Biểu tình là quyền, nhưng bạo động không đem lại chính nghĩa

Trong chuyến công du Hoa Kỳ vừa qua của thủ tướng Phan Văn Khải và phái đoàn, một số sự cố đã xảy ra.

Trước hết là tại cuộc họp báo ở Seattle, một người trong phòng họp đã la lớn, nhắm vào thủ tướng Việt Nam: 'Ông là kẻ nói dố' khi ông Khải đang trả lời về những cáo buộc vi phạm nhân quyền tại Việt Nam.

Tại thủ đô Washington, trước Nhà Trắng, ông Nguyễn Anh Tuấn, tổng biên tập báo điện tử Vietnamnet, và mấy người bạn đã bị người biểu tình nhổ nước bọt, rượt đuổi. Theo lời ông Tuấn thì ông đã bị đánh bằng cán cờ.

Tại một địa điểm gần khách sạn nơi cư ngụ của phái đoàn, một quan chức Việt Nam đã bị một người biểu tình, ông Tuấn Lê, 34 tuổi, đánh trọng thương.

Trong dạ tiệc chiêu đãi phái đoàn Việt Nam tại khách sạn Mayflower, một cựu chiến binh Mỹ, ông Jerry Kiley, đã hất rượu về phiá thượng nghị sĩ John McCain và thủ tướng Phan Văn Khải khi nghị sĩ McCain vừa dứt lời giới thiệu nhà lãnh đạo Việt Nam.

Trong những sự cố trên, công tố viên liên bang Hoa Kỳ đã quyết định truy tố hai người, ông Tuấn Lê và ông Jerry Kiley.

Những phiên tòa buộc tội đã diễn ra trong những ngày qua tại thủ đô Washington. Ông Tuấn Lê bị truy tố vì tội gây thương tích cho ông Nguyễn Quốc Huy, phó chủ nhiệm văn phòng chính phủ Việt Nam. Ông Jerry Kiley bị truy tố với tội cố ý hăm dọa, quấy nhiễu một quan chức nước ngoài, khách mời của chính phủ Hoa Kỳ và cản trở thủ tướng thi hành công vụ.

Nhìn vào những sự cố trên thì hành động la lối, sỉ vả vào phái đoàn ở Seattle hay biểu tình ồn ào, lớn tiếng là cách bày tỏ sự bực tức cao độ mà không vi phạm luật pháp Hoa Kỳ. Các quan chức chính phủ Mỹ từ tổng thống trở xuống khi xuất hiện trước công chúng cũng có khi gặp sự phản đối như thế. Người gây ồn ào, làm mất trật tự được nhân viên an ninh đưa ra khỏi phòng hội và không bị phạt gì.

Vấn đề

Trường hợp ông Jerry Kiley thì sự phẫn uất được bày tỏ ở mức quyết liệt hơn việc dùng ngôn từ để phản đối hay sỉ nhục đối tượng.

Trong phiên tòa buộc tội, ông Kiley đã từ chối nhận một tội nhẹ và đóng tiền phạt vài chục đô la. Ông cương quyết ra tòa để được trắng án vì cho việc làm của mình, tạt rượu, không nhằm chủ ý gây thương tích cho một ai mà đó chỉ là biểu tượng màu máu của đồng đội, ông dùng để nói với thượng nghị sĩ McCain và thủ tướng Khải là họ đã chết do bởi sự phản bội của những quan chức này.

Trong nhiều năm qua, những hội tù nhân và người Mỹ mất tích (POW-MIA) thường phản đối và chỉ trích mạnh thượng nghị sĩ McCain và ứng viên tổng thống John Kerry. Hành động của ông Kiley là cao điểm của những chỉ trích đó.

Ðây không phải là lần đầu tiên sự cố xảy đến với phái đoàn quan chức Việt Nam trong những chuyến đi công tác Hoa Kỳ.

Tháng 12 năm 2001 khi phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và phái đoàn gồm nhiều bộ trưởng đến San Francisco gặp gỡ doanh nhân Việt Mỹ thì một phụ nữ Việt, bà Ðặng Nguyễn Ngọc Hạnh, từ Pháp sang, đã vào phòng họp la lớn những lời lẽ chống cộng sản, chống lại phái đoàn. Nhưng người phụ nữ này lại đem theo bùi nhùi và xăng, với ý định phóng hỏa, theo lời bị can khai trước toà là để tự thiêu, nhưng bà đã bị bắt trước khi châm mồi lửa. Công tố viên của chính phủ Hoa Kỳ truy tố bà với tội mưu toan gây thương tích cho khách của chính phủ Mỹ.

Một vài hội đoàn người Việt đã đứng ra tổ chức gây quỹ pháp lý giúp cho bị can. Sau nhiều ngày tòa xử công khai ở San Francisco, chánh án đã tuyên phạt bà Ngọc Hạnh 5 năm tù ở.

Trường hợp ông Tuấn Lê tòa sẽ phân xử hành động gây thương tích cho nạn nhân trong những ngày tới. Hành động bạo lực của ông, nếu tòa xét có tội, sẽ hại cho ông vì còn là một thường trú nhân. Tuy việc trả ông về Việt Nam khó xảy ra do bởi bản chất của vấn đề, nhưng ông có thể gặp khó khăn khi xin nhập tịch sau này.

Trường hợp ông Bùi Ðình Thi bị truy tố về những hành động bạo lực trong trại cải tạo ở Việt Nam là một thí dụ điển hình. Dù ông Thi đã trở thành công dân Hoa Kỳ, sở di trú vẫn có quyền rút lại quyết định cho ông nhập tịch.

Ngoài những sự cố làm lu mờ chính nghĩa của đoàn người biểu tình, nhiều người Mỹ gốc Việt đã làm một việc ý nghĩa bằng cách đóng góp 36 nghìn đô la để đăng 'Lời Kêu GọÏi Dân Chủ Cho Việt Nam' trên nhật báo Washington Post ngày 21 tháng 6. Ðây được coi như tiếng nói phản bác lại những điều thủ tướng Phan Văn Khải viết về tự do, dân chủ tại Việt Nam trong bài chính luận của ông đăng trên nhật báo Washington Times cùng ngày.

Những cuộc biểu tình trong tinh thần ôn hòa đều gây tiếng vang. Nhất là sự tập họp đó thể hiện nguyện vọng một cách tự do, dân chủ chứ không bị mua chuộc như nhà nước thường tuyên truyền, bôi bác. Hồi ký mới phổ biến của nguyên phó thủ tướng Ðoàn Duy Thành, chương 9, có viết mỗi người tham gia biểu tình phản đối Vietnam Expo '94 ở San Francisco "được bọn phản động thuê mỗi ngày 75 USD". Nếu có thể mua được người biểu tình thì sứ quán Việt Nam đã bỏ tiền để đem người đến hoan hô các phái đoàn Việt Nam.

Tuy nhiên đối với đoàn biểu tình, nếu để bạo động xảy ra, rồi bị tòa xét xử và cho đó là diển đàn phơi bày những vi phạm nhân quyền, chà đạp tự do của một nhà nước độc tài, đảng trị thì biện luận đó mất chính nghĩa, vì khởi xướng bạo lực là đã chà đạp lên luật pháp, một hành vi thường có trong những chế độ độc tài.

Biểu tình là quyền của người dân một nước dân chủ. Nhưng bạo động sẽ không bao giờ nói lên được chính nghĩa.

------------------------------------------------------------------------

Hoài Lan, Bắc Ninh
Theo tôi biểu tình là một trong những quyền cơ bản và quan trọng của con người; là sự phản ứng của một bộ phận công chúng đối với một chính sách, quyết định hay việc làm cụ thể của lãnh đạo ở một quốc gia nào đó, buộc họ phải tự nhìn nhận lại cách lãnh đạo của mình.

Ở Hoa Kỳ quyền tự do biểu tình của công dân được luật pháp ghi nhận và tôn trọng, cũng giống như ở hầu khắp các quốc gia trên thế giới. Những trường hợp quá khích (vượt quá giới hạn của biểu tình)mà tác giả bài viết này ( Bùi Văn Phú) gọi là "bạo động" sẽ bị luật pháp trừng phạt.

Ở Việt Nam, Hiến pháp cũng ghi nhận công dân có quyền biểu tình theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, chả có văn bản luật nào quy định về biểu tình. Vì vậy, biểu tình được chia làm hai loại: Biểu tình hợp pháp (do Đảng cộng sản chỉ đạo) và biểu tình bất hợp pháp (do người dân tự đứng ra tổ chức).

Những cuộc biểu tình tự phát bị coi là bất hợp pháp hay còn gọi là "Điểm nóng chính trị" và thông thường được xử lý theo quy trình như sau: Bước 1: tìm nguyên nhân của cuộc biểu tình. Bước 2:phân loại đối tượng( người chủ mưu - người thực hiện - người a dua). Bước 3:xử lý từng loại đối tượng. Người chủ mưu sẽ bị xử lý rất nặng theo luật hình sự, người thực hiện thì tuỳ theo tính chất, mức độ mà bị xử lý(biện pháp hình sự hoặc hành chính). Người a dua thông thường áp dụng biện pháp tuyên truyền, giáo dục.

Tuy nhiên, quy trình xử lý "điểm nóng" trên đây là theo kinh nghiệm chứ không hề có văn bản pháp luật nào ghi nhận.

Trả lời của tác giả Bùi Văn Phú
Bạn đọc David Phạm ở San Jose, USA hỏi ý kiến của tôi về việc Hoa Kỳ đem quân qua tiêu diệt tập đoàn cực đoan ở Iraq và A Phú Hãn là có chính nghĩa hay không? Xin vắn tắt như sau.

1/ Sau khi Hoa Kỳ bị al-Qaeda tấn công vào ngày 11 tháng 9, đánh đuổi al-Qaeda ở A Phú Hãn là quyền tự vệ và bảo vệ đất nước của Hoa Kỳ.

2/ Trường hợp Iraq, tôi đã viết mấy bài bình luận với những điểm chính sau: Hãy để Liên Hiệp Quốc giải giới vũ khí tàn sát rộng lớn của Iraq. Hoa Kỳ không nên có hành động quân sự.

Sau khi Hoa Kỳ đã vào Iraq và lật đổ Hussein, ý kiến của tôi là phải mau trao quyền cai quản cho Liên Hiệp Quốc, kẻo không sẽ sa lầy.

3/ Còn điều bạn hỏi là Việt Nam hiện nay có khước từ mọi quyền tự do, dân chủ và nhân quyền của 80 triệu đồng bào trong nước hay không? Xin được trả lời là, theo sự hiểu biết của tôi thì người dân Việt ngày nay đã được hưởng một số quyền về kinh tế, giáo dục, đi lại, cư trú, sinh hoạt tôn giáo thoải mái hơn những năm trước đây. Nhưng một số quyền khác thì người dân Việt chưa có, như quyền ra báo, ấn hành sách, hay quyền lập hội, đảng phái chính trị, tự do ứng cử vì Việt Nam hiện là một nước độc tài, độc đảng. Hiến Pháp Việt Nam ghi rõ mọi quyền chính trị do đảng cộng sản Việt Nam nắm giữ.

Cám ơn bạn đã theo dõi và đóng góp ý kiến.

Lê, Hà Nội
Một vài kẻ quá khích - đâu cũng có, tại Việt Nam cũng có - có gì đâu mà ông phải dài dòng như thế ?

David Phạm, San Jose, USA
Tôi rất khâm phục những bài viết của ông BVP trên trang web của BBC, nhưng trong bài viết của ông kỳ này tôi có một thắc mắc mong ông trả lời. Xin ông giải thích dùm tôi sự kiện Hoa Kỳ đem toàn lực về bom đạn, kỹ thuật và khí cụ chiến tranh hiện đại nhất để tiêu diệt tập đoàn khủng bố của Osama bin Laden, đập tan chế độ hoềi giáo cực đoan Taliban của xứ A Phú Hãn (Afghanistan), và chế độ gia đình trị sắt máu của Sadam Hussein ở Iraq, là một việc làm có chính nghĩa cuả Hoa kỳ đối với dân Mỹ và thế giới hay không? Và cũng xin hỏi ông BVP rằng chế độ đang cai trị hiện nay ở VN có phải là một chế độ độc tài, toàn trị, khước từ mọi quyền tự do, dân chủ và nhân quyền của 80 triệu đồng bào trong nước hay không? Tôi và nhiều bằng hữu của tôi rất thích câu nói bất hủ của ông Đặng Tiểu Bình là "mèo đen hay mèo trắng đều very good nếu chúng bắt được chuột."