Kylie Morris Phóng viên BBC ghi nhận từ Phetchabun, Thái Lan

Hơn 5000 người Hmong hiện đang sống tại trại Phetchabun

Khói bốc lên từ đám củi ẩm ướt. Có vẻ như lúc nào trời cũng mưa ở đây.

Trại tạm này là nơi trú chân của ngày càng nhiều người Hmong tị nạn. Họ bắt đầu tới miền bắc Thái Lan từ năm ngoái.

Trong những tháng gần đây, số người Hmong đã lên tới hơn 5000.

Trẻ chưa đến 5 tuổi chiếm tới nửa trong số hàng trăm bệnh nhân cần sự chăm sóc y tế, từ một phòng khám bệnh tạm thời ở một trường học gần đó.

Cơ quan viện trợ của Pháp, Thầy thuốc Không Biên giới, lâu nay vẫn phân phát thuốc thang cùng chăn mền và các tấm lợp nhựa.

Ít cơ hội

Câu chuyện của những người sống trong trại tạm khá đa dạng. Một số từ các khu định cư ở nhiều vùng khác của Thái Lan; những người khác lại đến trực tiếp từ các cánh rừng ở Lào.

Khi chúng tôi gặp̣, Nankeh Siloh trông kiệt quệ. Cô đang đợi để bác sĩ khám cho cháu bé Gao mà cô bế trên tay. Gao bị tiêu chảy và ho.

Cô dẫn hai con mình tới Phetchabun từ Lào, và nói rằng cô lo sợ về tình trạng tại khu trại dọc đường này, nơi không đủ vệ sinh và chỗ trú, thế nhưng cô chẳng có mấy cơ hội nào khác.

Cô nói: "Nếu tôi vẫn ở Lào, chắc tôi chết mất, và tôi cũng chả đủ sức mà quay trở lại. Ít nhất, tôi nghĩ nếu chúng tôi đến đây, vẫn có cơ hội là cuộc sống có thể cải thiện".

Nankeh nói cô tới Thái Lan chủ yếu là vì cô nghe tin rằng người Mỹ đang nhận người Hmong di tản.

Người Hmong thuộc phe nổi dậy tại Lào

Đây là một tin đồn có lẽ do những kẻ buôn lậu cơ hội loan ra, nhằm trục lợi tình hình bi đát của người Hmong tại Lào.

Trong 12 tháng qua, Hoa Kỳ đồng ý cho tái định cư 14 ngàn người Hmong, đa phần đã sống nhiều năm tại các khu đền chùa ở Thái Lan.

Trong thời chiến tranh ở Việt Nam, người Hmong là các đồng minh chính của lực lượng Hoa Kỳ. Họ cứu sống những phi công bị rớt, và ngăn chặn các đường tiếp tế của quân Bắc Việt.

Thế nhưng khi phe Cộng sản thắng tại Việt Nam và Lào, họ bị rơi vào phía những kẻ thất trận.

Rất nhiều người trốn sang nước Thái Lan láng giềng, thế nhưng hàng ngàn người vẫn ở lại, trốn trong rừng núi, và sống trong nỗi sợ bị quân lính của chính phủ Lào tấn công.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ nói họ không có kế hoạch nào tái định cư thêm một lượng lớn người Hmong tị nạn chính trị.

5000 người tại trại Phetchabun có vẻ như đã đến quá muộn.

Xét từng trường hợp

Cao uỷ Tị nạn Liên Hiệp Quốc, UNHCR, đã đề nghị giới chức Thái Lan cân nhắc tình cảnh của những người Hmong tị nạn chính trị này, và xử lý theo cách xét từng trường hợp.

Tuy nhiên, quân đội Thái nói rõ là họ muốn gửi số người Hmong này trở lại Lào, mặc dù tướng Weerasak Manee-in nói họ sẽ tìm hiểu những ai thực sự bị nguy hiểm và những ai là di dân bất hợp pháp.