạo một năm về chính sách công và kinh tế'.

'Cạnh tranh tri thức'

Ông Thành nói các giáo sư Harvard nhận thấy nhiều bất hợp lý trong một nền giáo dục chưa phát triển ở Việt Nam.

Ông nói: ''Khi họ nhìn vào Việt Nam thì họ thấy là một đất nước với nhiều tiềm năng và từ trước tới nay có lịch sử về truyền thống giáo dục rất tốt nhưng nhìn vào hệ thống các trường đại học gặp nhiều vấn đề khó khăn.''

''Khi họ vào các trường đại học giảng dạy ở Việt Nam thì nhận thấy có vấn đề nhưng khi họ nhận các sinh viên Việt Nam sang học ở Hoa Kỳ thì hầu hết sinh viên Việt Nam sang học đều có thể học ở các trường tốt và có kết qủa tốt.

Ông Thành nói các chuyên gia Harvard cho rằng 'tri thức Việt Nam hoàn toàn có thể cạnh tranh với nền tri thức toàn cầu.' Tuy nhiên họ cũng nói Việt Nam phải đầu tư vào hệ thống giáo dục để cạnh tranh với các nước khác.

Thay đổi từ đâu

Trong phỏng vấn với BBC, ông Thành nói: ''Chỉ thay đổi cơ sở hạ tầng mà không thay đổi cơ chế quản lý bộ máy của các trường đại học thì đầu tư vào cơ sở hạ tầng sẽ chỉ là phí phạm.''

Theo ông, hiện ở Việt Nam có cùng một cơ chế quản lý từ trên cho các mục tiêu đào tạo khác nhau và như vậy 'triệt tiêu mọi động cơ đổi mới trong các trường đại học.'

''Trong bản thân mỗi trường cũng không có sự cạnh tranh để giáo viên tự mình vươn lên, tự tìm tòi đổi mới giảng dạy.''

Ông Thành nói trong một hệ đại học phải có các trường đào tạo nhu cầu khác nhau, nguồn tài trợ khác nhau.

Trong các giải pháp mà các chuyên gia giáo dục quốc tế đưa ra, Việt Nam có thể cải cách các trường hiện nay, cho các trường đại học nước ngoài mở chi nhánh và lập ra các trường đại học mới.

Theo ông Thành, các chi nhánh của đại học nước ngoài sẽ tạo cạnh tranh và điều này tốt cho hệ thống giáo dục.

''Nhưng họ hoạt động vì mục đích lợi nhuận, quy mô nhỏ, đạt chất lượng cao cũng khó cải thiện chất lượng của hệ thống,'' ông nói.

Riêng với Harvard và MIT, ông Thành nói họ ''sẽ từ chối mở chi nhánh ở Việt Nam vì họ muốn duy trì uy tín và không mở chi nhánh ở các nơi khác.''

Tuy nhiên họ sẽ ''sẵn sàng giúp Việt Nam trong việc quản lý giáo dục đại học.

Ông Thành nói giải pháp chính sẽ vẫn là lập ra các trường đại học mới được quản lý có hiệu qủa.

''Khi có một trường đại học tốt thì nó sẽ có trách nhiệm lan tỏa rất tốt trong hệ thống.''

Ông Thành cũng nói với BBC rằng số sinh viên du học mỗi năm của Việt Nam chỉ đạt chừng 20000 ở mọi cấp và như vậy chỉ tương ứng với khoảng 4 tới 5 phần trăm tổng số học sinh sinh viên ở Việt Nam.

Chính vì vậy đây cũng không thể là giải pháp có ảnh hưởng sâu rộng tới hệ thống giáo dục.

------------------------------------------------------------------------
Nguyen Vi, Vancouver, Canada
Đây là một bước đầu tiên của chính phủ Việt Nam mà chúng tôi có thể ủng hộ được. Giáo dục và y tế là hai vấn đề căn bản cần phải có để xây dựng một quốc gia tiến bộ.

Bước thứ hai là chính phủ Việt Nam phải phát triển về y tế. Nếu người công nhân Việt Nam bị nhiều bệnh tật thì làm sao giữ mức độ sản xuất theo hợp đồng chứ không nói đến gia tăng mức độ sản xuất hay có những sáng tạo. "Đầu óc minh mẫn trong một thân thể tráng kiện".

Riêng về vấn đề sản xuất thực phẫm sẽ không đạt tiêu chuẩn khi công nhân có nhiều bệnh về đường tiêu hoá? Như mọi người về thăm quê hương đều biết, đi khám bác sĩ và vào nằm bệnh viện là hai vấn đề khó khăn nhất. Bác sĩ thiếu kiến thức về nền y học hiện đại. Vào bệnh viện, chúng ta phải trả tiền từ cổng bệnh viện vào đến giường bệnh nhưng hiệu qủa không mấy khả quan. Không phải Việt Nam không có các bác sĩ thông minh nhưng họ không được tiếp thu những kiến thức mới của thế giới! Cách giáo dục của các trường y khoa tại Việt Nam vẩn còn ở mức độ của nền y khoa của đệ nhị thế chiến! Riêng phòng vệ sinh của trường y khoa của TP HCM còn bẩn thỉu thì làm sao mà các bác sĩ tương lai có thể cố vấn người dân giữ vệ sinh trong gia đình của họ!

Nguyễn Phong, Houston, Hoa Kỳ
Rất mong mỏi các vị lãnh đạo khác trong nước sớm có sự chấp nhận thay đổi nền giáo dục theo hướng tiến bộ của thế giới. Cái gì hay, cái gì tốt thì ta học tập - không phân biệt nó là sản phẩm của chế độ cũ, của tư bản chủ nghĩa hay xã hội chủ nghĩa gì hết! Vì nếu là sản phẩm của xã hội chủ nghĩa mà sản phẩm này đã bị "hư hỏng" thì cố giữ lại làm gì?

Muốn tạo được một nền giáo dục tốt thì phải thay đổi rất nhiều vấn đề có liên quan đến giáo dục chớ không phải chỉ riêng ngành giáo dục là đủ. Một hiệu trưởng của một trường Đại Học tại TP.HCM (xin được giấu tên) đã ví von như thế này về cơ chế quản lý trong ngành giáo dục tại VN: nó giống như người ta trói hết tay chân của anh rồi quăng anh xuống nước và bảo anh: "Tôi cho anh quyền tự do bơi lội rồi đó."

Ngày xưa thì mọi việc đều phải thông qua Bộ Giáo Dục quyết định, nay thì cởi mở thoáng hơn - cho trường quyết định và gởi quyết định về cho Bộ xem xét thông qua - NHƯNG gần như Bộ không thông qua những gì mà trái ý với ý kiến của một vài cá nhân trong Bộ! Vì vậy ngài hiệu trưởng này mới phải ví von như vậy.

Thay đổi nền giáo dục là chúng ta cũng phải thay đổi luôn cơ chế tuyển dụng người làm trong các cơ sở của Chính Phủ, thay đổi sự hậu đãi cho các nhân viên có trình độ kiến thức thực sự..v.v..Do đó phải có sự thay đổi sâu rộng trong nhiều ngành liên quan trong xã hội. Nếu VN thay đổi được nền giáo dục theo hướng tiến bộ thực sự thì tôi sẽ có niềm tin vào Đảng Cộng Sản VN là họ có khả năng lãnh đạo tốt đất nước.